حاملگی مول که به عنوان مول هیداتی‌فرم شناخته می‌شود، یک اختلال نادر در بارداری است که با رشد غیر طبیعی تروفوبلاست‌ها (سلول‌هایی که معمولا وارد جفت می‌شوند)، مشخص می‌شود.

دو نوع حاملگی مول یا مولار وجود دارد؛ حاملگی مولی کامل و حاملگی مولی ناقص.

در حاملگی مولی کامل، بافت جفت غیر طبیعی است و متورم است و به نظر کیستی پر از مایع تشکیل شده و هیچ بافت جنینی تشکیل نمی‌شود.

در حاملگی مولی ناقص ممکن است بافت جفت طبیعی همراه با بافت جفت غیر طبیعی تشکیل شود و همچنین ممکن است جنین تشکیل شده وجود داشته باشد اما جنین قادر به زنده ماندن نیست و معمولا در اوایل بارداری جنین سقط می‌شود.

یک حاملگی مولار می‌تواند عوارض جدی داشته باشد از جمله انواع نادر سرطان و این خود نیاز به درمان سریع دارد.

ممکن است در ابتدا حاملگی مولی مانند یک حاملگی نرمال به نظر برسد اما بیشتر حاملگی‌های مولی علائم و نشانه‌های خاصی دارند از جمله:

• خونریزی قهوه ای تیره به قرمز روشن در واژن در 3 ماهه اول
• حالت تهوع و استفراغ شدید
•  مشاهده و دفع کیست‌های انگوری در واژن
• وجود فشار یا درد لگنی

اگر علائمی از بارداری مولی را تجربه کردید نتایج را به پزشک خود ارائه دهید ممکن است علائم دیگری هم وجود داشته باشد مثل:

• رشد سریع رحم- رحم برای مرحله بارداری خیلی بزرگ است.
• فشار خون بالا
• پره اکلامپسی- شرایطی که باعث فشار خون بالا و وجود پروتئین بالا در ادرار بعد از 20 هفته باردار
• کیست تخمدان
• کم خونی5
• پرکاری تیروئید

علت ایجاد حاملگی مولار

حاملگی مولار در اثر تخمک بارور غیر طبیعی ایجاد می‌شود. سلول‌های بدن انسان به طور طبیعی حاوی 23 جفت کروموزوم هستند. یکی از کروموزوم‌ها در هر جفت از پدر و دیگری از طرف مادر است.

در یک بارداری مولی کامل، یک تخم خالی توسط یک یا دو اسپرم بارور می‌شود و تمام ساختار ژنتیکی از طرف پدر است. در این شرایط کروموزوم‌های موجود در تخمک مادر از بین می‌روند و یا غیر فعال می‌شوند و کروموزم‌های پدر کپی می‌شوند.

در یک حاملگی مولی جزئی یا ناقص، کروموزوم‌های مادر باقی می‌مانند اما پدر دو مجموعه کروموزوم ارائه می‌دهد در نتیجه جنین بجای 46 کروموزوم 69 کروموزم خواهد داشت. این بیشتر در مواردی اتفاق میفتد که دو اسپرم یک تخمک را بارور کنند در نتیجه یک کپی دیگر از مواد ژنتیکی پدر حاصل می‌شود.

عوامل خطر

تقریبا از هر هزار بارداری یک مورد به عنوان حاملگی مولار تشخیص داده می‌شود. عوامل مختلفی با بارداری مولار همراه است از جمله:

سن مادر: احتمال حاملگی مولی در خانم‌های بزرگتر از 35 سال یا جوانتر از 20 سال زیاد است.

سابقه بارداری مولی: اگر شما یک بارداری مولار داشته باشید، احتمال وقوع دوباره در بارداری دوم بیشتر است.

عوارض بارداری مول

پس از برطرف حاملگی مولار ممکن است بافت مولی باقی بماند و رشد خود را ادامه دهد این نئوپلازی تروفوپلاستیک بارداری (GTN) نام دارد که تقریبا در 5 تا 20 درصد از حاملگی های مولی کامل و تا 5 درصد از حاملگی های مولی ناقص اتفاق میفتد.

