هر آنچه لازم است در مورد غربالگری جنین بدانید
یکی از بزرگترین ترس ها برای خانم های باردار این است که فرزندشان دچار نقص ها و مشکلاتی مثل سندروم دان ، سندروم ادوارد یا نقص های عصبی باشد. این ترس کاملاً طبیعی است و در بین اکثر خانم های باردار وجود دارد اما ادامه دادن به این ترس ممکن است که هر دو مادر و جنین را به خطر بیندازد.
خوشبختانه با پیشرفت تکنولوژی می توان تا حدود زیادی به نقص های موجود در جنین رحم پی برد که این کار از طریق آزمایشی به نام غربالگری جنین امکان پذیر خواهد بود.
تست غربالگری جنین چیست؟
غربالگری جنین یک آزمایش تصویربرداری می باشد و خون شما را بررسی کرده و همچنین آلفافتوپروتئین و گونادوتروپین را را نیز چک می کند.
AFP: جنین پروتئین AFP را تولید می کند.
hCG: هورمونی که در جفت تولید می شود.
استریول: هم جفت و هم جنین ، استروژنی را به نام استریول تولید می کنند.
تمام سه موارد بالا می توانند رد پای خود را در خون مادر نشان دهند . این تست به پزشکان کمک می کند تا احتمال وجود هرگونه نقص و مشکلی در جنین را بررسی کرده و آن را تجزیه و تحلیل کند.
نیاز برای آزمایش غربالگری جنین در بارداری
چنانچه در مطلب جامع " پاسخ به تمام سوالاتی که در مورد تست غربالگری دارید " در بخش های قبلی بارداری و نوزاد پلاس وی خواندید آزمایش غربالگری جنین در سه ماهه دوم بارداری می تواند سرنخ های خوبی را در مورد بیماری ها و وضعیت سلامتی جنین در اختیار پزشک و والدین قرار دهد . این تست به خانم هایی پیشنهاد می شود که دارای شرایط زیر می باشند :
- سابقه خانوادگی در زایمان نوزاد ناقص.
- خانم های 35 سال به بالا.
- خانم هایی که از داروهای مضر و خطرناک در دوران بارداری استفاده می کنند.
- خانم هایی که در معرض امواج رادیویی زیادی هستند.
- خانم هایی که مبتلا به دیابت هستند و آنهایی که از انسولین استفاده می کنند.
- خانم های مبتلا به عفونت ویروسی در دوران بارداری.
تست غربالگری جنین چه زمانی و چگونه انجام می شود؟
تست غربالگری بین هفته های 15 تا 20 انجام می گردد . البته نتایج آن در هفته 16 و 18 بارداری می تواند دقیق تر از هر زمان دیگری باشد . در این آزمایش به سادگی نمونه ای از خون شما را می گیرند و آن را در آزمایشگاه تست می کنند . نتایج آن معمولاً بعد از چند روز مشخص می شود.
چه آنالیز ها و تجزیه تحلیل هایی در تست غربالگری دوران بارداری وجود دارد؟
تست غربالگری می تواند سطح آلفا فیتو پروتئین این را در کنار سطوح غیر طبیعی hCG و استریول بررسی کند.
سطح بالای AFP یا آلفافیتوپروتئین نشان دهنده این است که مشکلی در نخاع یا مغز جنین وجود دارد. همچنین ممکن است نقص های عصبی را نیز نشان دهد . به این معنا که نخاع و یا مغز جنین به اندازه کافی رشد نکرده است.
سطح پایین AFP و سطوح غیر طبیعی hCG و استریول می تواند نشان دهنده سندروم دان ، سندروم ادوارد یا دیگر مشکلات کروموزومی باشد . تست غربالگری همچنین می تواند در تشخیص بارداری های چند قلویی نیز موثر باشد.
اگر هرگونه مورد غیرطبیعی در نتایج این آزمایش دیده شود ، تیم پزشکی به بررسی موارد دیگری نیز خواهد پرداخت که شامل موارد زیر می باشد:
سن مادر.
اینکه مادر چند قلو باردار است.
بارداری چند قلویی خطر افزایش سطوح MSAFP را بالا می برد زیرا هر کدام از جنین ها به نوبه خود می توانند میزان AFP یا آلفافیتو پروتئین را افزایش دهند.
ابتلای مادر به بیماری دیابت
زیرا وابستگی به انسولین می تواند تا 20 درصد سطح طبیعی MSAFP را کاهش دهد.
سن جنین.
محاسبات غلط دوره بارداری یکی از علت های رایج برای نشان دادن سطح غیر طبیعی MSAFP در تست غذا غربالگری می باشد.
وزن مادر.
هر چقدر که وزن مادر در دوران بارداری بیشتر باشد، سطح MSAFP کاهش پیدا می کند.
نژاد.
