چهل حدیث از امام باقر (ع) در مورد موضوعات مختلف
امام باقر(ع) پنجمین امام ما شیعیان و پسر بزرگوار امام سجاد (ع) است. ایشان دارای ویژگی های ارزنده و بسیار دانا بودند و از همین رو باقرالعلوم یعنی شکافنده علم لقب گرفتند. امام باقر (ع) نه تنها در تقوا و بندگی اسوه مردم بوده بلکه سخنان و رهنمون های ایشان مانند چراغی در دل تاریکی راه را به مردم آن عصر نشان می داد. در این بخش از دین و مذهب پلاس وی سخنان و احادیث پنجمین امام بزرگوارمان را آورده ایم، امیدواریم این سخنان را پیشه راهتان کنید و از آنان بهره ببرید.در ادامه چهل حدیث ارزنده از امام باقر (ع) آورده ایم.
حدیث امام باقر (ع) درباره نیکی و بدی
امام محمد باقر (ع) فرمودند:
مَا اَحسَنَ الحَسَنَاتِ بَعدَ السَّیِّئاتِ وَ مَا اَقبَحَ السَّیِّئاتِ بَعدَ الحَسَنَاتِ
چه نیکوست نیکی ها بعد از بدیها و چه زشت است بدیها پس از نیکی ها (جهاد با نفس، ح 880 )
حدیث امام باقر (ع) درباره بردباری
امام محمد باقر (ع) فرمودند:
اَلحِلمُ لِباسُ العالِمِ فَلا تَعرَینَّ مِنهُ
بردباری لباس عالم است، پس تو خود را از آن عریان مدار.(کافی، ج 8، ص 55)
حدیث امام باقر (ع) درباره کبر
امام باقر (ع) فرمودند:
الکِبرُ مَطَایَا النَّارِ
کبر و بزرگی نمودن(به منزله ی) مرکبی است که سوار خود را به سوی آتش می برد.(جهاد با نفس، ح 578 )
حدیث امام باقر (ع) درباره حیا
امام باقر (ع) فرمودند:
إنَّ اللهَ یُحِبُّ الحَییَّ الحَلیمَ.
همانا خداوند انسان با حیا و بردبار را دوست دارد.(جهاد با نفس، ح259 )
حدیث امام باقر (ع) درباره راستی
امام باقر (ع) فرمودند:
تَزَین للَّهِِ بِالصِّدقِ فِی الاعمالِ
با راست کرداری، خود را برای خدا بیارای(تحف العقول، ص 285 )
حدیث امام باقر (ع) درباره مشورت
امام باقر (ع) فرمودند:
اِستَشِر فی أمرِک الَّذینَ یخشَونَ اللَّهَ
در کار خود، [فقط] با کسانی مشورت کن که از خدا می ترسند. (تحف العقول، ص 293 )
حدیث امام باقر (ع) درباره صبر
امام باقر (ع) فرمودند:
الصَّبرُ صَبرانِ:صَبرٌ عَلی البَلاءِ حَسَنٌ جَمیلٌ وَ أفضَلُ الصَّبرَین الوَرَعُ عَن المَحارم.
صبر بر دو گونه است:صبر بر بلا که نیکو و زیباست و برترین این دو قسم پرهیز نمودن از حرامهای الهی است.(جهاد با نفس ،ح 163)
حدیث امام باقر (ع) درباره ترک شهوات
امام باقر(ع) فرمودند:
مَا مِن عِبَادَة أفضَلَ عِندَ اللهِ مِن عِفَّةِ بَطن وَ فَرج.
