خرید قسطی از سال‌های دور به‌عنوان راهی برای تأمین نیازهای بازنشستگان در جامعه جا افتاده، اما فشار اقتصادی سال‌های گذشته موجب شده تا تلاش برای دست یافتن به کالاهای قسطی به یکی از اهداف زندگی بازنشستگان تبدیل شود.

در گذشته تصور این بود که در دوران بازنشستگی شرایط برای داشتن یک زندگی با آرامش مهیا می‌شود، اما شرایط سخت اقتصادی و روند صعودی تورم، کار را برای رسیدن به این خواسته سخت‌تر کرده است چرا که براساس اعلام مرکز آمار، نرخ تورم نقطه‌ای در آذر ماه۱۴۰۰ به عدد ۳۵.۲درصد رسیده است- منظور از نرخ تورم نقطه‌ای، درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه مشابه سال قبل است - یعنی خانوارها به‌طور میانگین ۳۵.۲درصد بیشتر از آذر۱۳۹۹ برای خرید یک «مجموعه کالا و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند.

این شرایط سخت بسیاری از بازنشستگان را به سمت خرید قسطی سوق داده است و از آنجایی که بسیاری از آنها توان خرید نقدی کالای نو و جایگزینی آن با کالایی را  که در خانه به لحظات پایانی عمرش رسیده را ندارند، بهترین گزینه برایشان خرید کالای قسطی است.

مسعودی که حداقل دریافتی را به‌عنوان یک بازنشسته دریافت می‌کند، شرایط درآمدی خود را به‌عنوان مهم‌ترین دلیل برای خرید قسطی معرفی کرد و به همشهری گفت: «من با حداقل حقوق ماهانه که به ۴میلیون تومان می‌رسد، به‌سختی می‌توانم، نیازهای ماهانه زندگیم را تأمین کنم و در این بین اگر یکی از وسایل خانه خراب شود، غم عالم به جان بازنشسته‌ها می‌افتد. خیلی از بازنشسته‌های اطرافم را می‌بینم که خبرهای خرید وسیله قسطی را پیگیری می‌کنند و اگر هم خبر جدید اعلام شود، سریع به هم خبر می‌دهند.»

خرید قسطی برای تهیه جهیزیه

بخش زیادی از بازنشسته‌ها که فرزند مجرد در خانه دارند، از خرید قسطی برای تأمین لوازم زندگی آینده فرزندانشان استفاده می‌کنند.

زارعی، یک بازنشسته ساکن یزد جزو آن دسته از بازنشسته‌هایی است که به نیت خرید جهیزیه دخترش از مزایای خرید قسطی استفاده کرده است.

آنطور که این بازنشسته توضیح می‌دهد، حقوق بازنشستگی‌اش به سختی تا آخر ماه کفاف می‌دهد و خرید جهیزیه فرزندش هم بار مالی اضافی بود؛ به همین دلیل مجبور شد تا به برندها و وسایلی که به شکل قسطی در اختیار بازنشسته‌ها بود، کفایت کند: «ما تا سقف ۵۰میلیون تومان امکان خرید کالای قسطی داشتیم و چون دخترم در حال ازدواج بود، از این فرصت استفاده کردم. هر چند بعضی از برندها مورد قبول دخترم نبود، اما گزینه دیگری نداشتیم و دخترم را راضی کردیم تا از میان همان چند مورد انتخاب کند. یخچال، تلویزیون، لباسشویی و جاروبرقی، ۴وسیله‌ای بودند که به‌وسیله خرید قسطی برای جهیزیه دخترم تهیه کردیم. این چند قلم کالا، بخش کوچکی از جهیزیه بودند، اما باز هم از هیچی بهتر بود.»

این بازنشسته تأکید می‌کند: «اگر این گرانی و فشار اقتصادی نبود شاید مانند ۱۰سال پیش که برای فرزند دیگرم به شکل نقدی خرید کردم، می‌توانستم با خیال راحت، وسایلی را که خودم و فرزندم دوست داشتیم، خرید کنم، اما هم‌اکنون وضعیت تغییر کرده و دیگر نمی‌توان سراغ خرید نقدی رفت. الان به قدری قیمت لوازم خانگی بالا رفته است که برای من بازنشسته، فقط امکان خرید قسطی وجود دارد. البته همین امکان را هم خیلی‌ها ندارند.»

راهی برای حمایت از فرزندان

خریدهای قسطی در بعضی موارد، از جانب فرزندان بازنشسته‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. براساس گفته منصوری« وضعیت اقتصادی، فقط من را به‌عنوان بازنشسته تحت فشار قرار نداده است، فرزندانم که ازدواج کرده‌اند هم در شرایط سختی قرار دارند و در بعضی موارد از این امکانات- خرید قسطی- برای تأمین نیازهای فرزندانم هم استفاده می‌کنم.»

این بازنشسته معتقد است: «در این شرایط اقتصادی بازنشسته‌ها مجبور هستند تا به این وضعیت تن بدهند، چون حقوق بازنشسته‌ها با این شرایط تورمی، مدام کمتر از دوران شاغلی‌شان می‌شود، به همین دلیل خیلی از بازنشسته‌ها مجبور هستند که برای حل مشکلات خود و حتی فرزندانشان به خرید قسطی پناه ببرند. ناگفته نماند که اگر این خریدهای قسطی نباشند، بازنشسته بیچاره نمی‌تواند همین مقدار هم کالای جدید بخرد و با این قیمت‌های افسارگسیخته کمتر بازنشسته‌ای توان خرید لوازم خانه دارد. شرایط موجود، بازنشسته را مجبور می‌کند که به خرید اقساطی با سودهای بالا رضایت بدهد. در طرح‌های فروش قسطی قیمت کالا چندبرابر می‌شود اما با وجود این، بازنشسته ترجیح می‌دهد تا از چنین مزایایی استفاده کند.»

خرید قسطی؛ فروش نقدی به اقوام

یحیی جزو آن دسته از بازنشسته‌هایی است که به‌دلیل دریافت اجاره مغازه، شرایط مالی بهتری دارد، اما او هم از شرایط خرید قسطی بازنشسته‌ها استفاده می‌کند:« تا به حالا چندین بار از شرایط فروش قسطی استفاده کرده‌ام و به‌دلیل اینکه من بازنشسته صنایع دفاع هستم، براساس یک روال مشخص می‌توانم به شکل قسطی از مراکز وابسته به صنایع دفاع کالای قسطی بخرم. در این سال‌ها بارها و بارها اقوام و فرزندانمان به واسطه من از این ظرفیت استفاده کرده‌اند. در دورانی هم بود که شرایط مالی بدی داشتم و مجبور شدم که یک کالا را قسطی بخرم و آن را به شکل نقدی – مقداری کمتر از قیمت تمام شده- به یکی از اقوام بفروشم.»