مرخصی استعلاجی و همه چیز درباره حقوق، مزایا و تعداد روز

مرخصی استعلاجی چیست؟

مرخصی استعلاجی یک نوع از مرخصی‌هایی است که برای کارمندان تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی در صورت بیماری قابل استفاده است. در این نوع مرخصی، فرد باید به دلیل بیماری از محل کارش غایب شود. این مرخصی برای هر نوع بیماری، از جمله بیماری‌های ناشی از کار، قابل استفاده است و تفاوتی در این مورد وجود ندارد. در هر صورت، اگر کارمند نتواند به محل کارش برود و به دلیل بیماری نیاز به استراحت دارد، می‌تواند از این مرخصی استفاده کند.

استفاده از مرخصی استعلاجی، به عنوان یکی از ارتباطات بین بیماری و کار، در سابقه کار فرد محسوب می‌شود و فرد در طی آن حقوق و مزایای روزانه خود را از سازمان تامین اجتماعی دریافت می‌کند، نه از کارفرما. همچنین، روزهای مرخصی استعلاجی نیز به عنوان بخشی از سوابق کار و بیمه‌نامه فرد در نظر گرفته می‌شود.

مدت زمان مرخصی استعلاجی

برای مرخصی استعلاجی زمان مشخصی تعیین نشده است، زیرا میزان نیاز به استراحت توسط پزشک تعیین می‌شود. هر فردی که برای درمان بیماری نیاز به استراحت داشته باشد می‌تواند از این نوع مرخصی استفاده کند. برای دریافت مرخصی استعلاجی، باید گواهی پزشکی داشته باشید و این گواهی باید توسط سازمان تامین اجتماعی تأیید شود.

مرخصی استعلاجی کمتر از 3 روز

اگر شما به دلایل پزشکی نیاز به استراحت داشته باشید، ممکن است به شما یک مرخصی استعلاجی به مدت کمتر از 3 روز داده شود. این نوع مرخصی برای بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی، گلودرد، درد عضلانی، سردرد، دندان درد و دیگر بیماری‌هایی که نیاز به استراحت کوتاه دارند، استفاده می‌شود. اما باید توجه داشت که این نوع مرخصی به مدت یک سال از تاریخ ابتلا به بیماری مرتبط محاسبه می‌شود و در سوابق کاری شما ثبت می‌شود.

حقوق مرخصی استعلاجی کمتر از 3 روز

طبق قانون کار کشور، در صورتی که فردی دارای مرخصی استعلاجی با مدت کمتر از 3 روز باشد، کارفرما موظف است هزینه آن را پرداخت کند. اما در صورتی که مدت مرخصی استعلاجی بیشتر از 3 روز باشد، هزینه آن توسط سازمان تأمین اجتماعی پرداخت خواهد شد. با این حال، در صورتی که فرد مرخصی بیش از 3 روز داشته باشد، مبلغ پرداختی توسط سازمان تأمین اجتماعی براساس قوانین و مقررات خاصی تعیین خواهد شد.

قوانین مربوط به مرخصی استعلاجی

به طور کلی، قوانین مربوط به مرخصی استعلاجی برای کارمندان تحت تکفل بیمه تامین اجتماعی در ایران به شرح زیر است:

