چند ماه قبل، پیشبینی میشد اروپا در زمستان حتی نتواند چراغها را روشن نگه دارد و در تامین گاز صنایع دچار مشکل شود، ولی بر اساس گزارش بلومبرگ، زمستان معتدل، صرفهجویی به لطف قبوض بالای انرژی و تنوعبخشی به منابع تأمین انرژی باعث شده ورق به نفع اقتصاد اروپا بچرخد و وضعیت بهتر از پیشبینیها برای این بلوک رقم بخورد. ذخایر گازی اروپا بالاتر از میانگین پنجساله است و این مسأله به کاهش قیمت گاز کمک کرده است.
قیمت گاز طبیعی به لطف هوای معتدل اروپا در زمستان، کاهش پیدا کرده است و این احتمال را افزایش میدهد که تورم اروپا زوتر فروکش کند.
پس از یک سال که قیمت گاز مصرفکننده از پیشبینیهای مطرحشده پس از حمله روسیه به اوکراین، پیشی گرفته بود، این وضعیت برای اروپا معکوس شد و چشمانداز کوتاهمدت اقتصادی در اتحادیه اروپا روشن شد.
«جورج آنجله» - اقتصاددان ارشد بانتلون زوریخ - میگوید حتی این احتمال وجود دارد که تورم در فصل چهارم به هدف دو درصدی تعیینشده برسد. پیش از این پیشبینی میشد که تورم اروپا در سال ۲۰۲۵ خود را به هدف تعیینشده برساند.
او در ادامه گفت که اگر قیمت گاز در همین محدوده بماند، فشار کاهشی بزرگی در تورم ایجاد میکند. با توجه به اینکه مفروضات بانک مرکزی اروپا در ماه دسامبر بسیار بالاتر از سطح فعلی بوده، پیشبینیهای آن احتمالا مورد بازنگری کاهشی قرار بگیرد. آنجله گفت که بانک مرکزی اروپا بار دیگر از مرز پیشبینیهایش خارج میشود ولی اینبار این اتفاق در جهت دیگری میافتد.
نکته مهم آن است که نااطمینانی همچنان درباره چشمانداز پیش روی قیمتها بالاست؛ حتی با وجود خوشبینی در مورد اینکه بدترین بحران انرژی اروپا پشت سر گذاشته شده است.
دمای ملایم زمستان، ایجاد تنوع در منابع و تلاشها برای کاهش مصرف، فشاری را که روسیه تقریبا یک سال پیش به این اتحادیه وارد کرده، کاهش داده است.
موجودی گاز سال جاری اروپا بسیار بالاتر از میانگین پنجساله است و قیمتها اخیرا در سطوح کمتر از آغاز جنگ اوکراین معامله شده است.
«رابرت هابک» - وزیر اقتصاد آلمان - در این ماه گفت که به نظر میرسد از خطر فروپاشی کامل اقتصادی جلوگیری شده است. چشمانداز روشنتر نشاندهنده یک چرخش در پیشبینیها نسبت به چند ماه قبل است؛ پیشبینیهایی که گاه انتظار داشت اتحادیه نتواند حتی چراغها را در فصل زمستان روشن نگه دارد.
با این حال مقدار زیادی از زمستان هنوز باقی مانده و خطرات ناشی از تغییرات شدید آب و هوایی یا اختلال در عرضه همچنان وجود دارد. برای روزهای پیش رو پیشبینی میشود که هوا در اروپا سردتر شود.
از طرف دیگر، بازگشایی ناگهانی چین و حذف محدودیتهای کووید در این کشور هم میتواند شرایط را برای اروپا سختتر کند، زیرا در شرایطی که اروپا در حال جایگزینی ذخایر گازی روسیه با سایر منابع است، بازگشایی ناگهانی چین تقاضای گاز طبیعی را در جهان افزایش داده و بر قیمتها فشار وارد میکند.
«آیلا میهر» - اقتصاددان دانسک بانک کوپنهاک - گفت: تأثیر کاهش قیمت گاز به این بستگی دارد که آیا قیمتها در این سطوح میتوانند باقی بمانند یا این یک آرامش موقت در قیمت گاز است.
هنوز خطر شوک جدید یا حمله به زیرساختهای انرژی، اروپا را تهدید میکند ولی اگر وضعیت به همین شکل باقی بماند، به این معنی است که کاهش تورم انرژی میتواند سریعتر از آنچه قبلاً انتظار میرفت، رخ دهد.
وضعیت مساعدتر انرژی، پیشبینی اقتصاددانان را صعودیتر میکند. گلدمن ساکس و بانک آمریکا، هفته قبل، انتظارات مبنی بر رکود منطقه یورو را تعدیل و اعلام کردند که کاهش قیمت گاز احتمالا کاهش تورم را تسریع خواهد کرد.
این دیدگاهها با دادههای روز جمعه که نشان میدهد اقتصاد آلمان در سهماهه پایانی سال ۲۰۲۲ از رکود دور شده است، همخوانی دارد. با این حال، برخی هشدار میدهند که هنوز مشکلات زیادی در اقتصاد وجود خواهد داشت.
ارتباط نسبتاً مستقیمی بین قیمت عمدهفروشی بنزین و هزینه مصرفکنندگان در کشورهایی مانند ایتالیا و هلند وجود دارد. آنجله میگوید امسال خانوادههای زیادی در اروپا از جمله مستاجران در آلمان، با قبضهای گرمایشی قابل توجهی مواجه خواهند بود.
در همین حال وزرای دارایی در سراسر منطقه میتوانند نفس راحتتری بکشند، زیرا اقدامات حمایتی بیشماری که در سال قبل روی آن توافق کردند، ارزانتر از آنچه پیشبینی کرده بودند تمام خواهد شد. اقتصاددانان «برنبرگ» پیشبینی کسری مالی سال ۲۰۲۳ منطقه یورو را از ۴.۳ درصد به ۳.۷ درصد کاهش دادهاند.
البته بعید است که تمام موارد گفتهشده تأثیر زیادی بر سیاستگذاران بانک مرکزی اروپا داشته باشد؛ زیرا آنها اخیرا نیز اعلام کردهاند که تمرکزشان بر کاهش تورم استوار شده است. در ماه دسامبر «فیلیپ لین» - اقتصاددان ارشد - هشدار داد که افزایش دستمزدها تورم را بالا نگه داشته است.
آیلا میهر گفت: «تورم کل همچنان در سطح بالایی است و این مسأله برای بانک مرکزی اهمیت دارد؛ به همین دلیل من تصور نمیکنم تورم انرژی در کوتاهمدت بتواند تورم کل را به طور محسوسی کاهش دهد.»