روستای صخره ای زیباو بی نظیر ایران
کندوان روستایی است که در دل صخره ها بنا شده و تنها سازه این دهکده را سنگها تشکیل می دهند.
این گونه می گویند که نخستین کسانی که به کندوان پا گذاشته اند، ساکنان روستایی به نام حیله ور، در 2 کیلومتری غرب کندوان، بوده اند که در قرن هفتم هجری برای در امان ماندن از حمله مغولها به دشتی در مقابل کندوان فعلی مهاجرت کرده و در طول مدت زمانی به تدریج درون کرانها را حفاری کرده و پناهگاهی امن برای خود ساخته اند.
تصور زیستن در چنین خانههایی شاید اگر از روی عدم شناخت نسبت به آن محیط یا شیوه معماری و زندگی باشد، گاهی حتی ترسناک به نظر آید؛ اما کسانیکه نه زیستن، که دیدن چنین پدیده معماری از نزدیک را تجربه کرده اند تنها شگفت زده اند از این همه شگفتی ساخته دست بشر در چنین زمان دوری نسبت به روزگار ما.
خانه های هرمی شکل این روستای صخرهای که نمونه اش در ایران روستای تاریخی میمند کرمان با اندکی تفاوت است، در 22 کیلومتری شهر اسکو و 62 کیلومتری شهر تبریز سالانه گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را جذب خود می کند.
در بدو ورودتان به روستای کندوان، شیارهایی را در پیش روی خود می بینید که در واقع این شیارها، همان کوچههای دهکده هستند که از جریان تخریبی آبهای جاری به وجود آمده اند. خانه های سنتی و صخره ای کندوان، از جنس لار است که در اثر مخلوط شدن مواد آتشفشان سهند با گل ولای حاصله از باران های سیل آسا به وجود آمده اند. صخره های کله قندی و غارهای دستکند توسط انسان که به عنوان خانه های مسکونی مورد استفاده قرار می گیرد، یکی از شگفت انگیزترین روستاهای صخره ای جهان را پدید آورده است.
آنچه به کندوان هویت باستانی و تاریخی داده، وجود خانواده و منزل مسکونی درون توده های مخروطی و هرمی شکل صخره ایست؛ روستاییان کندوان داخل این توده ها برای خود و خانواده هایشان خانه مسکونی، آغل، انبار و کارگاه ساخته اند.
• از کندوان بیشتر بدانیم
از خصوصیات بارز خانه های صخره ای کندوان این است که هوای داخل آنها در زمستان گرم و در تابستان خنک است و این درجه حرارت در هر زمان، به عکس درجه حرارتی است که بیرون از خانه ها و در دهکده، در فصل زمستان یا تابستان جریان دارد.
شیوه بنای خانه های این روستا از نوع معماری صخره ای و به شکل مخروطی یا کله قندی است و می گویند وجه تسمیه کندوان به خاطر خانه های کندویی شکلی است که در دل این صخره های کله قندی قرار گرفته اند.
برخی از باستان شناسان قدمت این روستا را به دوره های پیش از اسلام نسبت می دهند. در دل این تپه های بلند که ارتفاع بعضی از آنها به 40 متر می رسد صدها آغل، انبار و اتاقک حفر شده که بسیار دیدنی است. همچنین آب معدنی گوارایی از دل یکی از تپه های این روستا می جوشد که از شهرت فراوانی برخوردار است و برای امراض کلیوی بسیار مفید تشخیص داده شده است. وجود آب معدنی، خانه های منحصر به فرد، دره های سرسبز و خرم، آب و هوای مطبوع، لبنیات و عسل مرغوب کوهستان سبب جذب تعداد زیادی مسافر از نقاط دور و نزدیک به این روستا به خصوص در فصول مساعد سال می شود. همچنین صنایع دستی مانند بافت گلیم و جاجیم و شالهای رنگین و زیبا نیز یکی دیگر از اشتغالات زنان کندوان محسوب میشود.