• مدت مرخصی استعلاجی برای هر بیماری به صورت جداگانه تعیین می شود و به تایید پزشک بستگی دارد.
• در صورت استفاده از مرخصی استعلاجی، کارفرما موظف است حقوق و مزایای روزانه کارمند را در طول مدت مرخصی به وی پرداخت کند.
• در صورتی که کارمند در حال استفاده از مرخصی استعلاجی نیست و به دلیل بیماری یا حادثه دیگری از حضور در محل کار معاف شده است، حقوق و مزایای وی در این دوره به او پرداخت می شود.
• کارمندان می توانند حداکثر تا 6 ماه در سال از مرخصی استعلاجی استفاده کنند.
• برای استفاده از مرخصی استعلاجی، کارمند باید گواهی پزشکی ارائه کند که به تایید سازمان تامین اجتماعی برسد.
• در صورتی که کارمند بیش از 3 روز به علت بیماری غیبت داشته باشد، باید به کارفرما گواهی پزشکی تحویل دهد.
• در صورتی که کارمند به دلیل بیماری به مدت بیش از 15 روز غیبت داشته باشد، باید به دفتر بیمه تحویل دهد.
• در صورتی که کارمند بیش از 30 روز به علت بیماری غیبت داشته باشد، باید به دفتر بیمه مراجعه کرده و مجوز بازگشت به کار را از پزشک دفتر بیمه دریافت کند.
• لازم به ذکر است که قوانین مربوط به مرخصی استعلاجی ممکن است با توجه به تغییرات قوانین بیمه تامین اجتماعی، متفاوت با آنچه خواندید شود.

شرایط مرخصی استعلاجی و پرداخت غرامت

بستری نشدن و عدم داشتن بیماری خاص برای دریافت مرخصی استعلاجی، به طور کلی بستری نبودن در بیمارستان و داشتن بیماری که به عنوان عادی درمان می‌شود را شامل می‌شود. در این حالت، در صورتی که فرد بیمار به مدت سه روز یا بیشتر از کار غایب باشد، غرامت دستمزد او پس از روز سوم مرخصی، به وی تعلق خواهد گرفت.

در طبقه‌بندی غرامت دستمزد در دوران مرخصی استعلاجی، بر اساس وضعیت تحت تکفل بودن افرادی که بیمار در مراقبت‌هایش نیاز دارد، طبقه‌بندی زیر اعمال می‌شود:

در صورتی که فرد بیمار همسر و یا فرزندی تحت تکفل دارد:

سه چهارم از آخرین حقوق یا دستمزد روزانه او بابت مرخصی استعلاجی پرداخت می‌شود.

در صورتی که فرد بیمار هیچ همسر یا فرزندی تحت تکفل ندارد، اما بیمه‌شده است:

دو سوم از آخرین حقوق یا دستمزد روزانه او بابت مرخصی استعلاجی پرداخت می‌شود.

در صورتی که فرد بیمار مجرد و بیمه‌شده است:

یک دوم از آخرین حقوق یا دستمزد روزانه او بابت مرخصی استعلاجی پرداخت می‌شود.

اگر به مدت 7 تا 15 روز به مرخصی نیاز داشتید، کافیست گواهی پزشک خود را ارائه دهید. در صورتی که نیاز به استراحت پزشکی بین 15 تا 60 روز را دارید، باید پزشک معتمد سازمان گواهی خود را تایید کند. اگر نیاز به بیش از 60 روز مرخصی داشته باشید، شورای پزشکی سازمان باید آن را تأیید کند.

مرخصی استعلاجی طبق قوانین مربوطه به سابقه کار فرد محاسبه می‌شود و بیمه به او تعلق می‌گیرد. همچنین باید گفت که پس از پایان دوره مرخصی، فرد می‌تواند به کار خود بازگردد.

اصول و مقررات مرخصی استعلاجی

• هنگامی که فرد به دلیل بیماری در دوره مرخصی استعلاجی باشد، باید به هیچ وجه به کاری مشغول نشود؛ در غیر این صورت، مشمول اخذ غرامت دستمزد نخواهد شد.
• برگه گواهی باید حاوی نوع بیماری و نظر پزشک به شکل دقیق و واضح باشد.
• فرد بیمار که می‌خواهد از مرخصی استعلاجی استفاده کند، باید در زمان ارائه درخواست یا در دوره مرخصی، استحقاقی به کار باشد؛ بدین معنی که این مرخصی به افرادی که اخراج شده یا خارج از قوانین کاری در دوره مرخصی هستند، تعلق نمی‌گیرد.
• فردی که به دلیل انجام عمل زیبایی و به مدت بیش از زمان معمول به استراحت نیاز دارد، از استفاده از مرخصی استعلاجی مستثنی است.

