تاکنون بارها اسم اختلال به گوشمان خورده است مثلاً اختلال در ارتباط شبکه های تلفن همراه یا ثابت، اختلال روانی اما شاید کمتر واژه اختلال شخصیت به گوشمان خورده باشد اگر هم این واژه را شنیده باشیم برایمان مانند بقیه آنقدر آشنا نیست، اصلاً یعنی چه که یک نفر اختلال شخصیت دارد؟ چه اتفاقی می افتد که شخص دچار اختلال شخصیت می شود؟ آیا عوامل وراثتی در آن دخیل است؟ عوامل محیطی چطور؟ اختلال شخصیت مرزی چیست؟ راه حل درمان اختلال شخصیت مرزی (BPD) چیست؟

اجتماع، خانواده یا محیط کار ممکن است همه این ها به نحوی در ایجاد این بیماری دخیل باشند، این بیماری یا بهتر است بگویم بیماری ها انواع مختلفی دارد و روان شناسان هم بر اساس علائمی که هرکدامشان دارند و اثراتی که روی هر شخص می گذارند اسامی گوناگونی روی آن ها گذاشته اند اسامی مثل پارانوئید، اسکیزوئید، ضد اجتماعی، خودشیفته که هر کدامشان علائم خاص خودشان را دارند که اگر درمان نشوند می توانند به مراتب از بیماری جسمی هم بدتر باشند و شاید هم باعث آسیب و بیماری های جسمی گردند.

یک اندیشه قدیمی و کهنه در بین ما ایرانیان وجود دارد که اکثراً معتقدند هرکسی که نزد روان شناس برود حتماً دیوانه است در حالی که همان هایی که این حرف های بی پایه و اساس را می گویند ممکن است خودشان بیشتر از هرکسی نیاز به مراجعه به روان شناس داشته باشند و شاید هم به یکی از بیماری های روانی و اختلال شخصیت دچار باشند.

عوامل اختلال شخصیت چه چیزهایی میتواند باشد؟

به هر حال ما با یکدیگر زندگی می کنیم و حرف ها و رفتارهایمان با یکدیگر بر ما اثر گذار است بهتر است اگر کسی احساس می کند که علائم بیماری های روانی را دارد یواشکی و به دور از چشم دیگران به روانشناس مراجعه کند تا درمان شود، گرچه علل اختلال شخصیت مشخص نیست ولی روانشناسان چند مورد را از عوامل ایجاد یا تحریک اختلال شخصیت می دانند عواملی از جمله سابقه بیماری های روانی یا اختلال شخصیت در یکی از اعضای خانواده، زندگی دوران کودکی در یک محیط پر از خشونت و دعوا، مشخص شدن اختلال سلوک داشتن کودکان و تغییرات ساختار مغز.

شاید تعریف ساده اختلال شخصیت این باشد که شخص اون رفتار و منشی که از یک انسان سالم انتظار می رود را نداشته باشد یا بیش از حد وابسته است یا بیش از حد فراری از جامعه یا وسواس دارد به همه چیزهایی که در اطرافش وجود دارد، خود انسان دچار اختلال شخصیت هم متوجه رفتارهای عجیب و غریب خود می شود پس باید شخص قبل از اینکه دیر شود به داد خودش یا شخصی که در نزدیکی او است و علائم اختلال شخصیت دارد برسد.

اختلال شخصیت انواع مختلفی دارد ولی همه آن ها جنبه شخصیتی و روانی دارند اگر هر کدام از علائم اختلال شخصیت را در خود مشاهده کردید لازم است نزد روان شناس یا روان پزشک بروید زیرا اگر درمان نشود تبدیل به مشکلات جدی شده و به مرور بدتر می شود، اختلال شخصیت مرزی یکی از انواع اختلال شخصیت است در این مقاله در مورد علائم و درمان اختلال شخصیت مرزی صحبت می کنیم.

اختلال شخصیت

یک سری صفت هایی در افراد به وجود می آیند و به مرور زمان به ثبات می رسند و جزئی از فرد می شوند در ابتدا شاید فرد بتواند روی آن ها کنترل داشته باشد اما به مرور در جنبه های شغلی، ارتباطات اجتماعی و روابط عاطفی فرد خودش را نشان می دهد و باعث اذیت فرد می شود البته اذیت شدن به آن معنی معمول که انسان از یک سری صفات منفی خودش گاهی نارضایتی دارد نیست مثلاً شخصی زود عصبانی می شود نمیتوان گفت که این صفت نشان از اختلال شخصیت است چون هیچ انسانی کامل نیست و داشتن صفات منفی مانند زود عصبانی شدن کاملاً طبیعی است.

