سردرد در کودکان خیلی متداول بوده و در غالب موارد نشانه مسئله با اهمیتی نیست. انواع مختلف سردرد مانند میگرن، سردردهای نوع تنشیمی تواند در کودکان نیز ایجاد شود. همچنین کودکان می توانند مبتلا به سردردهای مزمن روزانه شوند. در بعضی موارد علت سردردها در کودکان بواسطه عفونت، سطوح بالای تنش، یا ضربه خفیف به سر ایجاد می شوند. ضرورت دارد که والدین به نشانه های سردرد کودک خود اهمیت دهند و در شرایطی که سردرد کودک وخیم شد و یا در طول چند روز مکرراً تکرار شد با یک پزشک نورولوژیست کودک مشورت نمایند. در ادامه به بعضی از متداول ترین انواع سردرد در کودکان اشاره میکنیم.

میگرن و سردرد در کودکان

میگرن در کودکان به طور بارز نوعی اختلال سردرد اولیه است که تابلوی عصب شناختی آن کاملاً مشخص نیست؛ میگرن تنها یک دردِ در سر نیست بلکه این اختلال با حساسیت های محیطی به نور، صدا، طعم و مزه، لمس، بو، حرکت، علایم گوارشی، اختلالات عصب شناخی، ناتوانی و کمبودی با دیگر اختلالات همراه است. سردرد دوران کودکی از میگرن دوران بزرگسال افتراق داده شده است، با این توصیف که حمله های سردرد از 1 تا 72 ساعت به درازا کشیده می شود، سردرد اغلب اوقات کیفیتی دوطرفه داشته (در هردو طرف سر، درد وجود داشته باشد) و از رفتار فرد مبتلا بتوان نورهراسی و صوت هراسی را استنباط نمود.

معیارهای تشخیصی منطبق شده برای کودکان شامل شاخص های زیر است:
1. حمله هایی که از 1 تا 72 ساعت به طول می انجامد (و مورد درمان قرار نگرفته باشند).
2. حداقل دو معیار از معیارهای زیر:

• حمله ها دارای موقعیت کانونی باشند (یکرفه، در هردو طرف پیشانی، گیجگاهی و آهیانه ای رخ دهند).
• دارای کیفیتی تپنده باشند، شامل شدّت دردی از متوسط تا شدید باشند، درد رو به وخامت رود و یا اینکه فعالیت جسمانی فرد را محدود سازد.

3. حالت تهوّع و یا استفراغ یا دو علامت از 5 علامتی که در ادامه می آید وجود داشته باشد: نور هراسی، صوت هراسی، اشکال در تفکر، احساس سبکی سر و ضعف.

سردردهای نوع تنشی (TTH)

سردردهای نوع تنشی (TTH) مشابه میگرن نوعی سردرد اولیه قلمداد می شود. این نوع سردرد در گذشته به عنوان سردرد انقباض عضله، سردرد تنشی و سردرد روان زاد شناخته می شد. اگرچه یک ارتباط پاتوفیزولوژیک میان انقباض عضلانی، حالت های هیجانی و سردرد فرض شده است، هرگونه ارتباطی می تواند کاذب، تصادفی و بدون هیچ گونه معناداری تشخیصی قلمداد شود. متاسفانه، طبیبان تشخیص TTH را نه برمبنای سبب شناسی، بلکه بر مبنای وجود گردن درد، استرس و یا عوامل روانشناختی که احتمالاً منعکس کننده ویژگی های ثانویه این پدیده است مقرر می کنند. علاوه بر این، از آنجایی که گردن درد در اختلال میگرن هم می تواند دیده شود، وجود این علامت نمی تواند معیاری برای افتراق از سردردهای میگرنی قلمداد شود.

سردردهای نوع خوشه ای

سردردهای خوشه ای نوعی سردرد اولیه هستند که با ویژگی هایی چون درد شدید کوتاه مدت (از 15 تا 180 دقیقه بدون درمان) یک طرفه در ناحیه حدقه ای و پیش حدقه ای و یا گیجگاهی مشخص شده و همراه با نقائص اتونومیک قشر حدقه ای یا بی قراری باشد. اگرچه تشخیص این نوع سردرد می تواند دشوار باشد، طول مدت کوتاه و پریشانی های جسمانی و رفتاری می توانند کمک شایانی در استقرار تشخیص داشته باشند. پریشانی های ساعت زیستی، حمله های ادواری را ایجاد می کند که در آن سردردها در زمان های مشخصی از روز، هفته، ماه، فصل و سال می تواند رخ دهد و فرد را زودهنگام و از خواب صبحگاه بیدار نماید. بعلاوه پریشانی های رفتاری که توسط رفتارهایی مانند بی قراری، راه رفتن، کوبیدن به سر و جنبیدن تظاهر می یابند، از این طبقه تشخیصی حمایت می کنند.

