قدیمی ترین چشم جهان کشف شد
کشف آثار باستانی و قدیمی ترین های جهان تمامی ندارد و بارها شاهد کشفیات عجیب و غریبی بوده ایم که دانشمندان را به بررسی های عمیق وا داشته است،به تازگی دانشمندان قدیمی ترین نمونه از چشم فسیل شده یک جاندار را پیدا کرده اند که برای نیم میلیارد سال صحیح و سالم باقی مانده است. این فسیل به یک تریلوبیت ، یا سه لَپی ها گروهی منقرض شده از بندپاتباران بودند که در دوره کامبرین (دیرینه زیستی) می زیستند و برای 270 میلیون سال در دریاها سلطنت می کردند، تعلق دارد.
موجودات سه لپی دریایی از اجداد دورخرچنگ ها و عنکبوت های امروزی هستند و رکوردهای فسیلی نشان می دهد که این موجودات بسیار موفق از اولین ساکنان زمینی بودند که قوه بینایی در آنها تکامل یافت.
درواقع تریلوبیت ها نیز درست مانند حشرات و بندپایان امروزی چشم مرکب، اندام بینایی که پر از سلول های بصری است، داشته اند.
باوجود این که دانشمندان پیش از این هم شواهد و مدارکی از وجود چشم مرکب در تریلوبیت های دوره کامبرین پیدا کرده بودند اما ساختار داخلی و عملکرد این چشم های ابتدایی برای محققان یک راز باقی مانده بود.
حالا دانشمندان استونی، آلمان و اسکاتلند فسیل یک تریلوبیت 350 میلیون ساله را پیدا کرده اند که در شرایط خوبی به سر می برد و آنها بالاخره می توانند به بررسی چشم مرکب این جانور در سطح سلولی بپردازند.
قدیمی ترین چشم جهان در 530 سال پیش
بنا به گفته تیم تحقیقاتی، این تریلوبیت در همان منطقه ای کشف شده است که اولین ارگانیسم های کامل در رکوردهای فسیلی پیدا شده اند. به احتمال زیاد این چشم فسیلی قدیمی ترین سیستم بینایی جهان است.
این فسیل که به طور قابل توجهی سالم باقی مانده است به گونه ای از تریلوبیت به نام «Schmidtiellus reetae» تعلق دارد و در شمال استونی پیدا شده است.
به دلیل شرایط زمین شناسی طی دوره کامبرین، فسیل های کشف شده از تریلوبیت ها در این منطقه دارای اسکلت خارجی سالمی هستند؛ ویژگی در فسیل های یافت شده در نقاط دیگر جهان دیده نمی شود.
در فسیل تازه کشف شده از تریلوبیت ، بخشی از چشم فسیل از بین رفته و ساختار داخلی آن با جزئیات جالبی نمایان شده است.
واحدهای تشکیل دهنده چشم مرکب حشرات امروزی «ریزچشمک» نام دارد و محققان حدود 100 واحد ریزچشمک را در این فسیل پیدا کرده اند. همچنین دانشمندان موفق به کشف ساختار عدسی در چشم این تریلوبیت شده اند.
فسیل Schmidtiellus reetae که شامل شکل اولیهٔ چشم بسیاری از حیوانات تکامل یافته ای چون خرچنگها، زنبورها و سنجاقکهاست در حالی در استونی کشف شد که محققان داشتند بقایای فسیلهای موسوم Trilobite (به سه بندپایان خرچنگی) را بررسی می کردند.
سه بندپایان خرچنگی اجداد سختپوست عنکبوتها و خرچنگها قلمداد می شوند که طی دوران پالئوزوئیک (Palaeozoic)، و بین 541 تا 251 میلیون سال پیش در آبهای ساحلی زندگی می کردند.
به گفته «بریجیت شانمان»، استاد دانشگاه کلن، «این چشم ممکن است نزدیکترین نمونه از چشمهای قدیمی تر باشد. نمونه های قدیمی تر در لایه های رسوبی زیرشاخه این فسیل، فقط دربردارنده آثاری از حیوانات اصیل است که مدتی زیاد تحت فشار قرار گرفته و در طول زمان تجزیه شده اند».
این فسیل دارای شکل اولیه ای از چشم مرکب یا ارگانی بینایی است که شامل آرایشی از سلولهای بینایی ریز و کوچک به نام ommatidia می شود و وضعیت تقریبا مشابهی از آن را می توان اکنون در چشم زنبورها مشاهده کرد.
فسیل قدیمی ترین چشم جهان
این گونه حیوانی در مقایسه با بسیاری از حیوانات جدیدتر، دید بد و ضعیفی داشت، با این حال، با چنان چشمی حداقل می توانست متوجه شکارچیان و موانع موجود در مسیرش شود. چشم او شامل 100 ommatidia بود و هیچ بخش عدسی مانندی همچون چشمهای مرکب مدرن یا کنونی نداشت؛ چراکه به احتمال زیاد گونه های اولیه فاقد بخشهایی از پوسته مورد نیاز برای تشکیل عدسی بودند.
به گفته این محقق دانشگاه کلن، «چشمهای مرکب کنونی، کمی بیش از 500 میلیون سال تغییر را پشت سر گذاشته اند» تا به آرایش و نظم و توانایی و بهبود دید برسند.