اما اگر همین صفت زود عصبانی شدن تبدیل به یک رفتار دائمی شود طوری که دیگران همیشه فرد را اینگونه ببینند و او را با آن صفت بشناسند آن وقت نگران کننده است، این صفات معمولاً از اوایل جوانی یا نوجوانی در شخص خودشان را نشان می دهند و مشکلات زندگی مانند بیکاری یا مسائل اقتصادی هم در تشدید آن موثر است حتی اگر شخص این مشکلات را هم نداشته باشد صفاتی که در شخصیت وی اختلال ایجاد کرده اند همچنان باقی می مانند و هیچ وقت غیب نمی شوند، روان شناسان و رون پزشکان یک سری دارو ها وروش هایی برای انواع اختلال شخصیت تجویز می کنند مانند درمان اختلال شخصیت مرزی که ظاهرا تا حدودی موثر است.

اختلال شخصیت مرزی چیست؟

انسان برای اینکه آرامش داشته باشد و بتواند در اجتماع زندگی کند اگر یک سری صفات را در خودش دارد که دوستشان ندارد و می داند که دیگران هم آن صفات را دوست ندارند باید سعی کند آن صفات منفی را از خودش دور کند و خودش را تغییر دهد مانند صفت زود عصبانی شدن باید سعی در کنترل خشم خود بکند و این با تغییر شخصیت مرزی بسیار فرق دارد.

تغییر شخصیت مرزی یعنی زمانی که از فرد انتظار می رود ثبات شخصیتی داشته باشد و ندارد، افراد دارای اختلال شخصیت مرزی یک سری صفات با دوام و دائم دارند که از ابتدای جوانی خودش را نشان می دهد و اگر شخص زودتر دنبال درمان اختلال شخصیت مرزی نرود این صفات به مرور در وی تشدید شده و باعث اذیت خود فرد و اطرافیان می شود، البته بعضی ها هم از همان ابتدا متوجه تغییر که می شوند دنبال درمان اختلال شخصیت مرزی که برایشان پیش آمده می روند.

علائم اختلال شخصیت مرزی

روابط پر تنش

ارتباط برقرار کردن بادیگران سخت ترین بخش زندگی این افراد است اصلاً هم فرقی نمی کند که این رابطه را با چه کسی دارد حتی ارتباط برقرار کردن با اعضای خانواده ش هم برایش سخت است ممکن است شخصی را آنقدر بپذیرند و دوست بدارند و در صفات شخصیتی او اغراق کنند که انگار کس دیگری غیر از او وجود ندارد که آن صفات را داشته باشد اما همان شخص فردای آن روز تبدیل به بدترین و پست ترین انسانی که تابحال وجود داشته شود چون فرد دارای شخصیت مرزی به این تصور می رسد که آن فرد برایش آن ارزش و احترامی که خودش قائل بوده او نداشته است.

خلاصه این افراد حالت میانه ندارند یا مانند یک خودرو پایین ترین سرعت را دارند یا بالاترین هرگز میانه نیستند و هرگز سرعت مجاز نخواهند داشت و مانند یک انسان عادی نمی توانند هم صفات خوب داشته باشند و هم صفات بد این افراد نه تنها سرعت میانه ندارند بلکه مانند سرعت سنج ماشین مدام بین بالاترین سرعت و پایین ترین سرعت در نوسان هستند و اطرافیانشان هم از دید آن ها مدام یا خوب ترین هستنند یا بدترین. این بارزترین ویژگی افراد دارای شخصیت مرزی است است که اطرافیان نزدیک را به فکر درمان اختلال شخصیت مرزی فردی که این مشکل را دارد وا می دارد.

رفتارهای تکانشی و خطرناک

ممکن است فردی که به اختلال شخصیت مرزی مبتلاست ناگهان تصمیم به انجام کاری بگیرد و اکثرا هم اینکار خطرناک است و بلا فاصله آن را عملی کند مانند اینکه تصمیم بگیرد برای هیجان خودش را از بالای بشت بام به پایین پرتاب کند، حوصله سررفتن سریع، قمار بازی و اعتیاد به مواد مخدر از جمله کارهای خطرناک افراد اختلال شخصیت مرزی است البته همه شان این رفتار ها راندارند ولی اگر خانواده به دنبال درمان اختلال شخصیت مرزی فرد مبتلا نروند ممکن است این رفتار ها به اتفاقات ناگوار و حتی مرگ شخص بینجامد.

