روانشناسی رنگها

به اطراف خود خوب نگاه کنید. آیا در اتاق زرد رنگ احساس اضطراب می کنید؟ آبی چطور؟ رنگ آبی به شما احساس راحتی و آرامش می دهد؟ سالهاست طراحان داخلی و هنرمندان معتقدند که رنگ ها بر خلق و خو، احساسات و عواطف افراد تاثیر چشمگیری دارند و حتی پابلو پیکاسو، هنرمند اثر گذار قرن بیستم اظهار داشته است که: " رنگ ها، مانند ویژگی های صورت از تغییر احساسات پیروی می کنند. "

رنگ ابزاری قدرتمند برای برقراری ارتباط بوده که حتی بر واکنش های فیزیولوژیکی نیز تاثیر دارند. به عنوان مثال، برخی از رنگ ها با افزایش فشار خون، افزایش متابولیسم و خستگی چشم مرتبط هستند. حتی کودکان هنگام نقاشی کشیدن از مدادهایی با رنگ های شاد استفاده می کنند و دانش آموزان برای درس خواندن با داشتن لوازم التحریر رنگ های خاصی انگیزه می گیرند. در آخر سوال این است که رنگ چگونه بر روحیه و رفتار انسان ها تاثیر می گذارد؟

روانشناسی رنگ چیست؟

در سال 1666 میلادی، سر آیزاک نیوتن، دانشمند انگلیسی کشف کرد که وقتی نور خالص سفید از یک منشور عبور می کند، به رنگ های قابل مشاهده (طیفی از رنگ ها) تجزیه می شود. او همچنین دریافت که هر رنگ از یک طول موج واحد تشکیل شده است و به رنگ های دیگر تفکیک نمی شود.

آزمایشات بیشتر نشان داد که نور می تواند برای تشکیل رنگ های دیگر ترکیب شود، به عنوان مثال، ترکیب نور قرمز رنگ با نور زرد، رنگ نارنجی را به وجود می آورد. جالب این است که بعضی رنگ ها مانند سرخابی و سبز، یکدیگر را خنثی می کنند و نور سفید را ایجاد می کنند! اگر تا به حال نقاشی کرده باشید، حتما رنگ ها را با هم ترکیب کرده و رنگ های دیگری را درست کرده اید.

باعث تعجب است که تاکنون تحقیقات علمی یا تجربی کمی در مورد تاثیر رنگ بر عملکرد روانشناختی انجام شده و کارهایی که انجام شده است بیشتر ناشی از نگرانی های عملی بوده است تا سخت گیری علمی."

امروزه مفهوم روانشناسی رنگ به موضوعی داغ در بازاریابی، هنر، طراحی و سایر حوزه ها تبدیل شده است. تا به حال شواهد بسیاری از تاثیر رنگ در این زمینه ها نشان داده شده است، اما محققان و کارشناسان در مورد روانشناسی رنگ و تاثیری که بر روحیه، احساسات و رفتارهای اشخاص دارد، چندین کشف و مشاهدات مهمی داشته اند.

اغلب احساسات شما درباره رنگ عمیقا شخصی بوده و ریشه در تجربه یا فرهنگ خود شما دارد.

به عنوان مثال، در حالی که رنگ سفید در بسیاری از کشورهای غربی برای نشان دادن پاکی و قداست استفاده می شود، در بسیاری از کشورهای شرقی به عنوان نماد عزاداری دیده می شود.

اثرات روانشناختی رنگ

چرا رنگ در زندگی ما چنین نیروی قدرتمندی است؟ چه تاثیری می تواند بر روح و جسم ما بگذارد؟ در حالی که برداشت از رنگ ها ممکن است تا حدودی ذهنی به نظر برسد اما برخی از تاثیرات آن معنای واحد و جهانی دارند.

رنگهای موجود در طیف های رنگ قرمز به عنوان رنگهای گرم شناخته می شوند و شامل قرمز، نارنجی و زرد هستند. این رنگ های گرم احساساتی از قبیل گرمی و راحتی گرفته تا احساس خشم و خصومت را برانگیخته می کنند.

همچنین رنگ های موجود در طیف آبی به عنوان رنگ های سرد شناخته می شوند و شامل آبی، بنفش و سبز هستند. این رنگها غالبا به عنوان سکون و آرامش توصیف می شوند، اما در عین حال می توانند احساس غم یا بی تفاوتی را به ذهن القا کنند.

رنگ درمانی

چندین تمدن باستانی، از جمله مصری ها و چینی ها کروموتراپی (رنگ درمانی یا نور درمانی) را با استفاده از رنگ ها امتحان کرده اند. امروزه نیز از رنگ شناسی به عنوان یک درمان همه جانبه یا جایگزین استفاده می شود که در این روش درمانی به صورت زیر عمل می شود:

• از رنگ قرمز برای تحریک ذهن و افزایش گردش خون استفاده می شود.
• به نظر می رسد که رنگ زرد باعث تحریک اعصاب و تصفیه بدن می شود.
• از رنگ نارنجی برای بهبود ریه ها و افزایش سطح انرژی استفاده می شود.
• معتقدند که رنگ آبی بیماری ها را تسکین می دهد و درد را درمان می کند.
• به نظر می رسد رنگ نیلی مشکلات پوستی را کاهش دهد.

