سه دعای آخر حضرت سیّد الشّهدا در روز عاشورا
امام حسین (ع) سومین امام ما شیعیان است که در روز عاشورا به همراه یارانش در سرزمین کربلا در جنگ با سپاه کوفه به فرماندهی عمر بن سعد به شهادت رسید.
امام حسین (ع) تا آخرین لحظات عمر پر ثمر خود دست از مناجات و نیایش برنداشت و در روز عاشورا و حتی در مکان قتلگاهشان این رفتار را ادامه داد. در این بخش از دین و مذهب نمناک سه دعای حضرت سیّد الشّهدا در روز عاشورا را آورده ایم.
آخرین دعای امام حسین(ع) در روز عاشورا
در کلیات مفاتیح الجنان این دعا به عنوان آخرین دعای امام حسین علیه السلام در روز عاشورا ذکر و به خواندن آن در روز دهم محرم الحرام توصیه شده است.
اللَّهُمَّ أَنْتَ مُتَعَالِی الْمَکَانِ عَظِیمُ الْجَبَرُوتِ شَدِیدُ الْمِحَالِ غَنِیٌّ عَنِ الْخَلاَئِقِ عَرِیضُ الْکِبْرِیَاءِ
ای خدای بلند مقام با جلال و جبروت محکم تدبیر بی نیاز از خلق که ملک کبریایی او پهناور
قَادِرٌ عَلَی مَا تَشَاءُ قَرِیبُ الرَّحْمَةِ صَادِقُ الْوَعْدِ سَابِغُ النِّعْمَةِ حَسَنُ الْبَلاَءِ
و قدرتت به هر چیز شامل و رحمتت به همه نزدیک وعده ات صدق و حقیقت نعمتت فراوان امتحانت نیکو
قَرِیبٌ إِذَا دُعِیتَ مُحِیطٌ بِمَا خَلَقْتَ قَابِلُ التَّوْبَةِ لِمَنْ تَابَ إِلَیْکَ
هر کس تو را بخواند به او نزدیک خواهی بود و هر که به درگاهت توبه کند می پذیری
قَادِرٌ عَلَی مَا أَرَدْتَ وَ مُدْرِکٌ مَا طَلَبْتَ وَ شَکُورٌ إِذَا شُکِرْتَ وَ ذَکُورٌ إِذَا ذُکِرْتَ
هر چه بخواهی توانی کرد هر چه طلبی بیابی به شکرگزاران پاداش می دهی و هر که به یاد تو باشد از او یاد می کنی
أَدْعُوکَ مُحْتَاجاً وَ أَرْغَبُ إِلَیْکَ فَقِیراً وَ أَفْزَعُ إِلَیْکَ خَائِفاً وَ أَبْکِی إِلَیْکَ مَکْرُوباً
من ای خدا با فقر و احتیاج تو را می خوانم و از بی نوایی به درگاهت با شوق می آیم و با خوف و هراس به درگاهت می نالم و از رنج و آلام عالم می گریم
وَ أَسْتَعِینُ بِکَ ضَعِیفاً وَ أَتَوَکَّلُ عَلَیْکَ کَافِیاً
و از تو بر ضعف و ناتوانیم مدد می طلبم و برای کفایت امورم بر تو توکل می کنم
احْکُمْ بَیْنَنَا وَ بَیْنَ قَوْمِنَا (بِالْحَقِّ) فَإِنَّهُمْ غَرُّونَا وَ خَدَعُونَا وَ خَذَلُونَا وَ غَدَرُوا بِنَا وَ قَتَلُونَا
پس خدایا تو میان ما و قوم ما به حق حکم فرما که این قوم ما را مغرور ساخته و با ما خدعه کردند و ما را ترک گفته و یاری نکردند و به مکر و فریب ما را شهید کردند
وَ نَحْنُ عِتْرَةُ نَبِیِّکَ وَ وَلَدُ (وُلْدُ) حَبِیبِکَ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الَّذِی اصْطَفَیْتَهُ بِالرِّسَالَةِ وَ ائْتَمَنْتَهُ عَلَی وَحْیِکَ
در صورتی که ما عترت پیغمبر تو بودیم و فرزندان حبیب تو محمد بن عبد الله که تو او را به رسالت برگزیدی و بر وحی خود امین قرار دادی
فَاجْعَلْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا فَرَجاً وَ مَخْرَجاً بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
ای خدا پس در امور ما گشایش و آسایش عطا فرما به حق رحمت بیپایانت ای مهربانترین مهربانان عالم.
