همه چیز درباره پرورش و روش نگهداری مرغ شاخدار
مرغ شاخدار که با نام های مرغ مرواریدی ، مرغ گینه و مرغ خالدار شناخته می شود و در انگلیسی به نام Guinea flow معرفی شده است پرنده ای از خانواده قرقاول سانان و بومی کشور آفریقا و بوته زارهای ساوانا است. این پرنده همچون پرنده های دیگر توانایی پروازهای طولانی مدت دارد چرا که سبک بال است.
سازگاری این پرنده در محیط های گرم و خشک بیشتر است به خاطر همین بیشتر در مناطق جنوبی کشور ما پرورش داده می شود این پرندگان اجتماعی هستند و در گروههای 40 تایی حرکت کرده و زمانی که احساس ترس می کند شروع به جیغ زدن می کنند. گفته های بالا چکیده ای جهت آشنایی شما مخاطبان عزیز از مرغ گینه بود چنانچه قصد دارید جزو پرورش دهندگان این مرغ شاخدار شوید گزارشی که در ادامه در اختیارتان قرار داده ایم را با دقت هر چه تمام بخوانید چراکه در این گزارش به فوت و فن ریز پرورش مرغ شاخدار پرداخته شده است.
آشنایی با خصوصیات ظاهری مرغ شاخدار
جدا از جنسیت و سن مرغ مرواریدی یا گینه خال های سفیدی روی سراسر بدن این مرغ وجود دارد و دارای پرهای خاکستری رنگ مایل به آبی تیره می باشد. شباهت زیادی در جنس نر و ماده مرغ شاخدار وجود دارد و فقط تفاوت در اندازه و تن صدای آنها دیده می شود مثلا اندازه مرغ گینه نر نسبت مرغ گینه ماده بزرگتر است و همینطور مرغ گینه ماده صدایی نازک تر و آرام تر نسبت به مرغ گینه نر دارد. علاوه بر این مرغ نر شاخ بزرگ تر و تیره تری نسبت به مرغ ماده دارد. این پرنده از لحاظ شکل ظاهری و آناتومی شباهت زیادی به قرقاولها دارد و در اندازه ای شبیه بوقلمون تقریباً 40 الی 70 سانتی متر طول دارد و وزنی بین 700 گرم الی 5/2 کیلوگرم می باشد.
نکته جالبی که وجود دارد این است که باید بدانید تخم مرغ گینه به اندازه تخم مرغ محلی است اما تخم مرغ گینه یک تفاوت دارد و آن هم اینکه زرده کوچکتری نسبت به تخم مرغ محلی داشته و جالب تر اینکه در زمان جفت گیری مرغ گینه نر صدای گوش خراش تری از خود تولید می کند.
این پرندگان در طول روز به فعالیت می پردازند و معمولا زمان استراحتشان در گرمای طاقت فرسای ظهر می باشد و هنگامی که غروب شد به دنبال درختی می گردند تا شب را تا صبح بالای درخت سپری کنند.اکثرا فعالیت پرندگان در ساعات اولیه و قبل از غروب آفتاب انجام می شود.
رابطه گروهی و اجتماعی مرغ های آفریقایی در خارج از فصل جفت گیری یکی از ویژگی های بارز آنها است رابطه شان بسیار مستحکم پایدار است. این پرندگان مدافع قلمرو خاصی نیستند و نیاز به حرکت زیادی هستند و مهمتر از همه عصبی و بسیار ترسو می باشند که این اتفاق باعث شده در هنگامی که می ترسند جیغ های پی در پی بکشند. زمانی که فصل جفتگیری فرا می رسد هر جفت اقدام به پیدا کردن مناسب ترین مکان مثل لابلای بوته های انبوه و علوفه های بلند و متراکم و داخل درختان و یا حتی درون سوراخی در زمین می کنند و سپس ماده ها شروع به جمع آوری علوفه های خشک برای ساختن یک لانه می کنند. در این بین پرنده نر از ماده جدا شده و در یک فاصله معین مسئولیت آگاه سازی و نگهبانی مرغ ماده را از خطرات احتمالی با استفاده از صدای بلندش بر عهده می گیرد. چنانچه شرایط برای این پرندگان مساعد باشد در طول سال دو مرتبه اقدام به جفتگیری ، تخم گذاری و پرورش جوجه می کنند.