سردرد حمله ای یکطرفه

سردرد حمله ای یکطرفه نوعی سردرد اولیه و با پاسخگویی بالا به ایندومتاسین می باشد که با حمله های شدید یک جانبه درد در ناحیه حدقه ای با طول مدتی کوتاه (از 2 تا 30 دقیقه)، همراه با اختلال اتونومیک همسو با ناحیه حدقه ای دماغی و بسامد بیش از 8 حمله در طول روز شناخته می شود. همانند سردردهای خوشه ای، سردرد حمله ای یکطرفه از نوع سردردهای با طول مدت کوتاه و ویژگی های متمایزی بوده که افتراق بالینی را ممکن می سازد.

سردرد اولیه خنجری

سردرد اولیه خنجری، نوع دیگری از سردردهای اولیه پاسخ گو به ایندومتاسین است که در گذشته به عنوان سردرد خنجری ایدیوپاتیک، نشانگان مشت و تکان، سردرد بستنی یخی و یا مغز یخی شناخته می شد. در بالغین، این نوع سردرد اغلب در افراد مبتلا به میگرن رخ می دهد. ناگهان درد شدیدی ایجاد شده و بیمار ناحیه دردزا را اغلب در دست می گیرد. اگرچه شدت درد و ماهیت غافلگیر کننده این نوع سردرد برای بیماران ترسناک است و آنها را نگران مواردی مانند آنوریسم می کند، اما باید گفت که این نوع سردرد به ندرت توسط یک بیماری و یا عارضه جدی ایجاد می گردد.

سردرد اولیه خنجری کودکان منحصراً در ناحیه انتشار عصب سه قلو متمرکز نیست، اغلب این کودکان ناتوانی بارز و قابل توجه ای را گزارش نمی کنند و تجویز ایندومتاسین به ندرت ضروری می نماید. این سردردها اغلب در ابتدای زندگی حدود 5/1 سالگی، شروع شده و حدود یک سوم از بیماران مبتلا به میگرن هستند و الباقی به احتمال زیاد مبتلا به حملات سرگیجه ناگهانی باشند.

میگرن مزمن

میگرن مزمن مجموعه ای از علائم میگرن را در بردارد که در آن سردردهای روزانه فرد ماه ها و سال ها ادامه می یابد. این تشخیص، متداول ترین تشخیص CDH است که در میان کودکان و نوجوانان 13 تا 17 ساله در کلینیک های سردرد مشاهده شده است. معیارهای تشخیصی این نوع میگرن به این صورت است که فرد مبتلا بیشتر از 15 روز در هر ماه با طول مدت حداقل 3 ماه را تجربه کند و بیشتر از 8 روز در هر ماه و برای طول مدت حداقل سه ماه فرد علائم حمله های میگرنی را گزارش کند.

سردردهای ثانویه

سردردهای ثانویه سردردهایی هستند که می توانند علامتی از یک فرایند پاتولوژیک دیگر باشند. می توان این نوع از سردردها به عنوان علامتی از یک اختلال دیگر قلمداد کرد که گاهاً و به صورت بالقوه می توانند تهدیدی برای زندگی فرد تلقی شوند. خوشبختانه بیشتر شکایات سردرد، مرتبط با سردردهای اولیه هستند. این نوع سردرد در کودکان اغلب با کیفیتی شدید، ناگهانی و با بسامدی افزایشی بروز می یابد.

در انتها باید گفت که برای درمان سردرد در کودکان از روش دارو درمانی و تغییر سبک زندگی میتوان استفاده نمود. باید دانست که درمان سردرد کودکان تنها از روش دارو درمانی میسر نخواهد بود و در غالب موارد نیاز است که سبک زندگی کودک نیز مورد بررسی قرار گیرد.