عمارت صارم السلطنه نمین در میدان اصلی شهر نمین، از شهرستانهای استان اردبیل واقع شده است. این بنای قدیمی به سبک معماری دورۀ قاجاریه و در سال ۱۲۴۰ هجری شمسی ، توسط یک معمار روس ساخته شده است. طرح مطالعات موزه صارم السلطنه نمین تقریباً از سال۱۳۸۵ آغاز گردید و در سال ۱۳۸۷ به پایان رسید. این بنا از جاهای دیدنی نمین ، بعد از عملیات احیاء و بازسازی بصورت مکان فرهنگی (موزه مردم شناسی شهرستان نمین) مورد بهره برداری قرار گرفته است.در موزه صارم السلطنه نمین آثار تاریخی، باستان شناسی، مردم شناسی و… که از منطقه نمین بدست آمده و یا در ارتباط با منطقه نمین می باشد به نمایش گذاشته شده است.
این مجموعه که امروزه به عنوان موزه نمین مورد بهره برداری قرار گرفته است شامل :
خانهی قدیمی که در بخش جنوب غربی بنا و چسبیده به آن قرار دارد.مسجد که در ضلع شمالی میدان و بر روی شیب تپه بنا شده است، بانی مسجد فرخنده خانم دختر عباس میرزا قاجار همسر میر کاظم خان فرزند میر حسن خان بن میر مصطفی خان تالش بوده است.بازار قدیمی شهر در جوار رودخانهی نمین چای، مسجد و میدان اصلی شهر شکل گرفته و جزء بازارهای نیمه باز محسوب میشود که نوسازی شده و هیچ پوششی ندارد.میدان، فضای باز وسیعی که دارای محدودهای کم و بیش معین است و در محل تقاطع راههای اصلی شهر قرار گرفته و دارای کارکرد ارتباطی، اجتماعی، تجاری و مرکز تجمع مردم شهر در ایام خاص محسوب میشود.
این بنا دارای تاریخچه ای به شرح زیر میباشد:
دورهی مهرانیها، عهد میرمصطفی خان تالش و دورهی بعد از میرکاظم خان که در هر کدام از این زمانها ترمیم و ترخیبهایی داشتند تا امروز که بنا به این شکل باقیمانده است.
این بنا از قسمت هایی همچون : سردر هشتی ، حیاط ، حوض شش ضلعی سنگی با فواره سنگی ، اتاقها در بخش تحت بنا ، اتاقها در بخش شیروانی وفضای خدماتی تشکیل شده است.
اتاقهایی که در بخش شیروانی قرار داشت دارای پنجره هایی رو به نور که نمایی زیبا از شهر را ارائه میداده بوده است. به روایت اوژن در کتاب (تاریخ ایران امروز1907-1906) از بالای این محوطه مناره یک مسجد و گنبد دو باب حمام و بقیه مناطق شهر را خانههای ویلایی و باغات میوه احاطه کرده است و همچنین صد باب مغازه که در کنار رودخانه بنا شده اند به چشم میخورد که بازار را تشکیل میدهد .
راهنمای موزه
در قسمت موزه آثار تاریخی ،اشیایی از ادوار مختلف تاریخی که از منطقه نمین به دست آمده دیده میشود که قدمت تقریبی بعضی از این اشیا به هزارههای قبل از میلاد میرسد از جمله آنها میتوان به :پیکانهای مفرغی ، کوزهها ریال تعدادی سکه مربوط به قرون چهار تا نه هجری قمری و دوران اق قویونلو و قره قویونلوها ، پیکارنهای مربوط به دورههای صفوی ، مخزن باروت مخصوص تفنگ دوره زندیه ، اسناد کتب خطی مربوط به زمان تیموری و بعضی از اشیا که در هنگام باز سازی بنا کشف شده اند اشاره کرد.