زمان بلوغ مرغ شاخدار
سن بلوغ مرغان شاخدار در شش تا هفت ماهگی اتفاق می افتد 4 تا 19 عدد تخم توسط مرغ مادر گذاشته شده و زمان بیرون آمدن جوجه ها از تخم 23 تا 28 روز طول می کشد. به محض این که جوجه ها از تخم خارج شدند لانه خود را ترک میکنند و پا به پای والدین به دنبال غذا می گردند و به جمع گروه ملحق می شوند. در طی مدتی که مادر روی تخم ها خوابیده جفت آن در حال نگهبانی حوالی لانه می باشد . گربه ها ، پرندگان شکاری ، جانورانی مثل روباه و سمور و موش صحرایی و همچنین کلاغ ها بزرگترین دشمنان جوجه ها هستند.
چگونگی تعیین جنسیت مرغ شاخدار
چنانچه در پلاس وی آورده ایم برای اینکه جنسیت پرنده ها را تعیین کنید روش های گوناگونی وجود دارد که هر کدام در دسته خاصی از پرنده ها صدق می کند. به عنوان مثال به خاطر اینکه نر و ماده مرغ گینه شباهت زیادی به هم دارند تعیین جنسیت آنها بسیار سخت است. البته قبلا این نکته را متذکر شدیم که مرغ گینه نر نسبت به مرغ ماده اندازه بزرگتری دارد و اصولاً نیم کیلو از ان سنگین تر است. جالب است بدانید هیچ تفاوتی بین مرغ محلی و تخم های نطفه دار مرغ گینه وجود ندارد و از نظر اندازه یکی میباشند البته پس از شکسته شدن مشخص می شود که زرده تخم محلی کمی بزرگتر است تخم گینه است.
بررسی اقتصادی پرورش مرغ شاخدار (مرغ گینه)
اگر بخواهیم توجیه اقتصادی برای پرورش مرغ شاخدار داشته باشیم باید بگوییم این مرغ به علت رشد سریعی که دارد و همچنین برخورداری از تغذیه کم مورد توجه پرورش دهندگان بسیاری واقع شده است. بعد از دوره جوجه کشی یک تخم نطفه دار مرغ شاخدار 25 تا 28 روز طول میکشد تا تبدیل به جوجه شود و بعد از گذشت 6 الی 7 ماه به بلوغ رسیده و توانایی تخم گذاری در آن شکل می گیرد اما پس از سه ماهگی دیگر با عنوان مرغ شاخدار گوشتی به بازار عرضه می شود پرورش این مرغ ها به علت دارا بودن طبیعت گرم آنها در مناطق گرم و خشکی همچون کرمان ، اصفهان ، یزد و... میسر می باشد و جالب اینکه بدانید مقاومت بسیار بالایی در برابر بیماریها دارند. در طی دوره تخم گذاری مرغ شاخدار در طبیعت حدودا بین 9 تا 21 عدد تخم می گذارد اما میتوان در حالت پرورشی با ایجاد تغییراتی در نور دهی و دمای محیط و همچنین تغذیه این تعداد را به 90 الی 120 عدد در هر دوره تخم گذاری ارتقا داد.
چگونگی آغاز پرورش دادن مرغ شاخدار
چنانچه قصد پرورش مرغ شاخدار از نوع گوشتی را دارید بهتر آن است که با تهیه یک دستگاه جوجه کشی ارزان قیمت و تعدادی تخم نطفه دار این پرنده اقدام به جوجه کشی آن بکنید و پس از اینکه جوجه ها بزرگ شده و به سه ماهگی رسیدند آنها را در بازار عرضه کنید حتماً به این نکته توجه داشته باشید که مرغهای شاخدار توانایی پرواز های بلند را دارد پس محیطی که آنها را پرورش می دهید حتماً باید سربسته باشد بنابراین بدانید حیاط منزل برای رشد و پرورش این مرغ ها مکان مناسبی نیست ، همچنین مکان پرورشی باید از فضای کافی و سرسبزی نیز برای تغذیه برخوردار باشد.