ابن عیاش گفت شنیدم از حسین بن علی بن سفیان بزوفری که میگفت حضرت صادق علیه السلام میخواند این دعا را در این روز و فرموده که این دعا از دعاهای روز سوم شعبان است و آن روز ولادت حسین علیه السلام است. (مفاتیح الجنان/ حاج شیخ عبّاس قمی رحمه الله/ باب دوم، فصل دوم، در اعمال روز سوم ماه شعبان )
آخرین دعایی که امام حسین (ع) به امام سجاد(ع) آموخت؟
وَ عَنْ زَیْنِ الْعَابِدِینَ ع قَالَ ضَمَّنِی وَالِدِی ع إِلَی صَدْرِهِ یَوْمَ قُتِلَ وَ الدِّمَاءُ تَغْلِی وَ هُوَ یَقُولُ یَا بُنَیَّ احْفَظْ عَنِّی دُعَاءً عَلَّمَتْنِیهِ فَاطِمَةُ ع وَ عَلَّمَهَا رَسُولُ اللَّهِ ص وَ عَلَّمَهُ جَبْرَئِیلُ ع فِی الْحَاجَةِ وَ الْهَمِّ وَ الْغَمِّ وَ النَّازِلَةِ إِذَا نَزَلَتْ وَ الْأَمْرِ الْعَظِیمِ الْفَادِحِ قَالَ ادْعُ:
بِحَقِ یس وَ الْقُرْآنِ الْحَکِیمِ وَ بِحَقِ طه وَ الْقُرْآنِ الْعَظِیمِ یَا مَنْ یَقْدِرُ عَلَی حَوَائِجِ السَّائِلِینَ یَا مَنْ یَعْلَمُ مَا فِی الضَّمِیرِ یَا مُنَفِّسُ عَنِ الْمَکْرُوبِینَ یَا مُفَرِّجُ عَنِ الْمَغْمُومِینَ یَا رَاحِمَ الشَّیْخِ الْکَبِیرِ یَا رَازِق یَا رَازِقَ الطِّفْلِ الصَّغِیرِ یَا مَنْ لَا یَحْتَاجُ إِلَی التَّفْسِیرِ، صَلِّ عَلی مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد وَافْعَلْ بِی کَذا وَ کَذا.
از امام علی بن الحسین(علیه السلام) نقل شده است که فرمود:پدرم در روز عاشورا نزد من آمد و در حالی که خون از رگ های بدنش جاری بود مرا در آغوش گرفت و فرمود:فرزندم دعایی را که مادرم فاطمه(علیها السلام) به من آموخت حفظ کن که مادرم آن را از رسول خدا و رسول خدا از جبرئیل نقل کرده است:هنگامی که حاجت بسیار مهم و غمی بزرگ و امری سخت و دشوار بر تو رو کرد، بگو:
به حقّ یاسین و قرآن حکیم، به حقّ طه و قرآن عظیم، ای خدایی که بر حاجت های حاجتمندان قادر و توانا هستی، ای آنکه اسرار پنهان همه را میدانی، ای برطرف کننده مشکل آنان که دچار گرفتاری شده اند، ای برطرف کننده غم های مردم اندوهگین، ای رحم کننده به پیر مردان، ای روزی دهنده به کودکان صغیر، ای خدایی که بی نیاز از هر تفسیری، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست. سپس خواسته ات را بخواه. این روایت را قطب راوندی در کتاب «دعوات» یا دعاها آورده است. ( دَمعُ السَّجُوم/ علاّمه میرزا ابوالحسن شعرانی رحمه الله/ ص271 و272 )
دعای اباعبدالله در صبح عاشورا
شیخ مفید در کتاب «الإرشاد» خود از امام سجاد زین العابدین علیه السلام نقل می کند:
زمانی که بامداد روز عاشورا لشکر دشمن رو به حسین علیه السلام آورد، آن جناب دستهای خود را به آسمان بلند کرده گفت:
اللَّهُمَّ أَنْتَ ثِقَتِی فِی کُلِّ کَرْبٍ وَ رَجَائِی فِی کُلِّ شِدَّةٍ وَ أَنْتَ لِی فِی کُلِّ أَمْرٍ نَزَلَ بِی ثِقَةٌ وَ عُدَّةٌ
بار خدایا تو تکیه گاه منی در هر اندوهی، و تو امید منی در هر سختی، و تو در هر مشکلی برایم پیش آید مورد اعتماد و مهیاکننده ساز و برگ منی.
کَمْ مِنْ هَمٍّ یَضْعُفُ فِیهِ الْفُؤَادُ وَ تَقِلُّ فِیهِ الْحِیلَةُ وَ یَخْذُلُ فِیهِ الصَّدِیقُ وَ یَشْمَتُ فِیهِ الْعَدُوُّ أَنْزَلْتُهُ بِکَ وَ شَکَوْتُهُ إِلَیْکَ رَغْبَةً مِنِّی إِلَیْکَ عَمَّنْ سِوَاکَ فَفَرَّجْتَهُ وَ کَشَفْتَهُ وَ أَنْتَ وَلِیُّ کُلِّ نِعْمَةٍ وَ صَاحِبُ کُلِّ حَسَنَةٍ وَ مُنْتَهَی کُلِّ رَغْبَة
چه بسا اندوهی که دلها در آن سست شود و تدبیر در آن اندک شود، دوست در آن خوار شود و دشمن در آن شاد شود که من آن را به درگاه تو آوردم و شکوه آن پیش تو کردم به خاطر آنکه از جز تو دیده بستم و تو آن اندوه را از من برطرف کرده، گشایش دادی. پس تویی صاحب اختیار هر نعمت و دارنده هر نیکی و نهایت هر آرزو و امیدی.
پس از آن امام حسین علیه السلام به سمت لشکر دشمن رفت و خطبه ای برای آنها ایراد کرد و در آن به معرفی نسب خویش و یادآوری عهد و پیمان شکنی کوفیان پرداخت و در این هنگام اولین طلیعه های ایمان در قلب حر بن یزید ریاحی ایجاد شد.
