هر آنچه لازم است در مورد اختلال اسکیزوافکتیو بدانید |تفاوت اسکیزوافکتیو و اسکیزوفرنی

اسکیزوافکتیو (schizoaffective) یک اختلال روانی است که دو نوع مختلف دارد:

• یک: از نوع روان پریشی مانند توهم و هذیان گفتن.
• دو: از نوع دو قطبی (اختلالات خلقی مثل شیدایی و افسردگی).

اسکیزوافکتیو توسط انجمن روانپزشکان آمریکا در گروه اختلالات طیف اسکیزوفرنیا جای میگیرد. هذیان گویی، توهم و آشفتگی در رفتار از جمله نشانه های بارز این اختلال هستند. (البته ذکر این نکته ضروری است که این نشانه ها باید به طور عادی و بدون مصرف مواد خاصی - مانند مواد مخدر - در رفتار فرد روی داده باشند.)

اینکه شخصی به اسکیزوافکتیو مبتلا شود یا خیر به عوامل متعددی وابسته است. اما طبق آمار به دست آمده بین جمعیت یک کشور یا یک منطقه حدود 0.3 درصد شیوع اسکیزوافکتیو داریم. این میزان بسیار کمتر از شیوع اسکیزوفرنی و اختلالات خلقی است. شیوع اسکیزوافکتیو بیشتر در زنان دیده می شود. با اینکه مردان در سنین جوانی، بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال هستند. این اختلال بین سنین 16 تا 30 سالگی تشخیص داده میشود.

داروهای اسکیزوافکتیو

شخصی که به اختلال اسکیزوافکتیو مبتلا میشود، باید فوراً تحت درمان روانپزشک قرار گیرد تا به زندگی عادی برگردد. البته، دارویی که از جانب پزشک برای این گروه از بیماران تجویز میشود با توجه به شرایط آنها و علائمی که دارند، تعیین میشود.

با توجه به نشانه ها و علائم، هر بیمار میتواند از دارو، بستری و یا تراپی استفاده کرده تا به روال عادی زندگی بازگردد. معمولاً داروهایی مانند تثبیت کننده های خلق و خو (مثل لیتیوم) هنگامیکه اختلال اسکیزوافکتیو از نوع دوقطبی است مورد استفاده قرار میگیرند. همچنین داروهای مخصوص درمان روان پریشی (مانند داروی آنتی سایکوتیک پالیپریدون Invega) که به کاهش توهمات و هذیان های فرد بیمار کمک میکند، اجازه میدهد تا آشفتگی ذهنی از بین رفته و فرد احساس آرامش بیشتری داشته باشد.

داروهای ضد افسردگی (مانند فلوکستین) که به کنترل احساس غمگین بودن، ناامیدی، یا خواب و تمرکز نامنظم کمک می کنند، توسط پزشک تجویز میشوند.

داروها به تثبیت علائم و جلوگیری از بروز مجدد آنها کمک میکنند. شایان ذکر است که اغلب، افراد مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو باید تا پایان عمر خود دارو مصرف کنند.

به جز مصرف دارو، روش هایی مانند درمان شناختی - رفتاری (CBT)، خانواده درمانی، گروه درمانی یا آموزش مهارتبه فرد بیمار برای درمان اختلال اسکیزوافکتیو، استفاده میشود. در این روش ها به بیمار می آموزند که چگونه مسائل روزانه خود را مدیریت کند تا بتواند به ثبات و پایداری برسد؛ تعامل با دیگران، یافتن شغل، مدیریت امور مالی و نظافت شخصی از جمله این مهارت ها هستند.

طول عمر بیماران اسکیزوافکتیو

اختلال اسکیزوافکتیو یک اختلال بسیار جدی به حساب می آید. به دلیل اینکه تا ابد با فرد مبتلا میماند و از بین نمیرود. دارو ها و سایر روش هایی که برای درمان این گروه از بیماران مورد استفاده قرار میگیرند تاثیر موقتی دارند. هر نوع روش درمانی فقط میتواند به مدیریت، بهبود و کنترل خلقیات شخص مبتلا کمک کند. اما درمان قطعی و مناسب برای دوره ای خاص، به شمار نمی آید.