پس از این که جوجه ها به دنیا آمدند ضعیف هستند و بایستی برای جلوگیری از ابتلا به بیماری های احتمالی آنها را زیر لامپ مادر مصنوعی قرار داد و با دادن آب شکر و دان خیس شده در چند روز اول به آنها قوتشان را تامین کنید حتماً به این نکته توجه داشته باشید که محیط مرغ های بالغ را از محیط جوجه ها جدا کنید.
چنانچه قصد شما از پرورش مرغ شاخدار به غیر از فروش گوشت آن ، فروختن تخم نطفه دار آنها نیز است بایستی اقدام به نگهداری آنها تا 7 سالگی کرده و همچنین آنها را جفت نموده تا با یکدیگر جفت شوند و سپس مرغ های ماده شروع به تخم گذاری بکند.به ازای هر چهار مرغ شاخدار ماده بایستی یک موقع شاخدار نر در محیط حاضر باشد به نوعی نسبت تعداد مرغ ماده به نر 4 به 1 باشد تا نهایت تخم آوری و بهره وری را داشته باشد.
چگونگی تغذیه مرغ گینه یا شاخدار
تغذیه مرغ گینه در طبیعت از انواع دانه ها ، میوه ها ، برگ گیاهان ، حشرات ، بذر ها ، ریشه گیاهان و کرم ها صورت می پذیرد و بعضی اوقات دیده شده که فیلم پرندگان اقدام به حمله به حلزون ، مارمولک ، مورچه ، بچه مار و هزارپا کرده و از آن ها تغذیه می کنند به خاطر همین در اکثر مزارع برای دفع آفات از این پرنده ها استفاده می شود ناگفته نماند در حالت پرورشی از گندم ، دان و دیگر حبوبات برای تغذیه این پرندگان به کار می رود.
طبق تحقیقاتی که روی گونه های وحشی این پرندگان صورت گرفته است ثابت شده که آنها زمانی که در پی غذا هستند اقدام به تعقیب دسته های میمونها می کنند تا ته مانده های غذا های آنها که از بالای درخت به پایین ریخته می شود را بخورند آنها حتی به دنبال گله های دیگر حیوانات به راه می افتند تا حشراتی که در چراگاه از ترس آنها فرار کردند را شکار کنند نیازهای پروتئینی این مرغ ها اکثراً از مرغان محلی می باشد مرغ مادر در طول دوران تخمک گذاری احتیاج به 100 تا 110 گرم غذای مناسب مانند کنجاله بادام زمینی ، دانه ذرت ، علوفه ، تخم پنبه و.. می باشد چرا که این مقدار مواد غذایی نیاز های مهم بدن آنها را از جمله پروتئین خام ، کلسیم ، فسفر ، لایزین و میتونین سیستین تامین می کند.
مقابله با بیماری ها
این پرندگان نسبت به دیگر پرندگان دارای مقاومت زیادی در مواجهه با بیماری های رایج در بین طیور مثل بیماری های باکتریایی و ویروسی هستند. در طول هفته جوجه های مرغان شاخدار یعنی در هشت ماهگی مقاومت بدن آنها در برابر بیماری هایی همچون نیوکاسل کم است. تا به این حال بیشتر از 14 نوع بیماری از جمله بیماری های انگلی ، ویروسی ، کمبود تغذیه ای ، باکتریایی در میان جوجه ها به اثبات رسیده است بنابراین این نکته را حتماً در نظر داشته باشید که رعایت اصول بهداشتی همچون رسیدگی به شرایط حاکم در سالن های معمولی مرغداری در هفته های اولیه جوجه ها و همچنین مدیریت صحیح می تواند از مرگ و میر بسیاری از انها جلوگیری کند.
