نکات بسیار مهم و حیاتی از سلامت روان کودک

سلامت روان کودکان ناشی از چیست و والدین چه تاثیری در آن دارند؟

تأثیرات خشونت و بدرفتاری‌های پدر و مادر کودکان، از نسلی به نسل دیگر انتقال می‌یابد. افرادی که خودشان در دوران کودکی مورد اذیت و آزار اطرافیان شان قرار گرفته اند، به احتمال زیاد همین رفتارها را به فرزندانشان منتقل می‌کنند. پس در یک جمله سلامت روان کودک ان ناشی از رفتار والدین در خانواده است.

خشونت نسبت به کودک به دو گروه تقسیم می‌شود:

1. خشونت‌های روانی، مثل محرومیت‌های عاطفی، تهدید، شرمنده کردن، تمسخر، بی توجهی به نیازهای روانی - جسمی کودک، ناسزاگویی، تحقیر و....
2. خشونت‌های بدنی، مثل کتک زدن، پرت کردن، سوزاندن، ضربه زدن با اشیا.

نشانه‌های فردی سلامت روان کودکان و جوانان:

• فرد نسبت به خود، خانواده و جامعه بی تفاوت نیست.
• با دیگران سازگاری دارد.
• توانایی حل مشکلات خود را دارد.
• از اوقات فراغت خود به صورت مطلوب استفاده می‌کند.
• در برخورد با مشکلات اجتماعی، کنترل و تعادل خود را از دست نمی دهد.
• استعدادهایش به طور هماهنگ و به خوبی رشد می‌کند.
• رابطه اش با دیگران سازنده و مثبت است.
• شاد و مثبت اندیش است.
• به خود و دیگران احترام می‌گذارد.
• بدبین نیست.
• از نقاط ضعف و قدرت خود آگاهی دارد.
• انعطاف‌پذیر است.
• صابر، صادق، درستکار، بخشنده است.
• در نظر دیگران فرد موجهی محسوب می‌شود زیرا در همه کارها متعادل است.

علائم هشدار دهنده اختلالات روحی یا احساسی کودک

• اضطراب و نگرانی دائمی
• بیش فعالی یا بیقراری
• کابوس‌های دائمی شبانه
• پرخاشگری و ناآرامی دائمی
• کج خُلقی همیشگی
• افسردگی، غم، زودرنجی.

تاثیر خشونت والدین بر سلامت روان کودکان

پژوهشگران با مطالعه بر روی تاثیر رابطه خشونت آمیز میان پدر و مادر بر سلامت روانی کودکان به این نتیجه رسیده اند که رفتارهای پر تنش و خشونت آمیز والدین سبب می‌شود تا این افراد در بزرگسالی با مشکلات روانی جدی رو به رو شوند. آنها مواردی همچون افسردگی و اقدام به خودکشی، بروز مشکل در زندگی زناشویی، خشونت علیه کودکان و اعتیاد به الکل مورد بررسی قرار داده اند و به این نتیجه رسیده اند، افرادی که در کودکی شاهد خشونت میان والدین خود بوده اند، 4 برابر بیشتر از دیگران دچار افسردگی شده اند، بیش از 3 برابر بیشتر ازدیگران رفتاری خشونت آمیز با همسرخود داشته اند، حدود 5 برابر بیشتر دچار رفتار نادرست با کودک خود بوده اند و 1.75 برابر بیشتر از دیگران به الکل معتاد شده اند.

