بعید است دربارهی خطرهای نور آبی نمایشگرهای دیجیتالی برای چشم چیزی نشنیده باشید. براساس ادعاها، نور آبی به چشم آسیب میزند و چرخهی خواب را بههم میریزد. بهنوشتهی How-To Geek، مضرات نور آبی به حدی که فکر میکنید، زیاد نیست.
ادعاها دربارهی مضرات نور آبی را همهجا میشنویم. اگر در سالهای اخیر عینک خریده باشید، بهاحتمال زیاد به خرید شیشهای که جلو عبور نور آبی را بگیرد، ترغیب شدهاید. بسیاری از ادعاهای مربوط به مضرات نور آبی، منطقی بهنظر میرسند و اکثر مردم این ادعاها را باور دارند؛ اما حقیقت به این سادگیها نیست.
نور آبی که نور مرئی پرانرژی (HEV) نیز نامیده میشود، یکی از رنگهای نوری است چشم انسان میتواند ببیند. رنگهای نور طولموجهای مختلف دارند و نور آبی طولموج کوتاه دارد. هرچه طول موج کوتاهتر باشد، انرژی بیشتر است. این یعنی نور آبی درمقایسهبا سایر رنگهای نور انرژی بیشتری دارد.
چشم انسان نمیتواند بهطورمؤثر نور آبی را فیلتر کند. نور آبی میتواند بهراحتی به شبکیهی چشم برسد. ازآنجاکه نمایشگر دستگاههای دیجیتالی مثل موبایل نور آبی ساطع میکنند، مقدار زیادی از این نور بهصورت روزانه وارد چشم ما میشود. همین موضوع عامل اصلی نگرانیها است.
در سالهای اخیر، عینکهای مسدودکنندهی نور آبی بسیار محبوبتر شدهاند. این عینکها به شیشهی مخصوصی مجهزند که رنگهای قرمز، نارنجی، زرد و سبز را عبور میدهد؛ اما از عبور رنگهای آبی و نیلی و بنفش جلوگیری میکند. عینکهای یادشده نور آبی را کاملاً فیلتر نمیکنند؛ اما عملکرد آنها در فیلتر نور آبی بسیار بهتر از چشم انسان است.
استفاده از عینکهای مسدودکنندهی نور آبی همچون نگاهکردن به نمایشگر دستگاهی است که قابلیتهایی مثل Night Shift یا Night Light در آن فعال شدهاند. با استفاده از این عینکها، عملاً هرآنچه میبینید، بیشتر به رنگ زرد یا نارنجی متمایل است. سؤال این است که آیا عینکهای یادشده واقعاً مزیتبخشاند؟
شکی وجود ندارد که نور آبی شدید فشار زیادی به چشم وارد میکند. اگر در محیطی تاریک نمایشگر گوشی را روشن کنید، متوجه اذیتشدن چشم خود خواهید شد. فعالسازی حالت تاریک در دستگاه میتواند فشار واردشده بر چشم را کاهش دهد.
دیدن نور آبی شدید اذیتکننده است؛ اما آیا این نور واقعاً آسیب فیزیولوژیکی بههمراه دارد؟ دانشمندان چندین مطالعه با محوریت اثرگذاری نور آبی بر چشم انسان انجام دادهاند.
بهگفتهی آکادمی چشمپزشکی آمریکا، درحالحاضر هیچ مدرک علمی وجود ندارد که نشان دهد نور آبی به چشم آسیب میزند. مطالعهای نسبتا جدید اعلام میکند که عینکهای مسدودکنندهی نور آبی هیچ تأثیری روی کاهش فشار بر چشم نمیگذارند.
معمولاً ادعا میشود که نور آبی روی چرخهی خواب اثر میگذارد و صفحهنمایش گوشی عامل اصلی همهی مشکلات خواب ما است. افرادی که به این ادعا باور دارند، میگویند نور آبی باعث کاهش تولید ملاتونین میشود. ملاتونین هورمونی است که به ما برای خوابیدن کمک میکند. این ادعا اساساً درست است؛ اما باید به نکتهی مهمی توجه کرد.
مطالعهای در سال ۲۰۱۹ اعلام کرد تماشای نمایشگر گوشی واقعاً باعث کاهش ترشح ملاتونین در بدن میشود. بااینحال، سطح ملاتونین شرکتکنندگان در آن مطالعه، تنها ۱۵ دقیقه پس از توقف مشاهدهی نمایشگر گوشی به سطح عادی برگشت. این افراد حتی به عینک مخصوص هم نیاز نداشتند.
همچون بسیاری از مسائل دیگر، گاهی اوقات نگرانیهای مربوط به نور آبی بیشازحد بزرگ جلوه داده میشود. درحالیکه خرید عینک مسدودکنندهی نور آبی ضرر خاصی بهدنبال ندارد، تصور بسیاری از مردم این است که اذیتشدن چشم درنتیجهی دیدن نور آبی بهمعنی آسیب واردشدن به چشم است. بهطورکلی، صرفاً کافی است تماشای نمایشگر گوشی را متوقف کنید و بقیهی کار را به بدنتان بسپارید.