کهیر چیست؟ علایم٬دلایل و درمان بیماری پوستی کهیر
گاه بعد از خوردن برخی میوه ها و غذاها، مثل توت فرنگی، تاول ها و دمل های خارش دار و قرمز رنگی به طور پراکنده روی پوست بدن ایجاد می شود که کهیر نام دارد. کهیر در واقع صورتی یا قرمز کمرنگ و گاه قسمت مرکزی آن کمی روشن تر است. این عارضه معمولاً با خارش همراه است، ولی می تواند سوزش و زخم نیز داشته باشد. کهیر در همه جای بدن ایجاد می شود و اندازه های متفاوتی دارد.
طبق آمار جهانی 20-15 درصد جمعیت جهان حداقل در طول زندگی یک بار کهیر را تجربه کرده اند و 1 تا 5 درصد مبتلا به کهیر مزمن هستند. بررسی های روان شناختی نشان داده 73 درصد افراد مبتلا به کهیر در طول بروز علائم در اجتماع ظاهر نمی شوند.
کیفیت کار حرفه ای در 74 درصد مبتلایان، کاهش می یابد و 63 درصد دچار اضطراب می شوند. به نظر می رسد این بیماری پوستی که انواع و اقسام دارد؛ از کهیر آفتابی گرفته تا کهیر بارداری و... بیش از آنکه به نظر می رسد بر روان افراد تاثیر منفی می گذارد و به همین دلیل شناختن آن و روش های پیشگیری از آن و درمانش اهمیت ویژه ای دارد. بایک متخصص پوست و استاد دانشگاه آزاد اسلامی در رابطه با این بیماری شایع پوستی گفت وگو کرده ایم.
کهیر چیست؟
کهیر یا اورتیکا یکی از تظاهرات بیماری های آلرژیک و نوعی تورم قرمزرنگ پوست است که با خارش و گاهی سوزش و به ندرت با درد همراه می شود. این ضایعات معمولا بعد از گذشت چند دقیقه تا چند ساعت در ناحیه درگیر ناپدید و در منطقه دیگری ظاهر می شوند. اندازه آنها هم متفاوت است و می تواند از یک ماش تا یک بشقاب متغیر باشد. گاهی کهیرها به هم متصل می شوند و گاهی در سطح بدن پراکنده اند.
چه عاملی باعث می شود که فردی کهیر بزند؟
علت بروز کهیر یا شیمیایی است یا فیزیکی. به دنبال یک محرک درونی یا خارجی هیستامین یا سروتونین از سلول های ماست خارج می شود که این موضوع باعث ارتعاش آب از خون به مایع میان بافتی می شود. وقتی آب در مایع میان بافتی و بین سلولی تجمع کرد، کهیر نمود پیدا می کند. البته کهیر روی پوست قابل ملاحظه است، اما در بافت های گوارشی به شکل سوء هاضمه و درد و سوزش ظاهر می شود و در مخاط تنفسی به شکل تنگی نفس.
منظور از عوامل شیمیایی و فیزیکی چیست؟
کهیر به چند گروه تقسیم می شود؛ کهیر شیمیایی، فیزیکی، عصبی، آفتابی و کهیر بارداری. کهیر شیمیایی به دنبال مصرف دارو یا مواد غذایی حساسیت زا از جمله مصرف توت فرنگی، گوجه فرنگی، بادمجان و ادویه ها بروز می کند. کهیر فیزیکی در اثر فشار یا گرما و سرمای شدید ظاهر می شود. کهیر عصبی هم به دلیل استرس یا تحریکات عصبی رخ می دهد و در آن به دنبال آزاد شدن کورتیزول از غدد فوق کلیوی یا واسطه های دیگر از سلول های ایمنی، این هورمون ها با سلول های ماستوسیت پوست ترکیب می شوند و هیستامین تولید می کنند.
بدن به استرس ثابت با تولید هیستامین بیشتر واکنش نشان می دهد که درنهایت منجر به ایجاد کهیر می شود. سطح بالای کورتیزول در بدن نه تنها باعث واکنش های حساسیت پوستی مانند کهیر می شود، بلکه می تواند بهبود آن را نیز به تاخیر بیندازد. در عین حال با تضعیف سیستم ایمنی و به هم خوردن تنظیم عملکرد درست پاسخ های ایمنی احتمال بروز کهیر بالاتر می رود.
