عوارض و تاثیرات تتراسایکلین
رده درمانی:آنتی بیوتیک
اشکال دارویی:کپسول، پماد
تتراسایکلین ها خانواده ای از آنتی بیوتیکهای باکتریو استاتیک هستند که در مقابل باکتری های مختلف گرم منفی و گرم مثبت، مایکو پلاسماها، کلامیدیاها و ریکتزیاها فعال می باشند. تتراسیکلین برای درمان آکنه نیز استفاده می شود. همچنین به دلیل جذب آن توسط استخوان ازآن به عنوان نشانگر در بررسی های رشد استخوان ها در بیوپسی های انسانی استفاده می شود. این داروها با اتصال به ریبوزوم از پروتیین سازی جلوگیری می کنند. تتراسایکلین های گوناگون (مثل داکسی سایکلین، مینوسایکلین، اکسی تتراسایکلین و…) فعالیت ضد میکروبی مشابه ولی خواص فارماکولوژیک متفاوت دارند.
موارد مصرف tetracycline
موارد مصرف:
• کپسول تتراسایکلین، در درمان عفونت های ناشی از ارگانیسم های حساس استفاده می شود. همچنین در عفونت های بدون عارضه مجرای ادرار، اندوسرویکال و رکتال کاربرد دارد.
• کپسول تتراسایکلین، برای درمان بیماری های بروسلوز یا تب مالت، درمان جوش یا آکنه و شیگلوز یا اسهال خونی باسیلی نیز استفاده می شود. همچنین در درمان بیماران مبتلا به گونوره و سیفلیس که به پنی سیلین حساس هستند نیز کاربرد دارد.
• پماد موضعی تتراسیکلین 3 درصد، در درمان موضعی عفونت های چرکی سطح پوست ناشی از ارگانیسم های حساس مصرف می شود (همچنین پماد تتراسایکلین 3 درصد برای زخم، سوختگی، ختنه و سایر آسیب های پوستی استفاده می شود تا از عفونت های چرکی پیشگیری نماید). همچنین پماد تتراسایکلین 3 درصد در درمان موضعی جوش های پوستی یا آکنه کاربرد دارد.
• پماد چشمی تتراسیکلین یا تتراسایکلین، در عفونت های سطحی چشم ناشی ار ارگانیسم های حساس کاربرد دارد و همچنین درمان کمکی (همراه با داروهای سیستمیک) در بیماری تراخم محسوب می شود.
روش و مقدار مصرف:
• مصرف تتراسایکلین در بالغین:با توجه به نوع و شدت عفونت از دوز 250 میلی گرم تا 2.5 گرم هر 6 ساعت یک بار از راه خوراکی استفاده می شود.
• مصرف تتراسایکلین در کودکان بالای 8 سال:با توجه به نوع و شدت عفونت از دوز 25 تا 50 میلی گرم بر کیلوگرم هر 6 ساعت یک بار از راه خوراکی استفاده می شود.
• نحوه مصرف کپسول تتراسایکلین در درمان جوش یا آکنه در بالغین و نوجوانان:ابتدا 250 میلی گرم (یک کپسول) از راه خوراکی هر 6 ساعت یک بار؛ سپس 500 میلی گرم (دو کپسول) هر 6 ساعت مصرف می شود.
• مصرف پماد موضعی تتراسایکلین:بالغین و کودکان:یک یا دو بار در روز بر روی موضع مالیده می شود
• مصرف پماد چشمی تتراسایکلین:بالغین و کودکان:یک لایه نازک از پماد تقریبا به طول یک سانتیمتر هر 2 تا 4 ساعت بر بروی ملتحمه قرار داده می شود.
مکانیسم اثر تتراسایکلین
اثر ضد باکتری:تتراسیکلین باکتریواستاتیک است. این دارو به طور برگشت پذیر به واحدهای ریبوزومی پیوند یافته و ساخت پروتئین باکتری را مهار می کند. طیف اثر این دارو عبارت است از بیماری از ارگانیسم های گرم منفی و گرم مثبت، میکوپلاسما، ریکتریا، کلامیدیا و اسپیروکتها.
این دارو بر بروسلوز، گلاندرز، عفونت ناشی از مایکوپلاسما پنومونیه (در این مورد بعضی از پزشکان اریترومایسن را ترجیح می دهند)، لپتوسپیروز، مراحل اولیه بیماری لایم ( Lyme)، عفونت های ناشی از ریکتزیا (از جمله تب دانه دار کوههای راکی، تب Q، تب تیفوسی) و عفونتهای کلامیدیایی مؤثر است. تتراسیکلین جانشین پنی سیلین در درمان عفونت ناشی از نیسریا گونروه آ است.