نژاد مادر و جنین نیز یکی از عوامل موثر در نتایج تست غربالگری می باشد. مثلاً خانم هایی که نژاد آفریقایی آمریکایی دارند، حدوداً 10 الی 15 درصد MSAFP بیشتری نسبت به خانم های سفید پوست دارند.
تست غربالگری جنین تا چه میزان دقیق می باشد؟
تست غربالگری یکی از دقیق ترین آزمایش ها بین هفته 16 تا 18 بارداری است . حساسیت این آزمایش 70 درصد است و پنج درصد احتمال نتیجه مثبت کاذب دارد. دقت تست غربالگری جنین بر اساس تعداد دفعاتی می باشد که توانسته است نتیجه یکسانی را نشان دهد.
- از هر 100 جنین ، 80 نفر آن ها می توانند به مشکلاتی مثل نقص سیستم نخاعی از طریق تست غربالگری جنین پی ببرند.
- از هر 100 جنین، 90 تای آن ها می توانند نسبت به نقص های موجود در مغز جنین از طریق تست غربالگری پی ببرند.
- از هر 100 جنین، 69 تای آن ها می تواند با موفقیت، مشکلاتی مثل سندروم دان را از طریق تست غربالگری متوجه شوند.
- از هر 100 جنین، 81 تای آن ها می توانند از طریق تست کواد به بیماری سندروم دان پی ببرند.
نتایج تست غربالگری چه چیزهایی را نشان می دهد؟
تست غربالگری نمی تواند یک مشکل را تشخیص دهد اما سیگنال هایی را در مورد مشکلات احتمالی ارسال می کند . در واقع این آزمایش هرگز یک تست تشخیصی برای بیماری محسوب نمی شود اما می تواند احتمال بیماری ها را که از لحاظ ژنتیکی و چه از لحاظ محیطی در جنین اعلام کند.
نتایج تست غربالگری معمولاً در عرض یک الی دو هفته آماده می شود . نتیجه مثبت این آزمایش به معنای این است که احتمال مشکل کروموزومی و یا نقص عصبی وجود دارد . در چنین مواردی از مادر، آزمایش های تشخیصی می گیرند.
سایر تست های اضافه برای تشخیص نقص جنین
علاوه بر تست غربالگری ، آزمایش های اضافه تری نیز مورد نیاز است تا نتایج آن بتواند دقیق تر باشد. معمولاً پزشکان برای اینکه به نتیجه قطعی برسند، یک تست غربالگری دیگر را انجام می دهند که از طریق امواج فراصوت انجام می شود. امواج فراصوت همان تست سونوگرافی می باشد که سن کودک، وضعیت نخاعی، وضعیت کلیه، قلب و مغز او را بررسی می کنند.
همچنین ممکن است که آزمایش دیگری به نام آمنیوسنتاسیز انجام شود که نتایجی را در اختیار پزشکان قرار می دهند . این آزمایش کروموزوم های جنین را بررسی می کند و مشکلات را به ثبت می رساند. در نتیجه راحت تر می توان مشکلات جنین را تشخیص داد و به درمان کمک کرد.
آیا تست غربالگری خطراتی را به همراه دارد یا خیر ؟
این تست فقط از مادر یک نمونه خون می گیرد که هرگز وسیع نیست . در نتیجه ریسک و خطر آن برای مادر و جنین بسیار کم می باشد. تنها ممکن است که مادر هنگام خون دارن کمی اذیت شود. در غیر این صورت هیچ عوارض جانبی برای تست غربالگری گزارش نشده است.
انواع تست های جایگزین
گاهی اوقات تست غربالگری ممکن است که با تست های دیگری جایگزین شود که شامل تست های زیر می باشد :
تست دوگانه
تست مارکر دوگانه یک نوع تست خون آزمایش خون می باشد که در آن بتا hCG ازاد و PAPP_A که مربوط به پروتئین پلاسمای بارداری می باشد، مورد بررسی قرار می گیرد. سطح بالای بتا hCG آزاد نشان دهنده خطر ابتلا به سندروم دان و همچنین سطح پایین تریزومی 18 و 21 است.
سطح پایین PAPP_A نشان دهنده خطر ابتلا به سندروم دان و تریزومی 18 و 21 می باشد . تست دوگانه یا دابل مارکر بین هفته 10 الی 13 بارداری انجام می شود.
تست چهارگانه
تست چهارگانه به تست کواد مارکر یا تترا نیز معروف است و هورمونی به نام اینهیبین آ را بررسی می کند که در جفت ساخته می شود . تست چهارگانه بین هفته 14 تا 22 بارداری انجام می گیرد . اگر تست چهارگانه بین هفته های 15 تا 18 بارداری انجام شود ، حساسیت آن 81 درصد خواهد بود و 5 درصد احتمال جواب مثبت کاذب در مورد تشخیص سندروم دان وجود دارد.