شبپرهها و حشرات دیگر به سمت نور کشیده میشوند. حشرهشناسان مدتها است با قرار دادن تلههای نوری از این پدیده برای جمعآوری حشرات بهره بردهاند. بهگزارش نیویورکتایمز، بومشناسان بهتازگی دراینباره اظهار نگرانی کردهاند که فریب نورهای مصنوعی شبانه زمین ممکن است تا حدی کاهش جهانی حشرات را توضیح دهد.
با این وجود، دانشمندان هنوز علت این مساله را نمیدانستند که چرا حشرات جذب نور میشوند. آوالون اونز، زیستشناس دانشگاه هارواد میگوید: «این سوال همیشه از حشرهشناسان پرسیده میشود.»
بهگفتهی اونز، یکی از تئوریهای رایج اما ناقص، این است که حشرات درحال پرواز، چراغهای مصنوعی را با ماه یا جرم آسمانی دیگر اشتباه میگیرند و حس جهتیابی آنها مختل میشود. ایده دیگر آن است که چراغها در شب مانند درخشش روشنایی روز در میان پوشش گیاهان به چشم میخورند و موجب میشوند حشرات با دنبال کردن مسیری که تصور میکنند به فضای باز میرسد، به سمت آن بروند.
بااینحال اکنون پاسخ جدیدی در دنیای حشرهشناسی هیاهو به پا کرده است. گروهی از پژوهشگران به سرپرستی زیستشناسان ساموئل فابیان از کالج سلطنتی لندن و یاش سوندی از دانشگاه بینالمللی فلوریدا استدال میکنند که وقتی بسیاری از حشرات نور درخشانی را در شب میبینند، تصور میکنند جهت آسمان را پیدا کردهاند و تلاش میکنند در وضعیتی قرار گیرند که پشتشان به سمت نور باشد. این غریزه موجب میشود که در مواردی که منبع نور روی زمین قرار دارد، آنها پشت خود را به سمت نور بچرخانند و بدون وقفه در اطراف منبع نور بچرخند.
یافتههای پژوهشگران در پایگاهی دادهی پیشانتشار bioRxiv بارگذاری شده، اما هنوز مورد بازبینی قرار نگرفته است.
حشرهشناسان میدانستند که در طول روز و حتی در جریان مانورهای هوایی این غرایز مرتبط با جهت، به حشرات پروازکننده کمک میکند تا با نگه داشتن پشت خود به سمت نور خورشید، موقعیت خود را در آسمان حفظ کنند. اگرچه تجزیهوتحلیل جدید نشان میدهد که بهنظر میرسد نورهای مصنوعی شب این غریزه را میربایند.
برای رسیدن به این نتیجه، دانشمندان ویدئویی از سنجاقکها، پروانهها و شبپرههایی که اطراف یک لامپ حبابی و همچین در جنگلهای ابری کاستاریکا پرواز میکردند، ثبت کردند. حشرات گاهی اوقات حرکات دایرهواری داشتند. در مواقع دیگر، حشرات از لامپ عبور میکردند و درحالیکه پشتشان رو به نور بود، به سمت بالا میرفتند یا اینکه به سمت بالای لامپ پرواز میکردند، سپس خودشان را وارونه میکردند و به سمت زمین شیرجه میزدند. اگرچه در هر مورد، فیلمهای با حرکت آهسته نشان داد که حشرات همیشه سعی داشتند پشت خود را به سمت نور حفظ کنند. پژوهشگران با چسباندن ردیابهای حرکتی کوچک روی حشرات این نتیجهگیری را تایید کردند.
پژوهشگران ازطریق شبیهسازی پرواز با استفاده از رایانه دریافتند که این مانورها میتوانند مسیرهای حلقهای حشرات را در اطراف نورهای مصنوعی توضیح دهند. تایسون هدریک، کارشناس آیرودینامیک پرواز حشرات در دانشگاه کارولینای شمالی میگوید: «تاکنون این بهترین استدلالی است که برای توضیح این رفتار ارائه شده است. این یکی از مواردی است که فکر میکنیم درمورد طبیعت میدانیم، اما بعدا متوجه میشویم که اصلا درست نیست.»
مطالعه جدید همچنین اشارهای به نحوه کاهش این اثر دارد که میتواند حشرات را به روشهای مختلفی از بین ببرد.
پژوهشگران دریافتند که حشرات درمقایسهبا نورهایی که به سمت بالا میتابند یا به شکل افقی قرار دارند، کمتر تحتتاثیر نورهایی قرار میگیرند که به سمت پایین میتابند. این یافته با توصیه دیرینه پژوهشگران برای محدود کردن آلودگی نوری با استفاده از چراغهای رو به پایین که فقط زمین اطراف را روشن میکند، مطابقت دارد.
دکتر اونز گفت، نور مصنوعی علاوه بر جلب حشرات، همچنین میتواند رشد کرمهای پیلهساز را مختل کند، موجب توقف چشمک زدن کرمهای شبتاب شود و زیستگاه گونههای فعال در شب را که فقط در تاریکی مطلق از مخفیگاه خود خارج میشوند، کاهش دهد. او گفت: «موثرترترین راه برای حل این مشکل این است که چراغها را همیشه خاموش کنیم.»