اگر بیمار در یک دوره روان پریشی حاد باشد، پزشک باید دستور بستری شدن او را صادر کند. بنابراین برخی از بیماران مبتلا به این اختلال باید لزوماً بستری شوند و گروهی دیگر (با توجه به شرایطی که دارند) با دارو و سایر روش های درمانی درمان میشوند.

اینکه یک بیمار مبتلا به اسکیزوافکتیو چقدر عمر کند یا این اختلال تا چه حد بتواند طول عمر وی را کوتاه کند، بسته به شدت ابتلا و علائم متفاوت است. در بسیاری از موارد به دلیل وجود علائمی مثل هذیان گویی در کنار افسردگی و شیدایی، بسیاری از پزشکان در تشخیص این اختلال به اشتباه می افتند.

اما در صورتیکه فرد بیمار به یک متخصص با تجربه یا مراکز درمانی شناخته شده مراجعه کند، میتواند با کمک ِداروها (یا سایر روش های درمانی) که از سوی پزشک برای وی تجویز میشود (در کنار بهره مندی خانواده بیمار از مشاوره) طول عمر بیشتری داشته باشد. بنابراین مراجعه به موقع برای درمان ضروری است. زیرا همانطور که اشاره شد، این بیماری مادام العمر است و درمان باید تا ابد برای بیمار ادامه داشته باشد.

طبق نتایجی که در NCBI (مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری) منتشر شده است، میزان امید به زندگی در افراد مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو تا 69.4 درصد در مردان و تا 64.1 درصد در زنان متغیر بود. این آمار از بین افراد مسن (مردان 70 سال به بالا و زنان 80 سال به بالا) در انگلستان به دست آمده است. با توجه به این نتایج، امید به زندگی میان زنان مبتلا به این اختلال در مقایسه با مردان سیر نزولی داشته است.

تفاوت اسکیزوافکتیو و اسکیزوفرنی

گاهی به دلیل تشابه اسمی یا شباهت علائم این دو اختلال، آنها را با یکدیگر اشتباه میگیرند. اما چند تفاوت واضح و مهم بین این دو اختلال وجود دارد که به شرح زیر هستند:

شخص ِمبتلا به اختلال اسکیزوفرنی صداهایی را میشنود یا چیزهایی را می بیند که وجود خارجی ندارند. در اختلال اسکیزوافکتیو، فرد احساس میکند که از واقعیت جداست. به همین خاطر روحیه و خلقیات او نوسان پیدا میکند.

یکی از علائم مهم و بنیادین اختلال اسکیزوافکتیو این است که نشانه های اختلالات خلقی برجستهتر از سایر علائم هستند. این یکی از مهمترین تفاوت های میان این دو اختلال به شمار می آید و پزشکان حاذق به آن توجه میکنند. بنابراین علائم و نشانه های روان پریشی در اختلال اسکیزوفرنی بیشتر و عمیق تر دیده میشود.

طبق مطالعات صورت گرفته، شانس ِابتلا به اسکیزوفرنی با مصرف داروهای خاص که روی ذهن اثر منفی میگذارند بالاست. همچنین بالاتر بودن سن پدر نسبت به مادر در زمان تولد کودک، یا ابتلای مادر به برخی بیماری ها در دوران بارداری مانند آنفولانزا میتواند روی ابتلای فرد به اسکیزوفرنی موثر باشد.

تحقیقات انجام شده در مورد اختلال اسکیزوافکتیو نسبت به اسکیزوفرنی بسیار کمتر است. اما محققان به این نتیجه رسیده اند که ژن هایی که ریتم خواب و بیداری افراد را کنترل میکنند می توانند روی ابتلا یا عدم ابتلای فرد به این اختلال موثر باشند.

منابع: mayoclinic.org، verywellmind.com، ncbi.nlm.nih.gov