در چنین شرایطی چه می توان کرد؟
اولین اقدام کنترل کهیر با کنترل میزان عصبانیت یا استرس فرد است. باید میزان کورتیزول و آدرنالین سرم را تنظیم کرد. برای این منظور باید از داروهای مسکن و ضداسترس و آرام بخش استفاده کرد.
بیماری پوستی کهیر
با این شرایط، تشخیص علت اصلی بروز کهیر کمی سخت است؟
بله، متخصص پوست باید روان پزشک خوبی هم باشد چون علت برخی بیماری های پوستی از جمله کهیر می تواند استرس شدید باشد که با رفع آن کهیر هم برطرف می شود. همچنین باید با معاینه بالینی و پرسیدن سوالات لازم مطمئن شد که علت کهیر فشار فیزیکی یا گرما و سرمای شدید نبوده، بعد دنبال دارو یا مواد غذایی حساسیت زا در فرد بود.
معمولا چه مدت طول می کشد تا کهیر درمان شود؟
کهیر حاد معمولا قبل از 6 هفته کاملا برطرف می شود، ولی کهیر مزمن بیش از 6 هفته ادامه دار است و مرتب عود می کند. در این افراد مصرف مرتب و روزانه داروهای آنتی هیستامین لازم است.
برای درمان کهیر چه نوع داروهایی تجویز می شود؟
برای کهیر حاد حذف عامل ایجاد کننده مهم است، اما در کهیر مزمن باید بیماری را علامتی درمان کرد و رفع کامل آن امکان پذیر نیست. برای تمامی مبتلایان مصرف داروهای آنتی هیستامینی در راس قرار دارد. البته این داروها تا قبل از بروز کهیر و برای پیشگیری، بیشتر موثرند و میزان تاثیر آنها بعد از بروز کهیر کم می شود.
پس مبتلایان باید روزانه این دارو را مصرف کنند؟
در افراد مبتلا به کهیر مزمن زیر نظر پزشک بله، اما در افراد مبتلا به کهیر حاد لازم نیست. این افراد می توانند در شرایط خاص مثلا در فصل سرد و خشکسالی یا شرایطی که دچار اضطراب هستند با مشورت پزشک دارو مصرف کنند. آنتی هیستامین ها بدون عارضه نیستند و نه تنها خواب آورند، بلکه باعث احتباس آب می شوند. درنتیجه خانم های باردار و سالمندان باید مراقب مصرف آن و همچنین تداخلات دارویی باشند. در موارد اورژانسی که کهیر در بلع و تنفس اختلال ایجاد کند، کورتون های تزریقی تجویز می شود.
آیا غیر از دارودرمانی، روشی برای تسکین خارش و علائم کهیر وجود دارد؟
برای تسکین علائم می توان از کمپرس سرد استفاده کرد. پماد کالامین هم اثر خنک کنندگی و ضدالتهاب دارد. اگر بیمار دچار خارش شدید است می توان از پمادهای کورتونی هم کمک گرفت. خیار و ماست هم که طبع سردی دارند، حس خوبی به فرد مبتلا به کهیر می دهند.
آیا برای ابتلا به کهیر عصبی یا سایر انواع کهیر، زمینه ژنتیکی لازم است؟
بله، تمام واکنش های حساسیت زا و کهیر به ژنتیک وابسته اند. در فردی که والدین هر دو کهیر می زنند به طور حتم کودک هم مبتلا می شود و اگر یکی از والدین مبتلا باشد تا 30 درصد این احتمال به فرزندش می رسد. ثابت شده ماست ها در افرادی که زمینه ژنتیکی ابتلا به کهیر دارند، غشای نازک تری دارند و با کوچک ترین تحریک گرانول ها را آزاد می کنند.
کهیر می زنید؟ از مواد حساسیت زا دوری کنید!
اولین گام در درمان کهیر، دوری از عواملی است که باعث ایجاد حساسیت در شما شده اند. اگر متوجه شدید چه عاملی موجب بروز کهیر در شما شده است، آن را از اطراف خود دور کنید. بعضی گیاهان، گزش حشرات، لباس پشمی، گربه یا سگ از عوامل رایج ایجاد حساسیت هستند.
از این عوامل یا دیگر عوامل حساسیت زا دوری کنید.گاهی برای شناختن عامل حساسیت زا مجبور می شوید مانند یک کارآگاه به جستجو بپردازید و همیشه کشف آن علت آسان نیست.
