مجموعه "ناظران می‌گویند" بیانگر نظر نویسندگان آن است. بی‌بی‌سی فارسی می‌کوشد در این مجموعه، با انعکاس دیدگاه‌ها و افکار طیف‌های گوناگون، چشم‌انداز متنوع و متوازنی از موضوعات مختلف ارائه دهد. بدیهی است انتشار این آرا و نقطه‌نظرها، به معنای تایید آنها نیست.
قتل‌های زنجیره‌ای که توسط سعید حنایی در دهه هفتاد شمسی اتفاق افتاد، دستمایه جذابی است برای سینما که در ایران هم با عنوان عنکبوت به فیلم درآمده البته با محدودیت‌های بسیار از جمله عدم اشاره به شهر مشهد و ایمان و اعتقاد این قاتل. همچنین مازیار بهاری هم مستندی درباره سعید حنایی ساخته که منبع الهام این فیلم تازه هم هست.
علی عباسی، فیلمساز ایرانی ساکن دانمارک که پیشتر هم با فیلم مرز در کن درخشیده بود، حالا با فیلم تازه‌اش عنکبوت مقدس در بخش مسابقه کن حاضر است.
همه چیز از یک عنوان آغاز می شود: "عنکبوت مقدس"، کنایه‌ای آشکار به قاتل معروف به عنکبوتی که زنان کارگر جنسی را در مشهد زیر سایه ایمان و اعتقادش به قتل می‌رساند.
فیلم که در خارج از ایران و در اردن فیلمبرداری شده، محدودیت‌های سانسور در سینمای ایران را کنار گذاشته و آشکارا به دو مضمون ممنوع در سینمای ایران می‌پردازد: سکس و نقد مذهب.
از جنبه سکس، فیلمساز ابایی ندارد که چند صحنه عریان جنسی را به تصویر بکشد و در مورد مذهب، آقای عباسی آشکارا فیلمش را از ابتدا حول و حوش این مضمون بنا می‌کند و در واقع خواسته یا ناخواسته فیلم به نقبی آشکار به دل باورهای کورکورانه مذهبی در یکی از سنتی ترین شهرهای ایران بدل می‌شود.
از این رو نمایش عکس العمل مردم به بخشی از فیلم بدل می‌شود؛ چه آنجا که برخی در برابر دادگاه به حمایت از قاتل مشغولند و چه جایی که بقال محل در برخورد با پسر قاتل، او را یک قهرمان می‌خواند. از این رو فیلم سرشار است از صحنه‌های تکان دهنده: چه جایی که چندین بار صحنه قتل با جزئیات به نمایش درمی آید - که نمایش همان اولین صحنه کافی بود و نیازی به تاکید و تکرار این صحنه‌ها نبود؛ در عین حال که آشکار است فیلمساز عامدانه قصد آزار تماشاگرش را دارد- چه جایی که آلت عریان یک مرد را در حال سکس با یک کارگر جنسی در اتومبیلش در خیابان می‌بینیم و چه جایی که شخصیت اصلی در پایه چوبه دار عاجزانه از "امام رضا" کمک می‌طلبد.
در همه اینها فیلمساز هم بی پرواست و هم قدرت زبان سینما را درک می‌کند و می‌تواند با کارگردانی درست و دقیق، تماشاگر را به جایی هدایت کند که می‌خواهد - هرچند امضای فیلمساز به گمانم کمرنگ تر از فیلم قبلی است و می‌تواند زنگ خطر را به صدا دربیاورد درباره فیلمسازی که ممکن است به تدریج "حرفه‌ای" بودن را به "مولف" بودن ترجیح دهد.
برای باورپذیر کردن فضا- به ویژه برای تماشاگر ایرانی- فیلمساز با مشکلی کلاسیک روبروست: بازسازی ایران در خارج از کشور. در حالی که این نوع بازسازی‌ها حتی در هالیوود- و فیلمی چون آرگو- برای تماشاگر ایرانی مضحک است، عنکبوت مقدس موفق می‌شود در یکی از بهترین نمونه‌های ممکن، دستاورد تازه‌ای را برای سینمای ایران در غربت رقم بزند: بازسازی جزء به جزء و حساب شده مشهد که تقریباً در همه صحنه‌ها تماشاگر را در فضایی که خلق کرده شریک می‌کند و مانع از فاصله احساسی ناخواسته تماشاگر (به دلیل محیط ناآشنا و غیرقابل باور) می‌شود.
از طرفی مضمون اجتماعی- و تا حدی سیاسی- نهفته در اثر، فیلم را از یک تریلر پلیسی معمول جدا می‌کند. هر چند عباسی اساساً از قواعد ژانر پیروی می‌کند و حتی جاهایی شبیه به فیلم "دختری با خالکوبی اژدها" هم می‌شود، اما پرداختن به انگیزه درونی این شخصیت و نمایش عبادت او - در کنار جنایتش- و همین طور اشاره‌های آشکار به سابقه‌اش در جبهه و حمایت ضمنی از او از درون حکومت، لایه‌های مختلفی را به اثر می‌افزاید و آن را به شکل جذابی، محلی و بومی می‌کند، گویی که فیلم نمی‌تواند در هیچ جایی دیگر اتفاق بیفتد جز "مشهد مقدس".
منبع تصویر،FESTIVAL DE CANNES
صحنه‌ای از فیلم عنکبوت مقدس
و فیلمساز ابایی ندارد این تقدس را به زیر سوال ببرد و از طرفی با نمایش مظلومیت زن در ابعاد مختلف - از قربانی‌هایی که به نان شب محتاج‌اند تا حتی دختر خبرنگاری که داستان را شکل می‌دهد، با بازی زر امیر ابراهیمی که بازگشت درخوری است برای این بازیگر در تبعیدی نه چندان خودخواسته- به فیلمی درباره ظلم به زنان زیر سایه مذهب بدل می‌شود.
منبع تصویر،GETTY IMAGES
زهرا امیرابراهیمی در جشنوار کن
صحنه‌ای که مامور پلیس به اتاق این دختر در هتل آمده و می‌خواهد خودش را به او تحمیل کند، نمونه درخوری است از نمایش این ظلم با همیاری و همکاری حکومتی که تاب دیدن یک زن مستقل و آزاد را ندارد.
اما خبرنگار جوان فیلم به استعاره ای بدل می‌شود از زنانی که سر بلند کرده‌اند و در صحنه رویایی او با همسر قاتل که حامی شوهرش است، آشکارا تقابل و تعارض دیدگاه زن مدرن را با یک زن سنتی در معرض دید تماشاگر قرار می‌گیرد؛ دقیقاً همان چیزی که جمهوری اسلامی از آن به شدت ابا دارد.
