الهام فخاری،‌ رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران دوره پنجم: گرچه در بحث ساماندهی معتادان متجاهر، جمع‌آوری معتادان از سطح شهر به صورت یک اقدام ضربتی یک مرحله مهم محسوب می‌شود، مهم‌تر از آن اما اقدامات درمانی و حمایتی است. در واقع، توجه به بافت محیطی و اجتماعی و مهم‌تر از آن، شرایط اقتصادی و همچنین وضعیت روان‌شناختی فرد دچار بیماری اعتیاد موضوعات بسیار مهمی است که متاسفانه در درمان معتادان چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد، و چون به این مسائل بی‌توجهی می‌شود طرح‌های جمع‌آوری معتادان ثمری ندارد و منتج به نتیجه مطلوب هم نمی‌شود.

آنچه که اتفاق افتاده این است که در قالب چنین طرح‌هایی فقط به سم‌زدایی به عنوان درمان ترک اعتیاد توجه می‌شود و افراد معتاد بالاجبار دوره‌های ترک دارویی را سپری می‌کنند و پس از آن باز به همان محیط و شرایط قبل از دستگیری برمی‌گردند؛ نتیجه هم تکرار این چرخه ناقص است. بنابراین، تا زمانی که به مجموعه عوامل جامعه‌شناختی، روان‌شناختی و استمرار درمان افراد آسیب‌دیده از اعتیاد توجه نشود و صرفا به دوره‌های شیمیایی و دارویی ترک اعتیاد بسنده شود، امکان اعتیاد دوباره افراد بسیار زیاد است.

بسیاری از افرادی که گرفتار بیماری اعتیاد می‌شوند بعد از درگیر شدن با این بیماری، شأن اجتماعی و موقعیت‌های شغلی خود را در جامعه از دست می‌دهند، این افراد حتی پس از ترک هم به سختی به عنوان یک شهروند ساده و عادی در جامعه پذیرفته می‌شوند، توجه به این موضوع حلقه گمشده در فرایند جمع‌آوری و ساماندهی معتادان است و به اندازه بحث جمع‌آوری مورد توجه قرار نمی‌گیرد. به واقع آنچه تاکنون اتفاق افتاده این بوده که در بحث ساماندهی معتادان متجاهر صرفا در قالب یک عملیات فیزیکی اقدام می‌شود.

برای تغییر و بهبود این روند در درجه نخست، نهادهای تخصصی این حوزه مانند بهزیستی مسئول هستند. در ارتباط با شهرداری، باید گفت بخش زیادی از این موضوع از حیطه وظایف مدیریت شهری خارج است؛ در کل، چنین مسئله‌ای چندان به مدیریت شهری مربوط نیست، در دستورالعمل کشوری ساماندهی معتادان هم اشاره شده است که متولی این موضوع اساسا مدیریت شهری و شهرداری‌ها نیستند، بر این اساس شهرداری نباید خود را درگیر کاری کند که خارج از وظایفش است.

کاری که از دست شهرداری برمی‌آید این است که در بعضی از گام‌های این فرایند همکاری کند. مهم‌ترین گام نیز مربوط به حمایت‌ و پشتیبانی از افراد آسیب‌دیده پس از ترک اعتیاد است. شهرداری‌ها می‌توانند در مرحله کارآموزی، مهارت‌آموزی و بازگشت اجتماعی این افراد در قامت نهادی حمایتی فعالیت کنند تا شرایط بهتری برای این افراد در جهت بازگشت به زندگی سالم مهیا کنند کما اینکه در شهرداری تهران هم مراکز «بهاران» از سال‌ها قبل با همین هدفِ مهارت‌آموزی و توان‌افزایی افراد پس از ترک اعتیاد فعالیت می‌کنند و به این شیوه افراد و خانواده آنها را تحت حمایت قرار می‌دهند. در این مراکز که در مناطق مختلف شهر دایر هستند با آموزش مهارت‌های شغلی و معرفی افراد به کارگاه‌های تولیدی، سعی می‌شود که آنها از حق زندگی سالم برخوردار شوند و به دامن جامعه بازگردند.