هیچ عبادتی در نزد خدا برتر از ترک شهوات شکم و فرج نیست . (فروع کافی، ج5 ، ص554)
حدیث امام باقر (ع) درباره گناه وکاهش روزی
امام باقر (ع)می فرمایند:
اِنَّ الْعَبْدَ لَیُذْنِبُ الذَّنْبَ فَیُزْوی عَنْهُ الرِّزْقُ
بنده گناه میکند و به سبب آن، روزی از او گرفته میشود.( کافی، ج 2، ص 270، ح 8)
حدیث امام باقر (ع) درباره شوخی
امام باقر (ع)می فرمایند:
اِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ یُحِبُّ المُداعِبَ فِی الجَماعَةِ بِلارَفَثٍ
خداوند عزوجل، کسی را که در میان جمع شوخی کند، دوست دارد به شرط آنکه ناسزا نگوید.( کافی، ج 2، ص 345)
حدیث امام باقر (ع) درباره فرد حریص به دنیا
امام باقر (ع) می فرمایند:
مَثَلُ الْحَریصِ عَلَی الدُّنْیا مَثَلُ دودَةِ القَزِّ:کُلَّمَا ازْدادَتْ مِنَ القَزِّ عَلی نَفْسِها لَـفّـا کانَ أَبْعَدَ لَها مِنَ الْخُروجِ حَتّی تَموتَ غَمّا
حریص به دنیا، همانند کرم ابریشم است که هر چه بیشتر دور خود میتند، خارج شدن از پیله بر او سختتر میشود، تا آنکه از غصه میمیرد.(کافی، ج 2، ص 316)
حدیث امام باقر (ع) درباره تقوا
امام باقر (ع) می فرمایند:
اِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ یَقی بِالتَّقْوی عَنِ الْعَبْدِ ما عَزُبَ عَنْهُ عَقْلُهُ وَ یُجَلّی بِالتَّقْوی عَنْهُ عَماهُ وَ جَهْلَهُ
خداوند عزوجل به وسیله تقوا، انسان را از آنچه عقلش به آن نمیرسد، حفظ میکند و کوردلی و نادانی را از او دور مینماید.(کافی، ج 8، ص 52)
حدیث امام باقر (ع) درباره ماه رمضان
امام باقر (ع) فرمودند:
لِکلِّ شَیءٍ رَبِیعٌ، وَرَبِیعُ القُرآنِ شَهرُ رَمَضَانَ
هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن ماه رمضان است. ( کافی، ج2 ، ص 630)
حدیث امام باقر (ع) درباره مرگ
امام باقر(ع) فرمودند:
فَانزِل نَفسَکَ مِنَ الدُّنیا کَمَثَلِ مَنزِلٍ نَزَلتَهُ ساعَةً ثُمَّ ارتَحَلتَ عَنهُ
خود را در دنیا چنان منزل ده که گویی ساعتی در آن منزل داری وسپس از آن کوچ می کنی. ( بحارالأنوار، ج 75، ص 165)
حدیث امام باقر (ع) درباره علم آموزی
امام باقر(ع) فرمودند:
تَعَلَّمُوا العِلمَ فَإنَّ تَعَلُّمَهُ حَسَنَةٌ، وَطَلَبَهُ عِبَادَةٌ.
دانش بیاموزید که آموختن آن پاداش دارد و جستوجوی آن عبادت است.( بحار الأنوار، ج 78)
حدیث امام باقر (ع) درباره توسل به خدا
امام باقر (ع) می فرمایند:
مَن تَوَکَّلَ عَلَی اللّهِ لایُغلَبُ وَمَنِ اعتَصَمَ بِاللّهِ لایُهزَمُ
هر کس به خدا توکل کند، مغلوب نشود و هر کس به خدا توسل جوید، شکست نخورد.(جامع الأخبار، ص322)
حدیث امام باقر (ع) درباره مداومت بر انجام کار خیر
امام باقر (ع) می فرمایند:
ما مِن شَیءٍ أحَبَّ إلَی اللّهِ عَزَّوجلَّ مِن عَمَلٍ یداوَمُ عَلَیهِ ، وإن قَلَّ
هیچ چیز نزد خداوند عزّوجلّ محبوبتر ازعملی نیست که بر آن مداومت شود ؛ هر چند اندک باشد.(الکافی :ج 2 ، ص 82 )
حدیث امام باقر (ع) درباره زکات و نماز
امام باقر(ع) می فرمایند:
بنی الاسلام علی خمسة اشیاء، علی الصلوة و الزکاة و الحج و الصوم و الولایه.
