مهسا ایرانیان اولین زن استندآپ کمدین ایرانی را بشناسید

گفتگویی متفاوت با مهسا ایرانیان

شاید برای شما هم جای تعجب داشته باشد که این روزها خانم ها هم به اندازه آقایان در اجرای استندآپ کمدی موفق هستند. یکی از بانوان موفق در اجرای زمینه استندآپ کمدی مهسا ایرانیان است که امروز میخواهیم در این گفتگو شما را بیشتر با او آشنا کنیم.

از وقتی استندآپ کمدی پایش را توی تلویزیون گذاشت تا مخاطبان و طرفداران زیادی برای خودش پیدا کند؛ طنزپردازها و حتی آدم های عادی زیادی تلاش کردند شانس شان در این زمینه را امتحان کنند تا ببینند چقدر توانایی خنداندن مخاطب شان را دارند تا استنداپ کمدی رفته رفته تبدیل به یک هنر محبوب نمایشی برای مخاطبان شود.

در این میان چهره های زیادی سر بیرون آوردند و حسابی محبوب شدند. در هر هنری اولین بودن همواره ارزش خودش را داشته است و این اولین بودن برای «مهسا ایرانیان» با استنداپ کمدی گره خورده است. مهسا ایرانیان اولین زن استنداپ کمدین ایرانی سال هاست در این حوزه کار می کند و مخاطبان زیادی برای خودش دست و پا کرده است. ایرانیان متولد 20 تیر 1366 در شهر ری است. لیسانس تئاتر دارد و حالا فضای مجازی بستری شده که استنداپ هایش حسابی دیده شود.

آشنایی با زندگی شخصی و هنری مهسا ایرانیان

علاقه شما به تئاتر از کجا و چه زمانی شروع شد؟ از کودکی چنین استعدادی را در خودتان می دیدید؟

در بچگی مدام جلوی آینه بودم. خانم رضایی و خانم خامنه در تلویزیون برنامه داشتند. یادم می آید به سبک آنها روسری سر می کردم و کلیپس می زدم و پایینش را هم گره می زدم و جلوی آینه می ایستادم و ادای آن ها را در می آوردم. هر روز این شکلی جلوی آینه بودم و می گفتم:«سلام بچه های عزیز...» یا اینکه ادای خواننده ها را جلوی آینه در می آوردم و این حس آرتیستی مدام همراه من بود. در مدرسه هم اوضاع همین بود. مسابقه ورزشی اول، روزنامه نگاری اول، آن دوران مسابقه های هفتگی آقای قرائتی را هم شرکت می کردم و برایم جایزه می فرستادند. سرود می خواندم، عضو گروه تواشیح می شدم. سوره بقره را حفظ کرده بودم و سوم کشوری شدم. یادم می آید یک روز از بس جایزه گرفته بودم.

مهسا ایرانیان کمدین برنامه خنداننده شو

با دست پر و سربالا مجبور شدم به خانه بیایم. از ساعت دیواری گرفته تا مدادرنگی های بزرگ. شوآف را دوست داشتم (می خندد) اصلا کسی که در این شغل می آید قول می دهم که تب دیده شدن دارد. هیچکس نیست بگوید نه من دوست ندارم دیده شوم و بعد برود بازیگر سینما بشود. یکبار در مدرسه دیدم یکی از دوستانم که از نظر من استعداد نداشت یک نقش در تئاتر مدرسه بازی می کند. سختم شد. سریع پیگیر شدم و از آن موقع پای ثابت تئاترهای مدرسه شدم. بچه های مدرسه با انگشت نشانم می دادند که این دختره «مهسا ایرانیان» است. از نقش هایی که یادم می آید این است که نقش مسواک بازی کردم.

