خوردن گوشت حیوانات دریایی از نظر قرآن و فقها
انسان برای ادامه زندگی مانند موجودات دیگر نیاز به تغذیه دارد. از ابتدایی ترین غذاهای انسان ها ، خوردن گیاهان و میوه ها و گوشت جانوران بوده است. در قرآن و روایات مختلف خداوند انسان را از خوردن برخی از چیزها برحذر داشته است . خوردن گوشت در طول تاریخ بشریت بوده است .
با آمدن دین اسلام و قرآن خداوند در آیات 164 و 173 سوره بقره، 157 سوره اعراف، 106 سوره مائده، 14 سوره نحل، 12 سوره فاطر و 12 سوره جاثیه خوردن گوشت برخی از حیوانات ، خوردن مردار، گوشت خوک و گوشت حیوانی که برای غیر خدا ذبح شده را ممنوع اعلام کرده است . در این بخش از پلاس وی نظر قرآن و پیشوایان و فقها را درباره خوردن گوشت می خوانید .
گوشت کدام یک از حیوانات حلال است ؟
حیوانات حلال گوشت و حرام گوشت
حیوانات خشکی
در میان حیوانات خشکی (به جز پرندگان) تنها سیزده حیوان حلال گوشت1.گاو 2.گوسفند 3.بز 4.شتر 5.اسب 6.الاغ 7.قاطر 8.آهو 9.گوزن 10.قوچ 11.بزکوهی 12.گاو وحشی 13.گورخر و بقیه حرام گوشتند.
در این میان خوردن گوشت اسب، الاغ و قاطر مکروه است ولی حرام نیست .
گوشت خرگوش و مار حرام است و اینکه می گویند سمت چپ خرگوش حرام و سمت راست آن حلال است و یا اگر یک وجب از سر، یک وجب از دم مار قطع شود خوردن بقیه آن حلال خواهد بود، شایعه است.
خوردن گوشت خوک ، میمون، جوجه تیغی و ... نیز حرام است.
حیوانات آبزی و دوزیست
اسلام می گوید خوردن گوشت حیواناتی که همیشه و یا گاهی در آب زندگی می کنند ، حرام است به غیر از ماهی فلس(پولک)دار و میگو.
بنابراین خوردن کوسه ماهی ، خوردن لابستر، خرچنگ، هشت پا و صدف دریایی حرام است .
خوردن ماهی مرده ای که معلوم نیست آن را زنده ازآب گرفته اند یا مرده، حلال است.
کشتن ماهی قبل از جان دادن وخوردن زنده آن بلا اشکال است .
مشتقات ماهی همچون پودر، روغن و... موجود در بازار مسلمین حلال است.
از نظرحلال و حرام بودن خاویار و تخم ماهی ها تابع خودماهی است.
خوردن فضله و خون ماهی حرام است .
اگر آبزیان را زنده از آب بگیرید و بیرون جان دهند خوردنشان حلال است .
اگر آب استخر را خالی کنید تا ماهی ها جان دهند خوردن آن ماهی ها حرام است .
خوردن ماهی که در آب مرده باشد حرام است .
خوردن ماهی که درون تور ماهی گیری گیر کرده و جان داده باشد بنا بر نظر امام حرام اما طبق نظر مراجع دیگر حلال است.
پرندگان
پرندگان یا حلال گوشتند یا حرام گوشت :
پرنده های حلال گوشت :
هر پرنده ای که هنگام پرواز، بیشتر بال بزند تا بالهای خود را صاف نگه دارد حلال گوشت است مانند کبوتر
هر پرنده ای که «چینه دان» یا «سنگ دان» یا «تیغه پشت پا» داشته باشد پرنده ای حلال گوشت است.
این پرندگان حلال گوشت اما مکروه هستند:
جغد، هدهد، خطاف، کبوتر صوام، پرستو
طبق فرمایش امام رضا خوردن گوشت طاووس حلال نیست.
تخم پرنده های حلال گوشت ، حلال و ما بقی حرام است.
گوشت کلاغ و زاغ حرام است.
خوردن ملخ که زنده گرفته شود و بعد جان بدهد ،حلال است.
خوردن ملخی که بال در نیاورده و نمی تواند پرواز کند،حرام است.
چرا خوردن ماهی های پولک دار حلال است ؟
زیرا ماهی های پولک دار گیاه خوار هستند و به وسیله فلس ها از آلودگی های دریا در امان می مانند.
نظر پیامبران و امامان درباره خوردن ماهی :
خداوند در سوره فاطر می فرماید «این دو دریا یکسان نیست ما از آب شیرین و گوارا و خنک به شما می دهیم و از همان آب گوشت تازه می گیرید و از آب تلخ و شور هم گوشت تازه هست برای خوردن» اما خداوند در قرآن به شرط پولک دار بودن ماهی اشاره نمی کند ولی تقسیم و تفسیر آن را برعهده پیامبراکرم(ص) و اهل بیت(ع) گذاشته است.
امام صادق(ع) می فرماید :«ماهی را که پولک دار است را بخورید و حضرت علی(ع) نیز در بازار مردم را از خوردن و فروش ماهی های بدون پولک منع می کردند.
پیامبر اسلام(ص) خوردن آبزیان پولک دار و میگو را حلال می داند زیرا میگو تمام عمرش را در آب بوده و در همان آب تخم ریزی و زندگی می کند.
نظر مراجع عظام تقلید درباره خوردن گوشت حیوانات دریایی:
امام خمینی(ره):
از نظر امام خمینی خوردن گوشت ماهی فلس دار که از آب زنده بگیرند و در بیرون از آب جان دهد حلال و خوردن ماهی ماهی فلس دار مرده و ماهی بی فلس حرام است .
آیت الله سیستانی:
- خوردن روغن ماهی که از ماهی های حرام گوشت تهیه می شود ، اما می توان از آنها استفاده موضعی کرد.
- خوردن صدف دریایی جایز نیست .
- خوردن ماهی فلس دار حلال است .
- خوردن گوشت کوسه ماهی جایز نیست.
- خوردن ماهی دریائی بنام سقنقور جایز نیست و استفاده از آن اگر برای خوردن نباشد اشکال ندارد .
- خوردن خاویارو تخم ماهی که فلس ندارد جایز نیست.
آیت الله مکارم شیرازی:
- خوردن گوشت ماهیان فلس دار و میگو حلال است و گیاهان دریایی نیز مانعی ندارد .
- خوردن گوشت ماهی مرکب، هشت پا و ... حرام است.
- خرچنگ و لاک پشت حرام گوشت هستند .
- ماهی های فلس دار عموماً حلال است مگر اینکه در آب مرده باشند.
- خوردن ماهی کولی که هم به صورت فیله در فروشگاهها عرضه می شود اگرجزو ماهی فلس دار باشد و از صید اسلامی آن با خبر باشید ، اشکالی ندارد .
- اگر کوسه ماهی ها دارای فلس باشند حلالند و الاّ حرام می باشند.