اسلام بر پنج چیز استوار است، برنماز و زکات حج و روزه و ولایت (رهبری اسلامی).(فروع کافی، ج 4 ص 62)
حدیث امام باقر (ع) درباره دعا
امام باقر (ع) می فرمایند:
الدُّعاءُ یَرُدُّ القَضاءَ ، وَقَد اُبرِمَ إبراما ـ وَضَمَّ أصابِعَهُ ـ
دعا ، قضا را ـ گر چه حتمی و قطعی شده باشدـ بر میگرداند حضرت [برای تشبیه و بیان قضای محتوم] انگشتانش را به هم چسباند. ( الکافی :ج 2 ، ص 470 )
حدیث امام باقر (ع) درباره راستگویی
امام باقر علیه السلام می فرمایند:
اَتقَی النّاسِ مَن قالَ الحَقَّ فیما لَهُ وَعَلَیهِ؛
باتقواترین مردم، کسی است که در آنچه به نفع یا ضرراوست،حق رابگوید.( نهج الفصاحه)
حدیث امام باقر (ع) درباره مذاهب گوناگون
امام باقر (ع) می فرمایند:
لا تَذهَب بِکُمُ المَذاهِبُ، فوَاللّهِ ما شِیعَتُنا إلاّ مَن أطاعَ اللّهَ عَزَّوجلَّ
مذاهب گوناگون شما را از راه به در نبرد، به خدا سوگند، شیعه ما نیست مگر کسی که از خداوندعزّوجلّ اطاعت کند.(الکافی :ج 2 ، ص 73 )
حدیث امام باقر (ع) درباره لبخند
امام باقر(ع) فرمودند:
تَبَسُّمُ الرَّجُلِ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ حَسَنَةٌ
لبخند آدمی به روی برادر دینی اش حسنه است. ( مشکاة الأنوار ، ص 316)
حدیث امام باقر (ع) درباره صله رحم
امام محمد باقر (ع) فرمودند:
مَا حَسَنَةُ الدُّنیا إلّا صِلَةُ الإخوانِ وَالمَعارِفِ.
خوبی دنیا جز در پیوند با برادران و آشنایان نیست.(بحار الأنوار، ج 46، ص291)
حدیث امام باقر (ع) درباره پشیمانی از گناه
امام باقر (ع) فرمودند:
کَفَی بالنَّدَم تَوبَهً.
پشیمانی از گناه برای توبه کافی است (جهاد النفس، ح 770)
حدیث امام باقر (ع) درباره افزایش روزی
امام باقر (ع) فرمودند:
من حسنت نیته ، زید فی رزقه
هر که خوش نیت باشد، روزی اش افزایش می یابد . (بحارالانوار ، دار احیاء التراث العربی ، ج 75 ، ص 175)
حدیث امام باقر (ع) درباره دوستی مومنان
امام محمد باقر (ع) فرمودند:
اعرف الموده فی قلب اخیک بما له فی قلبک
دوستی قلبی برادرت را از اندازه دوستی قلبی خودت نسبت به او بفهم.(تحف العقول ، ص 304)
حدیث امام باقر (ع) درباره بهترین آمیزه
امام محمد باقر (ع) فرمودند:
ما شیب شی ء بشی ء احسن من حلم بعلم
چیزی با چیزی نیامیخته است که بهتر از حلم با علم باشد.(بحارالانوار ، دار احیاء التراث العربی ، ج 75 ، ص 172 )
حدیث امام باقر (ع) درباره سخن نیک
امام محمد باقر(ع) فرمودند:
خذوا الکلمه الطیبه ممن قالها و ان لم یعمل بها
سخن نیک را از هر کسی، هر چند به آن عمل نکند، فرا گیرید .(بحارالانوار ، دار احیاء التراث العربی ، ج 75 ، ص 170)
حدیث امام باقر (ع) درباره طمع
امام محمد باقر(ع) فرمودند:
الطَّمَعُ هُو الفَقرُ الحاضِرُ
طمع کردن همان فقر موجود است. (میزان الحکمة ، ح 8272)
حدیث امام باقر (ع) درباره زمان غیبت
امام محمد باقر(ع) فرمودند:
اِصبِروا عَلی اداء الفَرائضِ، وَ صابِرو عَدُوُّکم، وَ رابِطوا امامَکمُ المُنتَظَرِِ
صبر کنید برگزاردن احکام شرع و شکیبایی ورزید در برابر دشمنتان و آماده و حاضر باشید برای امامتان که در انتظار او هستید.(غیبه النعمانی، ینابیع المودة.)