اما در مناطقی که میزان مقاومت بالاست باید داروهای دیگری جایگزین شوند.
فارماکوکینتیک تتراسیکلین
75 در صد دارو از راه جذب خوراکی جذب می شود که این مقدار در حضور غذا کاهش می یابد. غلظت سرمی دارو 3-2 روز پس از مصرف به حد درمانی می رسد. پس از جذب به خوبی در اغلب بافت ها و مایعات بدن منتشر می شود. دفع دارو عمدتاً کلیوی است، اما از راه صفرا نیز دفع می شود. نیمه عمر دارو 11-6 ساعت است که در بیماران آنوریک ممکن است تا 100 ساعت نیز افزایش یابد.
مصرف دارو در دوران شیردهی و بارداری
مصرف "تتراسایکلین" در 5 ماه آخر دوران بارداری یا سنین کودکی نیز می تواند سبب تغییر رنگ دندان ها شود. در این شرایط باید با یک دندانپزشک برای حل این مشکل مشورت کنید. مصرف تتراسیکلین در سالهای اولیه زندگی کودک تا هفت سالگی تأثیر مستقیم بر جای می گذارد .این دارو سبب تغییر رنگ و متخلخل شدن دندان ها می شود و دندانها را در مقابل پوسیدگی آسیب پذیر می کند.
مصرف آنتی بیوتیک تتراسایکلین در دوران بارداری ممنوع است چون تغییر رنگ های قهوه ای و نازیبایی را در دندان های کودک به وجود می آورد. جذب خوراکی تتراسایکلین ها در صورت مصرف همزمان با شیر (به جز دوکسی سیکلین) آنتی اسیدها، املاح کلسیم، منیزیم و آهن کاهش می یابد.
همچنین دارو برای کودکان زیر 12سال و همچنین در زنان باردار نباید مصرف شود.
تتراسایکلین برای درمان جوش
مصرف آنتی بیوتیک ها که هیچ گونه اثرات جانبی قابل توجهی را ایجاد نمی کند، می تواند یک روش درمانی موثر برای خلاص شدن از بروز بیماری ناخوشایند جوش صورت باشد. در این جا با بهترین آنتی بیوتیک ها برای درمان مشکلات جوش صورت آشنا می شویم.
آکنه وولگاریس یا آکنه ی ساده، یک بیماری پوستی بسیار مایوس کننده برای بسیاری از نوجوانان می باشد. بروز ناخوشایند جوش بر روی صورت، پشت و دیگر مناطق بدن به واسطه ی تولید بیش از حد چربی توسط غده های چربی دار ایجاد می گردد. تجمع چربی بیش از حد باعث گرفتگی منافذ پوست می گردد. این ها در ترکیب با سلول های مرده محیط پرورش برای باکتری ها ایجاد می کنند که منجر به قرمزی پوست، درد و علائم التهابی می گردد. نوجوانانی که آکنه و جوش صورت دارند اغلب به دنبال روشی ساده برای از بین بردن جوش می باشند.
بهترین آنتی بیوتیک برای جوش صورت چیست؟
برخی آنتی بیوتیک های خوب وجود دارد که همراه با نکاتی در رابطه با مراقبت پوست برای جوش صورت استفاده می شود. اثر بخشی و مناسب بودن آنتی بیوتیک ممکن است از یک فرد به فرد دیگر، بر اساس حساسیت بدن به یک داروی خاص، شدت جوش و شرایط پوست شخص متفاوت باشد. بنابراین، تصمیم گیری در رابطه با یک آنتی بیوتیک قوی و مقدار غلظت آن توسط متخصص پوست انجام می گیردداروی تتراسایکلین احتمالا محبوب ترین آنتی بیوتیک خوراکی توصیه شده برای جوش صورت می باشد. این دارو برای درمان آکنه، جوش صورت و بیماری التهاب پوستی استفاده می شود. برای حصول بهترین نتایج، این دارو باید بین غذاها زمانی که معده خالی است، مصرف گردد. دوز دارو باید به تدریج به محض بهبود علائم پوستی کاهش یابد.این دارو باید یک ساعت قبل یا دو ساعت بعد از صرف غذا مصرف شود.
منع مصرف تتراسیکلین
دارو در صورت وجود عیب کار کلیه و در کودکان با سن کمتر از 12 سال نباید مصرف شود.