راه های دریافت غرامت دستمزد در دوران مرخصی استعلاجی

دریافت غرامت دستمزد در دوران مرخصی استعلاجی به روشی متفاوت با پرداخت حقوق و مزایای ماهانه شما صورت می گیرد. این حق به دلیل کسر شدن از حقوق و مزایای شما توسط کارفرما به حساب شما واریز نمی شود. برای دریافت غرامت دستمزد، شما باید به سازمان تامین اجتماعی مراجعه کنید و درخواست خود را ثبت کنید.

در اینجا چند نکته مهم در خصوص دریافت غرامت دستمزد در دوران مرخصی استعلاجی ذکر می شود:

• جهت درخواست غرامت دستمزد، شما باید تمامی مدارک استفاده از مرخصی از جمله مدارک شخصی و بیمه ای و همچنین نامه پزشک را همراه خود داشته باشید و به سازمان تامین اجتماعی مراجعه کنید.
• پس از بررسی شرایط شما، غرامت دستمزد برای شما پرداخت خواهد شد. معمولا این پرداخت در مدت چند روز به حساب شما واریز می شود.
• برای دریافت غرامت دستمزد، شما باید دوره مرخصی خود را به صورت کامل به اتمام برسانید. در صورتی که در طول دوره مرخصی به هر دلیلی به کار برگردید، غرامت دستمزد به شما تعلق نخواهد گرفت.

تفاوت بین مرخصی استعلاجی، مرخصی استحقاقی و مرخصی بارداری

• مرخصی استحقاقی، نوعی مرخصی کوتاه است که به ازای 2.5 یا 3 روز در هر ماه برای تمام کارمندان صرف نظر از وضعیت بیماری آن‌ها در نظر گرفته می‌شود. در صورتی که کارمندان از این مرخصی استفاده نکنند، می‌توانند مجموع آن‌ها را در یک ماه یا پایان سال همراه با حقوق، عیدی و دیگر مزایای دستمزد اخذ کنند. با این حال، تنها 9 روز از این دوره به صورت قابل پرداخت هستند و اگر کارمند بخواهد بیشتر از این مقدار استفاده کند، باید آن را به عنوان تعطیلی غیرقابل پرداخت بگیرد.
• مرخصی استعلاجی، نوعی مرخصی است که به کارمندانی که به دلیل بیماری در حال اخذ مرخصی هستند، تعلق می‌گیرد. در این نوع مرخصی، حداکثر مدت زمانی که به کارمندان تعلق می‌گیرد، به نوع بیماری آن‌ها وابسته است و ممکن است مدت آن تا 6 ماه در سال باشد. در این نوع مرخصی، دستمزد به کارمند پرداخت می‌شود.
• در نهایت، مرخصی بارداری، نوعی مرخصی است که به زنانی که در حال بارداری هستند، تعلق می‌گیرد. در این نوع مرخصی، مدت زمان مرخصی بر اساس توصیه پزشکان وابسته به وضعیت، تعیین می شود.
• مرخصی بارداری یک نوع مرخصی استعلاجی است که در قوانین کشور ما و بسیاری از کشورهای دیگر، تمام زنان کارمندی که باردار می‌شوند می‌توانند از 9 ماه مرخصی بارداری استفاده کنند. این مدت مرخصی به عنوان یک سابقه کار در ثبت حساب زن قرار می‌گیرد و بیمه نیز برای او پرداخت می‌شود. همچنین، پس از پایان دوره 9 ماهه، زن باردار می‌تواند به کار خود بازگردد.
• اما نکته مهمی که در اینجا وجود دارد این است که اگر زن باردار قبل از شروع دوره 9 ماهه مرخصی زایمان، به دلیل داشتن نیاز به استراحت بنا به نظر پزشک، نیاز به مرخصی استعلاجی داشته باشد، می‌تواند از آن به عنوان یک مرخصی استعلاجی بدون کسر مدت زمان زایمان استفاده کند، و این ارتباطی با مرخصی زایمان او ندارد.