این شیطنت ها به دوره دبیرستان هم کشیده شد؟ مزاحم درس خواندنتان نبود؟ خانواده با این همه فعالیت غیر درسی مشکلی نداشت؟

دبیرستانی که شدم سراغ موسیقی و آواز رفتم. از آن دخترها که یکی روی میز و نیمکت می زد و یکی هم می خواند و حسابی شلوغ می کردم. بعد رفتم نوازندگی گیتار را یادم گرفتم. یک روز دیدم یکی از بچه ها در مدرسه کیبورد آورده و دارد می زند. آمدم خانه و اصرار اصرار که پدرم برایم ساز بخرد. رقابت من با بچه های مدرسه سر اینطور چیزها بود.. من هم شروع کردم ساز یاد گرفتن و در همان سن و سال هم کنسرت دادم و حالا در مدرسه هم این ساز را می آوردم و در برنامه های مختلف ساز می زدم. من نمره هایم خیلی خوب بود و خانواده هم وقتی می دید این کارها مزاحم درس خواندنم نمی شود و حتی معلم ها از من تعریف هم می کنند مشوقم بودند. من خانواده مقیدی دارم ولی دست مرا توی علاقه هایم باز گذاشتند.

در این علاقه ها طنزو کمدی هم وجود داشت؟ چون طنازی به گفته برخی باید در خون آدم باشد. در این فعالیت های پرورشی به طنز و کمدی هم فکر می کردید؟

قطعا بخش زیادی از طنازی و بداهه من خانوادگی است. چون این طنازی در برادر و مادر من هم وجود دارد. ما حتی وقتی به یک رستوران هم می رفتیم آنقدر می خندیدیم که خودمان نمی فهمیدیم دقیقا به چیزی می خندیم. اما وقتی به دانشگاه می روی بستری فراهم می شود که شکل می گیری. می فهمی برای این رشته هستی یا نه! وقتی برای اولین بار رفتم روی صحنه اجرا کردم و برایم دست زدند. یکی از اساتید به من گفت این بازیگر را از کجا آمده؟ بعد از آن بود که مدام به من می گفتند به مهسا یک متن کاملا تراژدی هم بدهی طنز اجرا می کند.

یکی از کارهای آقای چرمشیر را بازی می کردیم که خیلی ضد زن هم بود. من نقش یک سرخدمه خانه را داشتم. متن خیلی جدی است. اما من وقتی بازی می کردم همه خنده شان می گرفت. (می خندد) اما واقعا این ریشه بداهه و طنز از کودکی با من بود اما در دانشگاه پرورش پیدا کرد و وقتی وارد تلویزیون و برنامه های زنده شدم بداهه گویی هایم هم بسیار تقویت شد که به طنازی هرچه بیشترم کمک کرد.

چطور وارد تلویزیون شدید؟ از چه برنامه ای شروع کردید؟

پارتی داشتم(می خندد) پدرم رئیس سازمان صداوسیما بود(می خندد) نه من سال 87 یک تئاترکودک عروسکی بازی کردم که هم عروسک گردانی می کردم هم صدایش را می گفتم. یکی از دوستانی که آن زمان کار کودک تلویزیون انجام می دادند. شماره مرا گرفتند و گفتند ما برای کار تلویزیونی به چنین کسی احتیاج داریم بعد به شبکه یک معرفی شدم و برنامه خاله شادونه را کار کردیم که طراحی دکور هم داشتم. چون گرایش من در تئاتر طراحی صحنه و لباس تئاتر بود. کم کم صداپیشگی من خیلی به چشم آمد.

چون قابلیت این را دارم که سه تا عروسک را همزمان با صداهای مختلف بدون اینکه کات بزنند گویندگی کنم تا اینکه در شهرموش های 2 خانم برومند جای عروسک مجری تلویزیونی را حرف زدم و کار دوبله انجام دادم و چند کارتون و انیمیشن هم دوبله کردم. حالا دوست دارم اگر کار عروسکی کردم یک عروسک باحالی باشد که خودم خیلی دوستش داشته باشم. مثلا عروسک بهادر یک پسربچه بامزه ای بود که وقتی می دیدمش فکر نمی کردم صدای خودم است. فکر می کردم واقعا خودش است. اما اگر بخواهند یک عروسک بزرگسال به من بدهند می دانم در خانم ها قطعا می ترکانم چون می دانم بداهه گوییم را مخاطب دوست دارد. در دوبله هم سیکرت 2 و جاناتان مرغ دریایی را هم دوبله کردم.