کندوان منطقه ای ییلاقی از رشته کوه های سهند است که مراتع سرسبزش عشایر زیادی را به خود می خواند. معماری خاص این روستا موجب شهرت جهانی آن شده است. دامداری و کشاورزی و باغداری عمده فعالیت مردمان این روستاست، لوله کشی آب و برق در دل این سنگ ها همزیستی مسالمت آمیز بشر با محیط زیست را نشان می دهد.
دره شمالی جنوبی سرسبز کندوان یکی از خوش آب و هواترین و زیباترین نقاط کوهستانی ایران به شمار می رود که علاوه بر نهر نسبتا بزرگ دارای چشمه های آب معدنی نیز هست که دارای خواص پزشکی بوده و در دفع سنگ کلیه نیز مؤثر است.
به یاد ماندنی ترین ویژگی کندوان سیمای کالبدی آن است، طبیعت در این بخش از کوهستان سهند، هنرنمایی خود را به شکل صخره ای سنگی دوک مانند در برابر چشم آدمیان نهاده و آدمی از زمانی که به روزگار ساسانیان می رسد با کندن و حفاری کردن این دوکهای سنگی، یکی از دیدنی ترین و کم مانندترین نمونه های معماری را باز آفریده است.
نخستین کسانی که کندوان را شکل داده اند با کندن مکانهای بایسته زندگی خود در دل سنگها بی آنکه سیمای طبیعت را برای رسیدن به خواسته خود دگرگون یا ویران کنند، دست به آفرینشی زده اند که نشان از فرهنگ بسیار والای زیست گروهی دارد.
بافت قدیمی ترین بخشهای روستای کندوان که یکی از زیباترین و منحصر به فردترین روستاهای تاریخی کشور محسوب می شود، هم اکنون با ساخت و سازهای جدید در این روستا که متفاوت با بافت گذشته است با تهدید رو به رو شده است.
یکی از بزرگترین جاذبه های توریستی این دهکده زیبا٬ هتل لاله کندوان است. این هتل سومین هتل صخره ای جهان است و باعث شده تا توریستهای زیاد خارجی برای سکونت در این روستای آرام و در دل سخره های پر از انرژی به این هتل بیایند تا جاییکه معمولا از ماه ها قبل اطاقهای آن رزرو مبیاشد.
این هتل سالها پیش فقط شامل چند خانه صخره ای بود که همگی به یک هتل تبدیل شدند. هتل سنگی (لاله کندوان) که کارگران بومی و غیربومی بیش از 8 سال به خاطر تراشیدن و شکل دادن آن عرق ریختند و زحمت کشیدند، اکنون به این زیبایی درآمده است.
• پوشش گیاهی و چشم انداز روستا
مناطق مرتفع و کوهستانی سهند به استثنای شیب های بسیار تند عمودی شکل و دامنه های لغزشی، پوشیده از چمن مرتع هستند. انواع گیاهان سازش یافته نسبت به خاک و آب و هوا و شرایط تاثیرگذار دیگر در این محدوده روییده اند؛ اما سرتاسر دره کندوان از گیاهی پوشیده شده است که از درختچه های مرتعی محسوب می شود.
به برکت رودخانه اسکو در طول دره اسکو از عنصرود تا اسکو در کنار رودخانه باغهای سرسبز و مزارع حاصلخیز قرار گرفته اند. در این دره، رودخانه های فرعی کندوان و عنصرود که هر دو از سلطان داغی یا کوه سلطان سرچشمه گرفته اند در پدید آوردن چشم انداز طبیعی و زیبایی این منطقه سهمی بسزا دارند.
• آئین ها در کندوان
جشن های موسمی آن دسته از آیینهایی هستند که در یک دوره زمانی خاص تکرار می شوند. در کندوان نیز همچون دیگر مناطق آذربایجان مفصل ترین و مهمترین جشنها، جشنهای زمستانی هستند و بدیهی است برای زمستان طولانی و سرد کندوان جشنهای زمستانی با آب و تاب بیشتری انجام می شود. شب چله، چهاشنبه سوری و چهار چهارشنبه، طلب باران، تبرک و دفع بلا از جمله این آئینها هستند که اگر در زمستان به این روستا سفر کنید حتما با آنها برخورد خواهید کرد.