تحقیقات مدرن در مورد روانشناسی رنگ

اکثر روانشناسان رنگ درمانی را با بدبینی نگاه می کنند، آن را بیهوده می دانند و خاطرنشان می کنند که اغلب تاثیرات ظاهری رنگ اغراق آمیز است. تحقیقات همچنین در بسیاری از موارد نشان دهنده موقتی بودن تاثیرات تغییر دهنده خلق و خو بوده است. به عنوان مثال یک اتاق آبی رنگ ممکن است در ابتدا احساس آرامش ایجاد کند، اما پس از مدت کوتاهی اثر آن از بین می رود.

با این وجود، تحقیقات نشان داده است که رنگ می تواند با روش های مختلفی بر روی افراد تاثیرات شگفت آوری داشته باشد که در ادامه برای شما مثال می زنیم:

• در یک مطالعه، قرص های دارونما (بی اثر) با رنگ گرم نسبت به قرص های دارونما با رنگ های خنک موثرتر گزارش شده اند.
• با توجه به شواهد، در صورتی که چراغ های خیابان به رنگ آبی انتخاب شوند، می توانند منجر به کاهش جرم شوند!
• رنگ قرمز باعث می شود افراد واکنش های سریع تری نشان دهند و حتی این رنگ ممکن است در طی فعالیت های ورزشی (به دلیل ایجاد حس هیجان در فرد) مفید باشد.

تاثیر رنگ بر عملکرد

طبق مطالعات انجام شده، بر این باورند که رنگ ها می توانند در عملکرد تاثیر داشته باشند. به عنوان مثال، هیچ محصلی دوست ندارد که آزمونی با رنگ قرمز را پیش روی خود داشته باشد، زیرا مشاهده رنگ قرمز پیش از شرکت در امتحان، به عملکرد محصلان لطمه می زند.

به همین منظور درباره تاثیر منفی رنگ قرمز بر عملکرد دانش آموز در امتحان آزمایشاتی صورت گرفته است که در اولین آزمایش از شش آزمایش انجام شده، از دانشجویان آزمونی 5 دقیق ای گرفته شده است که تعدادی از آنها با رنگ قرمز و تعدادی با رنگ سیاه یا سبز ارائه شده است. نتایج آزمون نشان داد، بیش از 20% دانشجویانی که برگه های امتحانی خود را با نوشته های قرمز دریافت کردند، نمره های کمتری نسبت به دیگران کسب کردند.

این رنگ ها در ساختمان های آموزشی نیز مشاهده می شوند و برای هر مقطعی رنگ های متفاوتی به کار می برند، زیرا این امر روی کودکانی که نسبت به رنگ حساسیت بیشتری نشان می دهند، تاثیر عجیبی دارد. رنگ آمیزی نمای ساختمان، طراحی داخلی، رنگ میز و صندلی ها، طرح و رنگ کاغذ دیواری ها، لوازم التحریر رنگی و فانتزی و ... می تواند محیطی ایجاد کند که تمایل دانش آموز برای یادگیری را افزایش دهد.

محصولات پاپکو را مشاهده کنید. کدام محصول بیشتر نظر شما را جلب می کند؟ آیا به ظاهر و رنگ آن توجه نمی کنید؟ زیبایی و رنگ محصولات پاپکو چقدر در انتخاب شما تاثیر دارند؟ غیر از این است که شما اول از همه ظاهر و رنگ را انتخاب می کنید، سپس ویژگی ها و کیفیت محصول را مد نظر قرار می دهید؟

دفتر، جامدادی، پوشه، پاکت، خودکارهای رنگی، کلاسور، پلنر، طلق و شیرازه، زیردستی، کیف، کوله پشتی و ... همگی دارای رنگ هایی هستند که به کودکان، دانش آموزان و دانشجویان کمک می کنند تا بهتر بخوانند، یاد بگیرند و در درک و حل مسائل عملکرد بهتری داشته باشند.

در ادامه مثال هایی آورده شده است که تاثیر رنگ بر یادگیری را نشان می دهد:

• دانش آموزانی که در آزمون ریاضی با چاپ روی کاغذهای رنگی شرکت می کنند، نسبت به آنهایی که آزمون خود را روی برگه سفید داده اند، عملکرد بهتری دارند.
• دانش آموزانی که متن چاپ شده روی کاغذهای رنگی را می خوانند، درک بهتری از مطلب دارند و در آزمون بهتر عمل می کنند تا دانش آموزانی که همان متن را با چاپ روی کاغذ سفید می خوانند.

 امیدواریم که از این مقاله لذت برده باشید و نظرات خود را درباره رنگهایی که دوست دارید با ما در میان بگذارید...