مهسا ایرانیان اولین زن استندآپ کمدی ایران

میان همه کارهای مختلفی که انجام دادید؟ خودتان را در کدام یکی بیشتر دوست دارید؟

استنداپ کمدی هایم را خیلی دوست دارم. حس می کنم در طنز و استنداپ آدم رهاتری هستم. خداوند به برخی یک توانایی فردی داده است که اطلاعات و دانشی که دارند را می توانند درست و در خدمت کارشان استفاده کنند. اطلاعات و دانش خیلی بالا منجر به این نمی شود که تو بتوانی طنازی هم بکنی. تو باید در استنداپ بتوانی از آرشیو اطلاعاتت به موقع و خوب استفاده کنی. وگرنه این همه نویسنده داریم که دانش زیادی دارند اما آدم های طنازی نیستند. یا دوست ندارند یا توانش را ندارند. اما حس می کنم من این استعداد را دارم و می توانم از اطلاعاتم در خدمت طنز استفاده کنم.

شما در مسابقه خنداننده شو خندوانه هم شرکت کردید و خیلی مورد استقبال قرار گرفتید. آنقدر که فیلم استنداپ شما بارها در صفحات مجازی دست به دست شد اما فکر می کنید چرا برای مسابقه اصلی انتخاب نشدید؟

نمی توانم قضاوت کنم چون خود رامبد جوان با من صحبت نکرد که من دلیل اصلی را بدانم. فکر می کردم همه شرایط آماده است و می توانم در مسابقه خنداننده شرکت کنم اما خب اینطور نبود و من حذف شدم.

البته این نادیده گرفتن شدن شما در خندوانه سبب شد که شما برعکس دیده شوید.

من از سال 85 که وارد دانشگاه شدم تئاتر کار کردم و به خاطر بازی هایم جایزه بگیرم. برای من این روند یک جرقه شد. من به اصرار خانواده و دامادمان رفتم. آن موقع فکر می کردم در شان من نیست که بروم در یک مسابقه شرکت کنم.اما من هر زمان که گاردم را شکاندم و وارد کاری شدم خوشبختانه در آن موفق شدم. اینجا هم جواب داد به من گفته بودند آقای تبریزی نمی خندد و آقای پسیانی در حد لبخند ملیح است ولی خانم خیراندیش همراهی می کند. یک دقیقه اول من شرایط را می سنجیدم. چون تجربه اجرا و صحنه داشتم توانستم از لحظه استفاده کنم و اتفاقا وقتی بیرون آمدم دیدم. برخوردها خیلی بود. اما وقتی حذف شدم حس کردم چیز دیگری وجود دارد. اما الحمدلله من خیلی خوب دیده شدم و تجربه ای شد که بتوانم شانسم را در جای دیگری کار کنم و به موفقیت برسم.

شوخی با خانم های گوینده در آن آیتم کوتاه بازخوردهای زیادی داشت. خودتان چقدر بازخورد گرفتید؟

