نجات صنعت تولید کاغذ در ایران با استفاده از مواد اولیه ایران
تولید کاغذ از جمله بزرگترین صنایع محسوب می شود و کارخانجات بسیار عظیمی همچون اینترنشنال پیپر ، استورا انسو ، یو پی ام ، اس سی آ و ... در جهان در این زمینه فعال هستند. تولید کاغذ در کشور ما نیز سابقه طولانی داشته و اولین کارخانه کاغذ سازی در سال 1313 در کرج تاسیس گردید. امروزه اما این صنعت حال و روز خوبی ندارد و به دلیل عدم حمایت دولتی از آن و واردات بی ضابطه این محصول به کشور ، بسیاری از کارخانجات در ایران در حال تعطیل شدن هستند.
رشد هر صنعتی نیازمند حمایت حاکمیت از آن می باشد که این حمایت به اشکال متفاوت همچون کنترل واردات ، تامین مواد اولیه و حتی ایجاد شرایط مناسب جهت عرضه در بازار مصرف خود را نشان می دهد. به نقل از صدا و سیما تقریبا تمامی نیاز بازار کشور در بخش کاغذ ، مقوا ، برگ روزنامه و تحریر از واردات این محصول تامین می گردد. این در حالی است که تجربه تولید شانه تخم مرغ و یا تولید برخی انواع مقوا برای کارتن سازی نشان داده که کشور ما در صورت حمایت ارگان ها متولی قادر به تامین نیاز خود به کاغذ و مقوا خواهد بود.
استفاده از مواد اولیه ایرانی در تولید کاغذ
کاغذ سازی از جمله صنایعی است که از تعداد زیادی مواد معدنی و شیمیایی در ساخت آن استفاده می شود بنابراین با رونق گرفتن این صنعت ، صنایع جانبی متعددی نیز فعال شده و اشتغال زایی گسترده ایجاد می گردد. مواد اولیه مورد مصرف در این بخش ، خود از جمله محصولات بزرگترین صنایع در کشورهای مختلف هستند که تاثیر بسیار زیادی بر اقتصاد کشور دارند. در این مطلب به معرفی تعدادی از این مواد اولیه می پردازیم که تولید و تامین آن در ایران امکان پذیر است.
مواد اولیه داخلی مورد مصرف در کاغذ سازی
سود مایع
سود سوز آور یا به اختصار سود مایع یکی از با اهمیت ترین مواد شیمیایی در جهان است که میزان تولید آن در کشور های پیشرفته بسیار زیاد بوده و تولید آن تاثیر زیادی بر اقتصاد کشورها دارد. سود مایع به عنوان یک ماده قلیایی ، نقش مهمی در جدا سازی الیاف سلولزی و سفید شدن کاغذ دارد. چندین پتروشیمی دولتی و بخش خصوصی در کشور اقدام به تولید سود مایع نموده و حتی این محصول را به دیگر کشور های نیز صادر می نمایند که درامد ارزی مناسبی برای کشور ایجاد می گردد.
آهک هیدراته
آهک هیدراته یک ماده شیمیایی تولید شده از سنگ آهک است که به عنوان کاتالیزور در تولید خمیر کاغذ نقش اساسی دارد. آهک هیدراته هم محصولی داخلی است. به دلیل وجود معادن فراوان سنگ آهک در کشور ، کارخانجات مختلفی اقدام به تولید این محصول می کنند و می توانند کل نیاز کشور را تامین نمایند. استفاده از آهک مرغوب می تواند نقش مهمی در تولید کاغذ با کیفیت داشته باشد و خوشبختانه امکان تولید این ماده با کیفیت ممتاز در کشور فراهم است. معمولا بیشتر مردم با آهک به دلیل مصرف آن در امور ساختمانی آشنا هستند ولی در واقع آهک هیدراته به میزان بسیار زیادی در کاغذ سازی مورد استفاده قرار می گیرد.