یکی از علائم GTN، سطح بالای گنادوتروپین انسانی (HCG)- هورمون بارداری- بعد از حاملگی مولار است. در برخی موارد یک مول هیداتی‌فرم تهاجمی در اعماق لایه میانی دیواره رحم نفوز می‌کند و باعث خونریزی واژن می‌شود.

GTN اغلب با شیمی درمانی با موفقیت درمان می‌شود. یکی دیگر از گزینه‌های درمانی برداشتن رحم (هیسترکتومی) است.

یک نوع سرطان از GTN به نام کوریوکارسینوما شناخته می‌شود که میتواند گسترش یابد و به دیگر اندام‌ها را هم درگیر کند. کوریوکارسینوما معمولا با داروهای متعدد سرطانی درمان می‌شود. در حاملگی مولار کامل احتمال بروز این عارضه نسبت به حاملگی مولار جزئی بیشتر است.

جلوگیری از بارداری مولی

اگر سابقه بارداری مول داشته‌اید قبل از شروع مجدد بارداری با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است توصیه پزشک شما این باشد که 6ماه تا یک سال از تلاش برای بارداری جلوگیری کنید.در طی بارداری های بعدی پزشک از سونوگرافی‌های اولیه و آزمایش ژنتیک قبل از تولد برای تشخیص بارداری مولر استفاده خواهد کرد.

تشخیص بارداری مول

سونوگرافی واژینال:

اگر پزشک شما مشکوک به حاملگی مولی در فرد باشد؛ آزمایش خونی که شامل سطح گنادوتروپین جفتی (هورمون بارداری در خون) و همچنین سونوگرافی را تجویز میکند. با یک سونوگرافی استاندارد امواج صوتی با فرکانس بالا به بافت‌های شکم و لگن هدایت می‌شوند در طول دوران اولیه بارداری، رحم و لوله‌های فالوپ به وازن نزدیک‌تر هستند بنابر این با وسیله خاصی که در واژن قرار می‌گیرد سونوگرافی انجام می‌شود.

با سونوگرافی از حاملگی مولی کامل در اوایل هفته هشتم یا نهم بارداری ممکن است نشان دهد:

• جنینی وجود ندارد.
• بدون مایع آمنیوتیک
• کیست‌های تخمدان
• یک جفت کیستی ضخیم در رحم

سونوگرافی از حاملگی مولی جزئی یا ناقص نشان می‌دهد:

• رشد محدود جنین
• کم بودن مایع آمنیوتیک
• یک جفت کیستی ضخیم

اگر دکتر حاملگی مول را تشخیص دهد مشکلات دیگر را هم ممکن است بررسی کند:

• پره اکلامپسی
• پرکاری تیروئید
• کم خونی
• درمان

درمان حاملگی مولار

یک حاملگی مولار نمی‌تواند به عنوان یک بارداری سالم و طبیعی ادامه یابد. برای جلوگیری از عوارض آن بافت غیر طبیعی جفت باید برداشته شود. درمان معمولا شامل یک یا چند مرحله زیر است:

1- اتساع و کورتاژ (D&C):

برای درمان حاملگی مولار دکتر باید بافت مولار را با روشی به نام اتساع و کورتاژ از رحم خارج کند. D&C معمولا به صورت سرپایی در بیمارستان انجام می‌شود. در این روش از یک بی حسی موضعی یا عمومی استفاده می‌شود و روی یک تخت دراز می‌کشید و پاهای خود را روی رکاب قرار می‌دهید سپس دکتر یک اسپکولوم داخل واژن قرار می‌دهدتا دهانه رحمی را ببینید و رحم را باز می‌کند و بافت داخل رحم را با دستگاه وکیوم (خلا) خارج می‌کند.

2- هیسترکتومی:

به ندرت، اگر ریسک GTN وجود داشته باشد و تمایلی برای بارداری‌های بعدی وجود نداشته باشد ممکن است رحم برداشته شود.

3- نظارت بر HCG:

بعد از برداشتن بافت مولار اگر همچنان HCG در خون وجود داشته باشد ممکن است به درمان بیشتری نیاز داشته باشید.

پس از اتمام درمان حاملگی مولار دکتر شما ممکن است به مدت 6 ماه تا یک سال HCG را تحت نظر قرار دهد تا مطمئن شود هیچ بافت مولاری باقی نمانده است.