به دلیل اهمیت و نقش مهارت های زندگی، بررسی آن از دیدگاههای مختلفی مطرح میشود که با در نظر گرفتن باورها و اعتقادات مذهبی مردم مسلمان، در این بحث به توصیف آن از منظر اسلام پرداخته میشود. مهارت های زندگی چیست و آیا تعریف مشخصی برای آن وجود دارد؟ در این مقاله اول به تعرف مهارت های زندگی از دیدگاه سازمان جهانی بهداشت و یونیسف خواهیم پرداخت و بعد بصورت جامه مهارت های ده گانه زندگی از دیدگاه اسلام و قرآن را خواهیم گفت.
تعاریف گوناگونی از مهارت های زندگی شده است که از جمله :
سازمان بهداشت جهانی مهارت های زندگی را شامل توانایی های آدمی برای رفتارهای مثبت و قابل انطباق با دیگران و جامعه می داند که او را قادر می سازد با چالش ها و نیازمندیهای روزانه به گونه ای موثر رو به رو گردد.
سازمان یونیسف مهارت های زندگی را شامل تمهیداتی برای تحول و یا تغییر رفتار می داند تا میان سه محدوده دانش ، دیدگاه و رفتار، موازنه ای انجام پذیرد.
به طور کلی مهارت های زندگی آگاهی هایی است که زمینه ساز زندگی موفقی برای ما میباشد و توانمندیهایی در زمینه های دانش و بینش است تا زمینه ساز موفقیت آدمی در زندگی گردد. تمام تعاریف فقط یک هدف دارند و آن این است که با آموزش مهارت های زندگی بشر زندگی بهتر و سعادتمندتر داشته باشد.
مهارت های ده گانه زندگی از دیدگاه اسلام و قرآن
یکی از دغدغه های دین، سعادت و رضایتمندی از زندگی است و یکی از رسالت های آن آموزش مهارت های زندگی کردن به پیروان خویش است. متأسفانه این بخش از آموزه های دینى کمتر مورد توجه واقع شده و یا اصلاً مورد توجه قرار نگرفته اند. هدف رفتار صحیح بر اساس آموزشهای قرآن و حدیث است تا زندگی اهل ایمان را نشاط و شادمانی بخشد، و نگاهی نو در این زمینه بگشاید.
خدای بزرگ و مهربان همدم و مونسی از جنس خودمان برایمان قرار داد تا با او به آرامشی در ابعاد مختلف زندگی برسیم پس اگر می خواهیم به آرامش پایدار برسیم عاقلانه است که به علم خداوند اعتماد و اطمینان کنیم و در سایه فرمان و دستورات الهی که خالق همه هستی و آرام بخش همه دلهای آشفته و پریشان است به آرامش و سعادت دست یابیم پس راههای رسیدن به آرامش را در کلام الهی جستجو و سپس آن راهها را می پیماییم.
سخنان خداوندگواهی بر این آگاهی است تا واقف شویم و بدانیم که مشکلات برای آزمایش و امتحان است پس در پاسخ صحیح به آن بکوشیم(انعام، 33).
خدای مهربان آرامش و آسایش انسان را در کانون گرم خانواده قرار داده است پس آن را در مکانهای دیگر نجویید(اعراف، 189)
فقط کافیست مهارت های زندگی را از آیات قرآنی برگرفته و در تمام ابعاد زندگی خویش بکار بندیم .
برخی از مهمترین جایگاه مهارت های زندگی در اسلام به شرح ذیل مطرح است
-آگاهی از جامعیت و واقع نگری اسلام و ظرفیت تامین نیازهای انسانی، تا دیدگاه صحیح و حقیقی به اسلام گسترش بیشتری یافته و تاثیر دین در زندگی روشنتر گردد.
-مطرح شدن دیدگاه اسلام درباره ی مهارت های زندگی و در نظر گرفتن رویکردهای عالمانه به منظور تدوین نمودن معیارها و ضوابط مطمئنی در زمینه های مورد بحث.
-اندیشه ورزی نقادانه بر پاره ای از مباحث مهارت های زندگی که با رویکردی اومانیستی و یا سکولاریستی آمیخته شده و از دیدگاه های اسلامی بی بهره است مانند مبانی و منابع ارزش شناسی، معیار ها و شیوه های درک و تفکیک ارزش ها از ضد ارزش ها و غیره.
-توصیف مواردی که وجود ارتباط معنادار مابین مولفه های مهارت های زندگی را مشخص میکند تا درک بهتر و عمیق تری از آن بدست آید، مانند رابطه ی انسان با خداوند و تأثیر آن بر رابطه ی او با مردم .
مهارت های دهگانه زندگی عبارتند از: مهارت خودآگاهی، مهارت همدلی، مهارت برقراری رابطه موثر، مهارت روابط بین فردی، مهارت تصمیم گیری، مهارت حل مسئله، مهارت تفکر انتقادی، مهارت تفکر خلاق، مهارت مقابله با هیجانها، مهارت مقابله با استرس.