موارد احتیاط:
• افرادی که دچار اختلال عملکرد کلیه هستند.
• افرادی که دچار اختلال عملکرد کبد هستند.
• افرادی که مستقیما در معرض نور خورشید و یا اشعه ماوراء بنفش قرار دارند.
اثر بر آزمایشهای تشخیصی
تتراسیکلین موجب حصول نتایج منفی کاذب در آزمونهای ادرار (با استفاده از روش گلوکز اکسیداز) و موجب افزایش کاذب نتایج آزمونهای فلورومتریک برای اندازه گیری کاتکول آمین های ادرار می شود.
تتراسیکلین ممکن است موجب افزایش غلظت BUN، آنزیم های کبدی و ائوزینوفیل ها شود. هم چنین می تواند باعث کاهش نوتروفیل ها و پلاکتها گردد.
تداخل دارویی
داروهای آنتی اسید حاوی آلومینیوم، کلسیم یا منیزیم و مسهل های حاوی منیزیم، به دلیل تشکیل شلات، و غذاها و فرآورده های شیر، آهن خوراکی و بیکربنات سدیم ممکن است جذب تتراسیکلین را کاهش دهند.
تتراسیکلین ممکن است اثر باکتری کش پنی سیلین را خنثی کند، زیرا ممکن است رشد سلولی به دلیل اثر متوقف کننده رشد باکتری مهار شود. پنی سیلین ها باید 3ـ2 ساعت قبل از تتراسیکلین مصرف شوند.
مقدار مصرف داروهای خوراکی ضد انعقاد در صورت مصرف همزمان با تتراسیکلین باید کاهش یابد، زیرا اثر این دارو افزایش می یابد. همچنین، مقدار مصرف دیگوکسین نیز در صورت مصرف همزمان با تتراسیکلین باید کاهش یابد، زیرا فراهمی زیستی دیگوکسین افزایش می یابد.
سایمتیدین می تواند جذب گوارشی تتراسایکلین را کاهش دهد. همزمان استفاده نشود.
تتراسایکلین می تواند اثر داروهای ضد بارداری را کاهش دهد. توصیه می شود حین مصرف این دارو، از یک روش جلوگیری دیگر نیز استفاده شود.
غذا جذب دارو را کاهش می دهد. دارو یک ساعت قبل و یا 2 ساعت بعد از مصرف لبنیات و غذا استفاده شود.
مسمومیت و درمان
تظاهرات بالینی:معمولاً محدود به دستگاه گوارش هستند.
درمان:در صورتی که بیش از چهار ساعت از بلع دارو نگذشته باشد. می توان از تجویز داروهای آنتی اسید یا تخلیه محتویات معده یا شستشوی معده استفاده کرد.
عوارض جدی تتراسایکلین
- سردرد شدید, سرگیجه, تاری دید
- تب و لرز و بدن درد و دیگر علائم آنفولانزا
- تاول شدید, لایه برداری و جوش های قرمز پوست
- کاهش غیر طبیعی و یا قطع شدن ادرار
- تغییر رنگ پوست و زرد شدن آن, تیره شدن ادرار, تب, گیجی و یا احساس ضعف
- درد شدید در قسمت فوقانی معده و گسترش آن به پشت, حالت تهوع و استفراغ, سریع شدن ضربان قلب
- از دست دادن اشتها, زردی پوست و چشم
- کبودی و یا خونریزی, ضعف غیر طبیعی
عوارض جانبی نادر و کم خطر پماد و کپسول تتراسایکلین
- زخم و تورم ناحیه مقعد و یا ناحیه تناسلی
- حالت تهوع خفیف, اسهال و استفراغ و ناراحتی معده
- ایجاد زخم لکه های سفید در دهان و یا روی لب
- تورم زبان, مشکلات بلعیدن
- ترشح و یا خارش واژن
در صورت بروز هر یک از علائم بیان شده, فرد باید سریعا به پزشک مراجعه کند تا از مشکلات بعدی جلوگیری نماید. به علاوه از آن جایی که تتراسایکلین جزء داروهای آنتی بیوتیک می باشد, در درمان بیماری های ناشی از عفونت های ویروسی کاربرد ندارد.
توجهات پزشکی - پرستاری:
• در شروع درمان و سپس در فواصل منظم آزمایشات بررسی عملکرد کلیوی، کبدی و خون را بعمل آورید.
• علایم گوارشی اغلب وابسته به دوز است و در بیشتر موارد در دوزهای بالای 2 گرم در روز رخ می دهد.
