طرح اینترنت بدون فیلتر برای اساتید دانشگاه چند ماه قبل مطرح شده بود و طبق اعلام عضو ناظر مجلس در کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه رایانهای مرحله آزمایشی را هم سپری کرده بود. با این طرح قرار بود فیلترینگ برداشته شود، البته فقط برای افراد خاص.
حالا با اوجگیری محدودیتهای اینترنت و تشدید فیلترینگ این طرح جدیتر از قبل هم دنبال میشود. پنج ماه اختلال و مسدودیت و محدودیت باعث شده حالا به جز اساتید بسیاری از مشاغل، کسبوکارها و حتی دستگاههای دولتی هم خواستار دسترسی به اینترنت بدون محدودیت باشند و هر یک در نامههای جداگانه درخواستشان را به وزیر ارتباطات اعلام کنند.
اوایل بهمنماه اعلام شد که اینترنت بدون فیلتر برای اساتید دانشگاه راهاندازی میشود؛ البته نام این اینترنت را «اینترنت باز» گذاشتند و هدف از ارائه آن را «استفاده از سکوها و تارنماهای بینالمللی با محتوای علمی، آموزشی، پژوهشی و فناوری» اعلام کردند.
هرچند بر اساس قوانین موجود در دنیا در بسیاری از کشورها برخی اقشار جامعه، از جمله همین اساتید دانشگاه، سطح دسترسی گستردهتری به اینترنت دارند و در فضاهای خاص مانند دانشگاه از اینترنت دارای سرعت و کیفیت بهتر بهره میبرند اما نکته مهم در ارائه این سطح از دسترسی این است که اینترنت در این کشورها از دسترس عموم مردم جامعه خارج نشده یا محدودیتهای گسترده ندارد.
همین نکته باعث میشود وقتی از اینترنت بدون محدودیت برای مشاغل خاص صحبت میشود یا از ارائه سرویسهایی که امکان دسترسی آسانتر را به برخی افراد میدهد، موضوع اینترنت طبقاتی و تمام نقدهای مربوط به آن مطرح شود؛ چراکه به گفته حقوقدانها اینترنت طبقاتی در قوانین داخلی و بینالمللی مشروعیت ندارد و بسیاری از فعالان حوزه فناوری نیز با آن مخالفت میکنند.
با وجود این، وزیر ارتباطات بارها تأکید کرده است که در کشور اینترنت طبقاتی وجود ندارد. او هفته گذشته در پاسخ به خبرنگار پلاس وی درباره اینترنت طبقاتی نیز با رد موضوع طبقاتی شدن اینترنت اعلام کرد که «ما یک سری امکانات برای اقشار خاصی تهیه کردهایم، داریم ابزارهایی فراهم میکنیم که آنها بتوانند بدون نیاز به فیلترشکن به سایتهایی که تحریم هستیم دسترسی داشته باشند. این مسیر کلی است که داریم طی میکنیم» و اضافه کرد که ارائه چنین ابزارهایی به برخی اقشار به معنای ارائه اینترنت طبقاتی نیست.
زارعپور حالا در پاسخ به خبرگزاری مهر درباره ارائه اینترنت باز به اساتید دانشگاه هم اعلام کرده است اینترنت بدون فیلتر برای اساتید مانند اینترنت خبرنگاری است که وزارت ارتباطات پیش از این به برخی خبرنگاران داده و در توضیح چیستی آن گفته است: «این اینترنت برای دسترسی اساتید به سایتهایی که تحریم شدهاند و برخی از سایتهایی که کاربرد چندگانه دارند و احیاناً مورد پالایش (فیلتر) قرار گرفتهاند ارائه میشود.»
البته وزیر ارتباطات اعلام کرده است این طرح هنوز به مرحله اجرا نرسیده و عملیاتی نشده و وزارت ارتباطات فعلاً در حال فراهم کردن این امکان است. محمد علی زلفی گل، وزیر علوم، هم در مورد زمان اجرایی شدن این طرح گفته است: «بستگی دارد که چه زمانی دانشگاهها فهرست اعضای هیئت علمی خود را ارائه کنند.»
به این ترتیب، به نظر میرسد پس از خبرنگاران، گیمرها و برنامهنویسان، اساتید دانشگاه جدیدترین قشری باشند که مشمول امکاناتی برای دور زدن تحریمهای از خارج و فیلترینگ از داخل میشوند. باید منتظر بمانیم تا تکلیف پاسخ وزارت ارتباطات به سایر اشخاص، مشاغل و نهادها، از جمله پزشکان، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صمت، نمایندگان مجلس، فدراسیون فوتبال، کسبوکارهای حوزه فناوری و... که تقاضای دسترسی به اینترنت بدون محدودیت داشتهاند، مشخص شود.