سولفات آلومینیوم
همان طور که گفته شد ، در تولید کاغذ از تعداد بسیار زیادی مواد شیمیایی استفاده می شود. یکی از این مواد شیمیایی و پر کاربرد سولفات آلومینیوم است. نقش این ماده در تنظیم ترکیبات آنیونی کاغذ و ایجاد خواص آبگریزی پلیمر رازین می باشد. از طرفی به دلیل مصرف مقادیر فراوان مواد شیمیایی و عموما سمی ، ورود پساب کارخانجات تولید کاغذ به محیط زیست بسیار خطرناک است. در اینجا هم از سولفات آلومینیوم به منظور تصفیه فاضلاب استفاده می شود زیرا این ماده قادر است تا 99 درصد آلودگی های آب را حذف نماید.
سولفات آلومینیوم هم با کیفیت مناسب به مقادیر مکفی در کشور تولید شده و کیفیت تولید آن به حدی بالا است که قابلیت صادرات به کشور های همسایه را هم دارد. همانطور که مشخص شد ، بیشتر مواد اولیه مورد مصرف در کاغذ سازی در کشور ما تولید می شود پس چرا و به چه دلیلی از تولید کاغذ در ایران حمایت نمی شود تا علاوه بر ممانعت خروج ارز از کشور ، هزاران شغل رونق بگیرد.
حتی امروزه اولین کارخانه های تولید کاغذ از سنگ در بعضی شهرهای کشور تاسیس گردیده است که بجای مصرف چوب و منابع جنگلی ، از سنگ کربنات کلسیم برای این منظور استفاده می نمایند. کاغذ سنگ به دلیل جایگزینی ماده معدنی و نامحدود کربنات کلسیم به جای قطع درختان در تولید کاغذ ، گام بلندی در جهت حفظ محیط زیست است. از طرفی هزینه تولید کاغذ از کربنات کلسیم بسیار پایین تر از مصرف چوب در تولید خمیر کاغذ بوده و محصول تولید شده هم ویژگی های مثبتی دارد.
از سال 1396 تاکنون سه کارخانه مهم تولید کاغذ در ایران تقریبا تولید نداشته اند و تمامی کاغذ تحریر و روزنامه مورد نیاز کشور از خارج وارد شده است. با توجه به تولید برخی انواع مقوا ، شانه تخم مرغی و ... در ایران ، می توان نتیجه گرفت که امکان تامین محصول در داخل کشور وجود دارد. رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران اعلام داشته است که کارخانجات داخلی قادر به تولید نیمی از نیاز داخلی هستند اما مصرف کنندگان اصلی کاغذ یعنی وزارات خانه های آموزش و پرورش و فرهنگ و ارشاد اسلامی از تولیدات داخلی استقبال نکرده و اقدام به خرید کاغذ وارداتی می کنند.
این در حالی است که عدم عنایت به کاغذ تولید داخل به دیگر بخش های اقتصادی همچون معادن و کارخانجات آهک هیدراته ، پتروشیمی های تولیدی سود مایع ، کارخانجات سولفات آلومینیوم ، صنایع حمل نقل کشور ، معادن کربنات کلسیم ، صنایع بسته بندی ، تولید کنندگان مواد شیمیایی و معدنی و هزاران ایرانی شاغل در این صنایع نیز صدمه زده و وضعیت اشتغال و تولید ثروت در کشور را بدتر خواهد نمود. اصولا هیچ کارشناس یا فعال اقتصادی انتظار ندارد که واردات کاغذ به کشور کاملا متوقف گردد بلکه نیاز است با انجام کار کارشناسی ، زمینه استفاده از کاغذ تولید داخل بخصوص در سازمان ها و اماکن دولتی فراهم گردد تا در این شرایط نامناسب اقتصادی و وضعیت تحریم ، اشتغال زایی و تولید ثروت در این بخش و بخش های مرتبط صورت گیرد.