• باید به بروز علائم عفونت ثانویه توجه داشت، عفونت ثانویه بیشتر متعاقب درمان دراز مدت و در افراد مسن، ناتوان، بیماران مبتلا به دیابت و لوپوس دیده می شود.
• خانم هایی که قرص های ضد بارداری بطور همزمان استفاده می کنند، مستعد بروز التهاب واژن کاندیدیایی هستند.
• در صورت بروز عفونت ثانویه، مصرف دارو باید قطع گردد.
• دوزاژ دارو در بیماران مبتلا به اختلال عملکرد کلیه و کبد باید کاهش یابد.
تتراسایکلین
توجهات بیمار - خانواده:
• قبل از مصرف داروی تتراسایکلین، حتما تاریخ مصرف آن را کنترل نمایید. در صورت مصرف فراورده های تاریخ گذشته احتمال بروز سندرم شبیه فانکونی و سندرم شبیه LE وجود دارد.• کپسول تتراسیکلین را با معده خالی (یک ساعت قبل و یا دو ساعت بعد از غذا) همراه با یک لیوان آب مصرف نمایید.• مصرف دارو همراه با غذا (مواد غذایی، شیر و لبنیات) جذب دارو را تا 50 درصد کاهش می دهد. در صورت بروز علایم گوارشی، دارو را همراه غذا مصرف نمایید ولی مواد غذایی مصرفی نباید حاوی شیر و یا لبنیات باشد.• دارو باید سر وقت معین مصرف شود و علیرغم احساس بهبودی، درمان را مطابق دستور ادامه دهید.• از مصرف آنتی اسید، مکمل های حاوی کلسیم، منیزیم و آهن با فاصله 1 تا 3 ساعت پس از مصرف تتراسیکلین خوراکی، پرهیز نمایید.• مصرف همزمان کپسول تتراسایکلین با قرص های ضد بارداری باعث می شود اثر قرص های ضد بارداری کاهش یابد، بنابراین خانم هایی که تحت درمان با این دارو هستند و از روش جلوگیری با قرص های ضد بارداری استفاده می کنند، باید این نکته را مورد توجه قرار دهند.• در صورت بروز علائم عفونت ثانویه مانند رویش زواید سیاه رنگ و خزه مانند روی زبان، خارش و ترشح واژینال، مدفوع شل و آلرژی، حتما به پزشک اطلاع دهید.• پماد موضعی تتراسیکلین 3 درصد نباید با چشم، بینی یا دهان تماس پیدا کند.• محل مورد نظر جهت استفاده از پماد تتراسیکلین موضعی، باید ابتدا توسط آب و صابون شسته شود، سپس خشک گردد و پس از آن دارو روی موضع مالیده شود.• پماد موضعی تتراسیکلین اگر روی لباس، ملحفه یا وسایل دیگری مالیده شود باعث رنگی شدن و لکه دار شدن آن می شود.• استفاده از تتراسیکلین برای درمان جوش صورت، در اکثر موارد بعد از 2 تا 8 هفته درمان حاصل می شود ولی گاهی ممکن است این درمان تا 12 هفته نیز طول بکشد.
ملاحظات اختصاصی
علاوه بر ملاحظات مربوط به تمامی تتراسیکلین ها، رعایت موارد زیر نیز توصیه می شود:
1ـ رشد بیش از حد ارگانیسمهای غیرحساس باید بررسی شود. علائم بروز عفونت ثانویه باکتریایی و قارچی در بیمار ارزیابی شود. زبان بیمار از نظر بروز علائم عفونت مونیلیایی بررسی گردد. رعایت بهداشت دهان اهمیت بسیار دارد. در صورت بروز عفونت ثانویه، باید مصرف دارو قطع شود. علائم حیاتی، بخصوص درجه حرارت بدن بیمار ، به دقت پیگیری شود.2ـ بروز اسهال که ممکن است ناشی از تحریک موضعی یا عفونت ثانویه باشد، باید پیگیری شود.
3ـ در مصرف دارو به طور نادر pseudotumor cerebri مشاهده گردیده است.
4ـ مصرف این دارو در کودکان باعث هیپرپیگمانتاسیون بافت ها، هیپوپلازی و تغییر رنگ دائمی دندان گردیده است. در سنین زیر 8 سال استفاده نشود.
شرایط نگهداری:
دارو را در دمای کمتر از 30 درجه سانتیگراد و دور از نور و رطوبت نگهدای نمایید.
پس از گذشت تاریخ انقضای محصول، از مصرف آن خودداری نمایید.
دارو را دور از دسترس کودکان نگهداری نمایید.