من کار گویندگی هم کرده ام. ماجرا این است که وقتی استودیو می رفتم. گوینده ها قبلش خیلی عادی حرف می زدند اما به محض اینکه پشت میکروفون می رفتند صدایشان متفاوت می شد. به خودم می گفتم خدایا این آدم وقتی بیرون داشت چای می خورد صدای هورت کشیدنش می آمد. حالا چرا اینطوری حرف می زند. بارها آدمها به خصوص جوان ترها را در این صداسازی امتحان کرده ام. مثلا بیشتر از 10 دقیقه که با آنها حرف می زنی صدایشان در می رود. (می خندد) یعنی صدای بعد از 10 دقیقه با قبلش بسیار متفاوت است. صدای تو دماغی اش یک چیز دیگری می شود. من دوست داشتم در آن استنداپ کمدی درباره حرفه ام حرف بزنم که با داورها فضای مشترکی دارد. من بعد از آن رادیو که می روم این موضوع اسباب شوخی شده است که من هم به شوخی می گویم چرا به روی خودتان نمی آورید شاید من اصلا با شما بوده باشم( می خندد) واقعا منظورم شخص خاصی نبود. من هیچ وقت با غرض ورزی رفتار نمی کنم.

شوخی شما با گروه کاکوبند هم خیلی مورد استقبال قرار گرفت.

بله حتی کامنت های جالبی هم برایش آمد. از طرفداران پروپاقرصش نوشته بودند که این موسیقی برای جنوب غربی آفریقا است که ساز کوبه ای می زنند. یک نفر دیگر نوشت که مشهد یک سری نوا و آهنگ دارد که این برای آنجاست. این خودش استنداپ است. توجه داشته باشید که از آفریقا تا مشهد یک مسیر طولانی است. یعنی با اتوبوس نمی توانی بروی (می خندد) چون یک قاره دیگر است. هواپیمایش هم حداقل یک ساعت و نیم وسطش استراحت می کند که بنزین بزند. خیلی تناقض میان این کامنت ها وجود داشت که هدف من هم همین بود. یک توپی را وسط می اندازی که بقیه با آن بازی می کنند و در حین این بازی یک سری آگاهی هم کسب می کنند.

در نوشتن متن استنداپ و شوخی بیشتر به چه چیزهایی فکر می کنی؟

دوست دارم چیزهایی بگویم و با چیزهای شوخی کنم که آدم ها را به فکر بیندازد و یک تلنگر به آنها بزند. مثلا من با موبایل فروش ها هم شوخی کردم. مثلا شما پایت را توی موبایل فروشی می گذاری می گوید باید فلش شوی. خب بپرس اصلا مشکل گوشی من چیست بعد این حرف را بزن. مثلا رانندگان این اپلیکیشن های مسافربری تا وارد ماشین می شوی نرم افزار مسیریاب شان خراب است و مسیر را نمی دانند. دوست دارم روی وقایع اجتماعی تمرکز کنم و خیلی عامیانه آن را بنویسم و به مردم بگویم.

نویسنده هم داری؟ یعنی کسی که برای شما متن های طنز بنویسد و شما از روی آن اجرا کنید؟

من دقیقا با 5 تا 6 نویسنده که بچه های خوش قلمی هم هستند معاشرت کردم اما متاسفانه هیچ کدامشان نتوانستند جوری که به کلام و دهان من بخورد طنز بنویسند. شیوه طنز من متفاوت بود. مثلا من خرده گویی ندارم و شاید چیزهایی بگویم که شما بار اول اصلا نشنوی بعد مجبور می شوید دوباره آن را گوش کنید و تازه از دفعه دوم خوشتان می آید و دوست دارید برای سوم هم گوش کنید.

شما اولین زن کمدین هستید؟ پیش از شما بازیگر بودند که کارهای کمدی هم کرده بودند یا دربرنامه های تلویزیونی اجرا داشتند. اما بازهم در مرحله اول بازیگر بودند. این اولین بودن چه بازخوردهای مثبت و منفی برای شما داشته است؟