راه‌های افزایش و تقویت سلامت روان کودکان

• اگر با ناراحتی‌های روانی کودکان، نوجوانان و جوانان رو به رو شدیم، با حوصله و متانت آنها را رفع کنیم و از تصمیم‌های عجولانه بپرهیزیم.
• در ناراحتی‌های شدید، گریه کردن باعث تخلیه روانی و آرامش می‌شود. در این شرایط می‌توانیم از یک دوست صمیمی کمک بگیریم.
• مشارکت جو باشیم تا دوستان جدید بیابیم.
• از مشاهده فعالیت‌های جدید فرزندانمان لذت ببریم.
• با پرورش ابعاد روحی، معنوی و مذهبی شخصیت خود و فرزندانمان، به سلامت روانی بالاتری دست یابیم.
• با احترام به دیگران به بهداشت روانی خود و دیگران کمک کنیم.
• زمینه‌های اعتماد را فراهم کنیم.
• به احساسات فرزندانمان توجه کنیم و ویژگی‌های آنها را بشناسیم.
• محیط زندگی را در حد توان جذاب و پرنشاط کنیم.
• فرصت‌های مناسب برای بروز احساسات و شخصیت فرزندانمان ایجاد کنیم.
• به دست آوردن بهداشت روانی منوط به رو به رو شدن با واقعیت، سازگار شدن با تغییرات، ظرفیت داشتن برای مقابله با اضطراب ها، کم توقع بودن، احترام قائل شدن به دیگران و… است. بکوشیم این شرایط در خانواده فراهم شود.
• محیط امن و سالم خانوادگی و اجتماعی را برای فرزندتان فراهم کنید.
• بیش از حد و یا کمتر از حد لازم، از فرزند خود انتظار نداشته باشید.
• او را تشویق به بروز احساسات خود مانند درد، ترس، خشم و اضطراب کنید و به او راه بروز عصبانیت بدون آن که متوسل به خشونت شود را یاد دهید.
• با صدای بلند با او صحبت نکنید.
• به حرف‌های فرزندتان خوب گوش دهید.
• با او ارتباط برقرار کنید تا او با شما راحت باشد و برای صحبت درباره هر موضوعی تمایل داشته باشد.
• او را در زمینه رشد استعدادهایش یاری کنید و مشوق او باشید.
• موفقیت هایش را جشن بگیرید.
• توانمندی‌های او را با دیگر کودکان مقایسه نکنید.
• کودکان با یکدیگر متفاوتند. پس سعی کنید از رفتارهای دیگران تقلید نکنید و رفتارهای تربیتی مناسب برای کودک خود را به کار ببرید.
• کمک کنید از اشتباهاتش درس بگیرد.
• بدون قید و شرط او را دوست بدارید و محبت کنید.

علت پرخاشگری در کودکان چیست؟

پرخاشگری در کودکان از عوامل متعددی سرچشمه می‌گیرد که از این میان می‌توان به اختلافات خانوادگی اشاره کرد. برخی از کودکانی که در سنین یک تا سه سالگی هستند، برای جلب توجه دیگران و ابراز وجود خود در خانواده، رفتارهای پرخاشگرانه ای را از خود بروز می‌دهند که این رفتارها با مهر و محبت از سوی والدین برطرف می‌شود. برای مقابله با این رفتار، بهتر است والدین با بی اعتنایی به رفتار کودک، با این مسئله مقابله کنند. اختلافات خانوادگی در رفتار کودکان تاثیر بسزایی خواهد داشت که منجر به خشونت، اضطراب و حتی ترس در رفتار آنها می‌شود.

علل دیگر رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان

• عوامل ژنتیکی
• خصوصیات فردی
• تماشای بیش از حد تلویزیون
• عوامل محیطی

چطور با رفتار‌های پرخاشگرانه بچه‌ها برخورد کنیم؟

به فرزندتان آموزش دهید که با برقراری ارتباط کلامی با عواطف منفی، مانند خشم و سرخوردگی به شکلی مؤثر برخورد کند.

هنگام حرف زدن با فرزندتان درباره کاری که کرده است، آرامش خود را حفظ کنید و با او درباره نتیجه رفتارش صحبت کنید.

دوستان، نقش بسیار مهمی در زندگی فرزند شما دارند و بر رفتار او به شدت اثرگذار هستند پس درباره اشتباه بودن رفتار دوست اش با او صحبت کنید.

در حضور فرزندتان نسبت به شرایط ناخوشایند رفتار پرخاشگرانه نداشته باشید.

اگر کودکتان را با خود جایی بردید و او رفتار خوبی داشت با استفاده از سیستم انگیزش به او نشان دهید چقدر با رفتارش شما را خوشحال کرده است.