مظفرالدین شاه، نائب‌السلطنه ناصرالدین شاه قاجار و چهارمین پسر او بود. به‌دلیل سلطنت طولانی مدت ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه مدتی طولانی را در مقام نایب‌السلطنه شاه سپری کرد تا اینکه بعد از مرگ پدرش، جانشین او شد.
رویداد۲۴مظفرالدین میرزا در چهاردهم جمادی‌الثانی سال ۱۲۹۶ هجری قمری در شهر تبریز به دنیا آمد. او پسر ناصرالدین شاه و شکوه‌السلطنه بود. مظفرالدین شاه چهارمین پسر ناصرالدین شاه بود. او سه برادر بزرگ‌تر از خود داشت که در خردسالی وفات یافته بودند.
ظل‌السلطان یکی از پسران ناصرالدین شاه محسوب می‌شد که از مظفرالدین شاه بزرگ‌تر بود؛ اما چون مادرش عفت‌السلطنه نسب قاجاری نداشت، طبق قانون نمی‌توانست ولیعهد باشد. مظفرالدین میرزا در سال ۱۲۷۷ هجری قمری، زمانی که فقط چهار سال داشت به حکومت آذربایجان گماشته شد؛ اما بعد از گذشت یک سال، رسما ولیعهد پدرش، ناصرالدین شاه، شد.
مظفرالدین شاه با عزیزخان مکری به آذربایجان رفت. عزیز خان نایب مظفرالدین شاه در اداره امور آذربایجان شد. در زمان حضور شاهزاده مظفرالدین میرزا در آذربایجان، چندین نفر نیابت او را برعهده داشتند. بعد از عزیزخان، حسنعلی گروسی امیر نظام و بعد از او نیز عین‌الدوله پیشکاری آذربایجان را عهده‌دار بودند.
در دوره ولیعهدی مظفرالدین شاه قاجار در آذربایجان، کردهای عثمانی به رهبری شیخ عبدالله نهری قیام کردند. این قیام در حوزه فرمانروایی مظفرالدین میرزا صورت گرفت. سپاه ولیعهد هنگام رویارویی با نیروهای کرد، شکست خورد. ناصرالدین شاه با شنیدن خبر شکست نائب‌السلطنه، ناراحت شد و ولیعهد را به تهران احضار کرد. مظفرالدین میرزا تلاش کرد تا در دوره ولیعهدی خود با نخبگان و کسانی که در عصر ناصری به‌دنبال اصلاحات بودند، روابط دوستانه برقرار کند. او تفکراتی ترقی‌خواهانه داشت و با برقراری ارتباط با روشنفکران، آن‌ها را تشویق به پیشرفت می‌کرد.
مظفرالدین میرزا در زمان سلطنت پدرش ناصرالدین شاه، نائب‌السلطنه بود و آذربایجان را اداره می‌کرد
ناصرالدین شاه در مراسم پنجاهمین سالگرد سلطنت خود که در روز ۱۷ ذی‌القعده سال ۱۳۱۳ هجری قمری برگزار شد، با گلوله میرزا رضا کرمانی ترور شد. امین‌السلطان که در آن زمان صدارت شاه را به عهده داشت، جسد او را به تهران انتقال داد و شایعه کرد که سلطان صاحب قران زخمی شده است. شایعات سبب شد که اوضاع شهر به هم بریزد و مردم به نانوایی‌ها هجوم ببرند و بازار را غارت کنند. امین‌السلطان با کمک رئیس قوای قزاق تهران را آرام کرد و نوعی حکومت نظامی را در شهر برقرار شد.
امین‌السطان سفرای کشورهای اروپایی را در جریان امور قرار داد و خبر کشته شدن ناصرالدین شاه را با تلگراف به آن‌ها رساند. او به دولت‌های اروپایی اطلاع داد که اوضاع مالی ایران وخیم است و روسیه و انگلستان قول مساعدت مالی به ایران را دادند. دولت انگلستان ضمن ارسال تسلیت فوت ناصرالدین شاه و تبریک سلطنت مظفرالدین شاه، به اطلاع امین‌السلطان رساند که به ایران وام پرداخت می‌کند.
مظفرالدین شاه به تخت سلطنت ایران نشست و چون هیچ کسی را در اطراف خود نداشت، درباریان عصر پدرش را در مقام‌ها و مناصب خود محفوظ نگه داشت. مظفرالدین شاه در هنگام سلطنت، امین‌السلطان را به‌عنوان صدراعظم خود انتخاب کرد و اداره امور کشور را به او سپرد.
امین‌السلطان در اولین اقدام خود، وامی از روسیه درخواست کرد تا به‌وسیله آن شاه را به سفر خارجی ببرد. دولت روس با پرداخت وام موافقت کرد؛ اما در ازای آن مقرر کرد که تا زمانی که دولت ایران وام را به‌طور کامل پرداخت نکند، حق دریافت وام از دیگر کشورها را ندارد. همچنین درآمد گمرک ایران، به‌جز گمرک خلیج فارس، باید در اختیار بانک استقراضی روس قرار گیرد. امین‌السلطان شرایط روسیه را پذیرفت و وام مورد نظر به او داده شد. بعد از آن، شاه به سفر خارجی رفت. مظفرالدین شاه قاجار در این سفر اروپایی مورد سوء‌قصد قرار گرفت؛ اما جان سالم به در برد.