بی ثبات بودن تصویری که فرد از خودش دارد

مثلاً فرد سالم همیشه امیال، آرزوها و اعتقاداتش یکسان است ممکن است گاهی شرایط باعث شود که کمی تغییرات در آن ایجاد شود اما همیشه چهار چوب کلی اش یکی است ولی شخص مبتلا به بیماری شخصیت مرزی همیشه آرزوها و خواسته ها و حتی اصولی اخلاقیش در حال تغییر است و اگر شخص به دنبال درمان اختلال شخصیت مرزی خویش نرود ممکن است باعث آسیب های جدی به فرد شود زیرا انسانی که ثبات شخصیتی و اخلاقی ندارد برای خود و بقیه ممکن است خطر آفرین باشد.

ترس از ترک شدن از طرف عزیزان یکی دیگر از مشکلات افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی است و اگر به درمان اختلال شخصیت مرزی فرد مبتلا اهمیت داده نشود ممکن است این مورداز لحاظ روحی و عاطفی به شخص بسیار آسیب برساند. خود زنی، خودکشی، عصبانیت های غیر عادی و رفتار های هیجانی بی ثبات از دیگر علائم افراد مبتلاست که اگر راهی برای درمان اختلال شخصیت مرزی افراد مبتلا پیدا نشود قطعا همه رفتارهای نام برده نه تنها به خود شخص بلکه به اطرافیان نیز آسیب های جبران ناپذیری وارد خواهد کرد.

تفاوت اختلال شخصیت مرزی و اختلال دوقطبی چیست؟

اختلال شخصیت مرزی و اختلال دوقطبی دو اختلال مجزا هستند اما ممکن است باهم به اشتباه گرفته شوند بنابراین باید به تفاوت های این دو اختلال توجه کرد.

• در اختلال دوقطبی، علائم شخص بین دو دوره مانیک و افسردگی تغییر می کند اما در اختلال شخصیت مرزی علائم مختلفی مثل غم، ناامیدی، شادیممکن است در بازه های بسیار کوتاه تر تجربه شود.
• علائم در اختلال شخصیت مرزی معمولا به دلیل اتفاق های خاصی اتفاق می افتاد مثل بحث و مشاجره با همسر یا خانواده، اما در اختلال دوقطبی تغییر بین دوره های مانیک و افسردگی معمولا بی دلیل است.
• در اختلال شخصیت مرزی علائم شدت زیادی ندارند به عنوان مثال فرد بعد از حالت ناراحتی ممکن است کمی عصبانی یا خوشحال باشد اما در اختلال دوقطبی فرد در دوره مانیک بسیار پرانرژی و در دوره افسردگی بسیار کم انرژی است.

درمان بیماری اختلال شخصیت مرزی

درمان اختلال شخصیت مرزی راحت نیست مخصوصاً افسردگی و اضطراب که از سنین کم و در نوجوانی یا اوایل جوانی در فرد ایجاد می شود و در فرد نهادینه می شوند و بدتر اینکه بعضی از افراد مبتلا به اختلال شخصیت هیچ مشکلی در خودشان نمی بینند و به درمان علاقه ای نشان نمی دهند و این باعث می شود درمان اختلال شخصیت مرزی این افراد بسیار سخت شود و کامل خوب نشوند.

مورد دیگر ممکن است افراد مبتلا به اختلال شخصیت علاوه بر این بیماری افسرده هم باشند یا به مواد مخدر اعتیاد داشته باشند خصوصاً درمان اختلال شخصیت مرزی ها اگر این موارد را داشته باشد بسیار مشکل است، نکته امیدوار کننده در مورد افراد مرزی این است که بعضی از این افراد دنبال درمان اختلال شخصیت مرزی خودشان هستند و اگر روان شناس با آنها خوب برخورد کند حاضرند به درمان اختلال شخصیت مرزی شان بپردازند، برای درمان اختلال شخصیت مرزی روانشناس دو راه را امتحان می کند یکی روش روان درمانی و دیگری مصرف دارو اما برای حصول نتیجه مطلوب بهتر است که هر دو راه را با هم انجام دهد.

البته مراجعه به روان شناس کاربلد و مطمئن هم شرط است اگر افراد مبتلا برای درمان اختلال شخصیت مرزی خود نزد روان شناس خبره بروند به آن ها کمک خواهد کرد تا از رفتارهای هیجانی شان کاسته شود و در موارد ضروری تصمیمات درست بگیرند و از میزان میل آن ها به خودکشی کمتر شود زیرا بیماری های اختلال شخصیت هیچگاه کامل از بین نمی روند فقط با درمان می توان از میزان آن ها کاست.