حدیث امام باقر (ع) درباره ترک نماز جماعت
امام محمد باقر(ع) فرمودند:
من ترک الجماعة رغبة عنها و عن جماعة المسلمین من غیر علة فلا صلاة له.
کسی که از روی بی میلی، بدون عذر و علت نمازجماعت را که اجتماع مسلمانان است ترک کند، نمازی برای او نیست.(امالی شیخ صدوق،ص290)
حدیث امام باقر (ع) درباره حفظ زبان
امام محمد باقر(ع) فرمودند:
لا یسلم احد من الذنوب حتی یخزن لسانه.
هیچ کس از گناهان سالم نمی ماند ، مگر اینکه زبانش را نگه دارد.(بحارالانوار،ج75، ص178 )
حدیث امام باقر (ع) درباره احیاء علم
امام محمد باقر(ع) فرمودند:
رحم الله عبدا أحیا العلم قال:قلت:وما إحیاؤه؟ قال:أن یذاکر به أهل الدین وأهل الورع.
فرمود خدا رحمت کند بنده ای را که علم را احیاء کند، أبی الجارود می گوید عرض کردم احیاء علم چیست؟ فرمود:مذاکره با اهل علم و پرهیزکاران احیاء علم است.(الکافی ، ج 1 ، ص 41)
حدیث امام باقر (ع) درباره بد زبانی
امام محمد باقر(ع) فرمودند:
إنَّ اللهَ یبغِضُ الفَاحِشَ المُتَفَحِّشَ.
راستی که خداوند شخص بد زبان بیهوده گوی را دشمن می دارد.(وسائل الشیعه الاسلامیه. ج11 ص327.)
حدیث امام باقر (ع) درباره محبوب ترین بنده خدا
امام محمد باقر(ع) فرمودند:
مِن أحَبِّ عِبادِ اللهِ إلَی اللهِ المُحسِنُ التَّوَّابُ.
یکی از محبوبترین بندگان خدا در نزد خداوند کسی است که نیکوکار و بسیار توبه کننده باشد.(وسائل الشیعه ج16 ص76.)
حدیث امام باقر (ع) درباره ره آورد نماز اول وقت
امام محمد باقر(ع) فرمودند:
ایّما مؤمن حافظ علی الصلوات المفروضة فصلاها لوقتها فلیس هذا من الغافلین.
هر مؤمنی محافظت برنمازش نماید، و او را در وقتش به جا آورد، از انسانهای غافل شمرده نمی شود.(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 79)
حدیث امام باقر (ع) درباره زیارت قبر امام حسین
امام محمد باقر(ع) فرمودند:
لَو یَعلَمُ النّاسُ ما فی زِیارَهِ قَبرِ الحُسَینِ مِنَ الفَضلِ لَماتُوا شَوقا.
اگر مردم می دانستند در زیارت مزار امام حسین (ع) چه فضیلتی است از شوق آن می مردند.(المحاسن، ص. 18)
حدیث امام باقر (ع) درباره صدقه
امام محمد باقر(ع) فرمودند:
عَلَیکُم بِالصَّدَقَهِ فَبَکِّرُوا بِالصَّدَقَهِ فَإنَّها تُسَوِّدُ وَجهَ إبلیسَ.
بر شما باد به صدقه دادن! صبح زود صدقه بدهید که روی ابلیس را سیاه می کند.(تحف العقول، ص. 298)
حدیث امام باقر (ع) درباره گفتگوی علمی
امام محمد باقر(ع) فرمودند:
تَذاکُرُ العِلمِ دِراسَهٌ و الدِّراسَهُ صَلاهٌ حَسَنَهٌ.
گفت و گوی علمی درس است و درس نمازی نیکو است.(الکافی، ج. 1، ص. 41 )
حدیث امام باقر (ع) درباره استفاده از فرصت ها
امام محمد باقر(ع) فرمودند:
إیّاکَ و التَّفریطَ عِندَ إمکانِ الفُرصَهِ فَإنَّهُ مَیَدانٌ یَجری لأِهلِهِ الخُسرانُ.
مبادا فرصت های به دست آمده را از دست بدهی که در این میدان آن که وقت را ضایع کند، زیان می بیند. (تحف العقول، ص. 286)