خدا رو شکر تا الان میزان واکنش های مثبتی که گرفته ام خیلی بیشتر از واکنش های منفی بوده است. یعنی اصلا قابل قیاس نبوده است. مخاطبانی که دوست ندارند همیشگی نیستند. مثلا موضوع خاصی را دوست ندارند نه اینکه کلا نظرشان بد باشد. اینطور نبوده که به خاطر خانم بودنم با من مخالفتی داشته باشند. الحمدلله من از طرف آقایون و خانم ها مشوق های زیادی دارم. من هیچوقت نخواستم از نشانه های زنانه و یا حتی پوشش و گریم خاص برای استنداپ استفاده کنم که حالا چون زن هستم. چون دوست داشتم مخاطب خودم را ببیند. می خواستم بگویم تو طنازی مرا در کلامم را ببین. شاید یکی از دلایلی که معمولا با من موافق بودند این است که نخواستم رفتارهای ضد مرد یا فمنیستی داشته باشم. اگر با آقایون شوخی کردم با خانم ها هم شوخی کردم. اگربا مجری های کودک خانم شوخی می کنم. با مجری های کودک آقا هم شوخی می کنم. دوست نداشتم گروه مخاطبم به من بگوید که این چون خانم است می خواهد آقایون را نشانه بگیرد.

مهسا ایرانیان کمدین برنامه خندوانه

عده ای می گویند خانم ها در استنداپ کمدی و طنز دستشان بسته است و نمی توانند با شوخی های یک آقا رقابت کنند. شما چنین نظری را تایید می کنید؟

من احساس می کنم تکنیک برای پیدا کردن راه در رو زیاد است که خب خودم واقعا این کار را می کنم و در این موضوع اولین زنی هستم که چه در تلویزیون و چه در فضای مجازی و استیج کار استنداپ کمدی انجام می دهم. اما در هر صورت ادا کردن یک سری جملات و واژه ها برای آقا در رسانه راحت تر است. چون ما نمی توانیم برخی نکات را صریح به مخاطب بگوییم و در این مورد واقعا به کسانی که می گویند این محدودیت وجود دارد حق می دهم و می فهمم که واقعا سخت است. چون من زمان متن نویسی برای یک کلمه 10 تا معادل پیدا می کنم و می گویم شاید خوب نباشد یک خانم این کلمه را در تلویزیون بگوید. می دانم در فرهنگ ما اینطور است که اگر می بینند یک خانم حتی بانمک هم است و خوب اجرا می کند. مردم دوست دارند آن خانم رعایت کند و بانمک باشد و ارزش زنانگی خودش را حفظ کند.

الگویی هم برای خودتان دارید؟

نمی دانم می شود گفت یا نه؟ ولی خب یکی از مجریان خانم آمریکایی طنز خوب و برنامه خوبی دارد که از آن الگو می گیرم.

بعد از سالها فعالیت در حوزه استنداپ کمدی با چه چیزی دوست داشتید شوخی کنید و نتوانستید انجام بدهید؟

یک باورهای عامیانه ای در مردم وجود دارد که دوست دارم با آنها شوخی کنم اما به نظرم خیلی راه رفتن روی لبه تیغ است.

خودت به چه کسی بیشتر از بقیه می خندی؟ یعنی چه کسی تو را خیلی می خنداند؟

من خیلی راحت می خندم. اما سبک اجرا و طنز مهران مدیری را بسیار دوست دارم و خیلی می خندم. بی تفاوتی اش نسبت به جمله هایی که می گوید را دوست دارم.

مطالعات طنز هم دارید؟

بله کتاب های آقای شهرام شکیبا و رضا رفیع را می خوانم. شب شعرهای طنز را نمی رسم بروم اما فیلم های منتشر شده در این حوزه ها را دنبال می کنم. البته اینطوری نیستم که خودم را اشباع کنم. گاهی دوست دارم چیزی نخوانم و نبینم و نشنوم و فقط ببینم خود درونم درباره یک موضوع چه می گوید؟

5 سال پیش وقتی مشغول کار بودی برای خودت تعیین کرده بودی که قرار است 5 سال بعد کجا باشی؟ یا اینکه آدم برنامه ریزی نیستی؟

بله قطعا. من برای این کار خیلی سختی کشیده ام. من چون هیچ ارتباط مستقیمی با عوامل این کار نداشتم؛ از طریق کارم خیلی تلاش کردم که کسی استعداد مرا ببیند. کلی تئاتر بازی کردم. کلی گویندگی کردم. کلی دفتر سینمایی رفتم و دیده نشدم. پشت صحنه کارهایی انجام دادم که دوست نداشتم اما حس می کردم باید در این حرفه رابطه هایم را حفظ کنم. حتی کلی حرف شنیدم. همیشه فکر می کردم باید کارگردانی باشد که مرا ببیند و انتخاب کند. اما خدا خواست و من روی زانوی خودم بلند شدم. شاید باورتان نشود تمام کسانی که روزی مرا ندیده گرفتند و کمکم نکردند این روزها سمت من می آیند.

حالا که اینطور است دوست دارید 5 سال دیگر کجا باشید؟

من بازیگری را خیلی دوست دارم. اما برای استنداپ کمدی برنامه ریزی زیادی دارم. می خواهم کنسرت های خنده مان را در سطح وسیع تر و جدی تر برگزار کنیم و فکرهای نمایشی مشترک با اهالی موسیقی داریم و با آنها صحبت کردیم. دوست دارم این عنوان اولین استنداپ کمدین خانم را همیشه حفظ کنم. امیدوارم در سالهای پیش رو اولین را تثبیت کنم و بهترین شوم. فکر و ایده برای ساخت برنامه هم بسیار دارم و قطعا در سالهای آینده یک برنامه خیلی خوب برای مردم می سازم. اگر هم مجری برنامه خودم نباشم مجری بسیار خوب و بهتر از من باشد.

شهرت مهسا ایرانیان با استندآپ کمدی هایش در فضای مجازی

چهره شما برای مردم چقدر مشهور شده است؟ این شهرت لذت بخش هست؟

تا حدی شده و خب شیرین است. یکبار سوار تاکسی بودم راننده گفت:شما همان خانمی هستید که استنداپ کمدی دارید؟ گفتم:بله. گفت:همان که مجری تلویزیونم هست؟ گفتم:بله.گفت:همان که در صفحه اینستاگرامش هم از استنداپ هایش می گذارد؟ گفتم:بله.گفت:خانم من فالووئر شما هستم. یا اینکه یکبار با دوستم رستوران رفتیم یکی از دخترهای میزهای کناری نشانم داد و گفت این خانم همان است که مدام می گوید:«الکی میگه!» (می خندد) زیاد پیش آمده که تیکه کلام های خودم را به خودم بگویند. راستش لذت بخش است و خستگی آدم از تنش می رود.

چه آرزوی برای زندگی و کاری که انجام می دهی داری؟

همه دلشان می خواهد به رویایشان برسند. رویای من این است که روزی از درون تخلیه شده باشم و انرژی ام را تخلیه کنم تا به آرامش برسم. ما برای این کار خیلی سختی و بی پولی کشیدیم و خدا رو شکر الان روزهای خوبی را سپری می کنیم. دوست دارم آدم بزرگ و موفقی شوم تا پدر و مادرم به من افتخار کنند چون دیده ام که پا به پای من بوده اند و حتی اگر دیر به خانه آمدم بیدار مانده بودند.

فیلم و کتابی هست که این روزها از دیدن و خواندش لذت برده باشید و بخواهید آن را معرفی کنید؟

چندوقت اخیر برای فوق لیسانس کتاب های روانشناسی بالینی بسیاری خواندم که به نظرم خیلی خوب بودند و حتی در استنداپ هایم هم کمک زیادی گرفتم. طوری که یکبار با دکتر حلت نشستیم و متن هایی در این باره برای استنداپ نوشتیم. مثل تیک های بدنی و یا تناقضات شخصیتی مثل دو قطبی بودن که برای استنداپ استفاده خوبی دارد. در کل من چون تئاتر خواندم در عمرم بسیار نمایشنامه خوانده ام. در میان فیلم های اخیر هم فیلم خفگی آقای جیرانی را دوست داشتم.