اکثر ما در باره احساسات ماهی ها اشتباه فکر میکنیم. ماهیها باهوشتر از چیزی هستند که به نظر میرسند. در بسیاری از موارد مانند حافظه و قدرت شناختی، آنها مساوی یا فراتر از مهره داران پیشرفته، شامل حیوانات نزدیک به انسان، هستند.
ماهی ها هم احساس دارند!
کولوم بران (Culum Brown) یک بیولوژیست که تکامل شناختی ماهیها را بررسی میکند، میگوید:"ماهیها باهوشتر از چیزی هستند که به نظر میرسند. در بسیاری از موارد مانند حافظه و قدرت شناختی، آنها مساوی یا فراتر از مهره داران پیشرفته، شامل حیوانات نزدیک به انسان، هستند.
بسیاری ممکن است بر این باور باشند که دلفین ها و آهوها می توانند احساس داشته باشند، اما ماهی ها چطور یا یک کنه یا یک گیاه؟ سوال دیگری که پیش روی محققان است این است که چگونه دریابیم گیاهان و حیوانات احساس دارند؟ محققان به تازگی پاسخی برای این سوال یافته و دریافته اند که ماهی ها بیش از آنچه قبلا تصور می کردیم، احساس و ادراک دارند.
پژوهشگران از معیارهای مختلفی برای نشان دادن توانایی احساس و آگاهی در حیوانات استفاده کرده اند. برخی از محققان بر این باورند که ماهی ها به دلایل مختلف دارای آگاهی و احساس هستند. به عنوان مثال، مغز ماهی کوچک است و سازمان بندی متفاوتی با پستانداران دارد، اما ساختارهایی دارد که منشا تکاملی مشابه با ساختارهای موجود در مغز پستانداران دارد. این ساختارها شامل آمیگدالاست که می دانیم نقش اساسی در تولید احساسات بازی می کند و همچنین بخش هایی از مغز که مسئول یادگیری است و هیپوکامپوس نامیده می شود. در صورتی که این نواحی آسیب ببینند تاثیرات رفتاری مشابهی را در ماهی ها و پستانداران مشاهده می کنیم و این نشان می دهد که این بخش ها هم در مغز ماهی و هم در مغز پستانداران عملکردهای مشابه دارند.
همچنین تحقیقات زیادی وجود دارد که نشان می دهد ماهی توانایی زیادی در امر یادگیری دارد و از این توانایی برای انجام رفتارهای سطح بالا استفاده می کند. بسیاری از ماهی ها می توانند با به یادآوری نقشه ها به طور ذهنی، به طور شگفت آوری به مسیریابی بپردازند. برخی دیگر از ماهی ها می توانند برای پیروزی در جنگ ها به مشاهده و یادآوری رقبای گذشته بپردازند و توانایی خود را در جنگ ها ارتقا دهند. حتی برخی ماهی ها از ابزار مثلا از یک استخوان برای ضربه زدن به پوسته دو کفه ای های نرم تن و باز کردن آن ها استفاده می کنند.
یکی از ویژگی هایی که در آزمایش ها به عنوان شناسه ای از سطح آگاهی و ادارک مد نظر قرار می گیرد و پیش از این تصور می شد که در ماهی وجود ندارد، توانایی هایپرترمیا ناشی از استرس یا تب عاطفی است. این یک پاسخ فیزیکی مشابه با تب است که به جای عفونت از یک شرایط استرس زا نشات می گیرد. در این شرایط بدن در پاسخ به تنش گرم تر می شود. تا پیش از این تصور بر این بود که در بین حیوانات مهره دار تنها آمنیون داران (یعنی پستانداران، پرندگان و خزندگان) دچار تب عاطفی می شوند و لذا دارای توانایی ادراک و آگاهی هستند، اما مشاهده ماهی های گورخری که در معرض شرایط تنش زا قرار گرفتند ثابت کرد که واقعیت غیر از این است.
از آنجا که ماهی ها حیوانات خونسردی هستند، باید به محیطی بروند که دمای آن با وضعیت فیزیولوژیک درون بدن آن ها هماهنگی داشته باشد. لذا در صورتی که ماهی ها تب عاطفی را تجربه کنند، انتظار داریم که بعد از یک شرایط تنش زا به سمت آب های گرم تر بروند. در این آزمایش بعد از این که ماهی ها 15 دقیقه که در شرایط تنش قرار گرفتند، رها شدند تا آزادانه در درون تانکر آزمایشی شنا کرده و به اتاقک های مختلفی بروند که هر کدام دمای متفاوتی داشتند. ماهی هایی که تحت تنش قرار گرفته بوند زمان بیشتری در آب های گرم تر سپری کردند. این آزمایش نشان داد که دمای بدن این ماهی ها دو تا چهار درجه سانتیگراد افزایش یافته و دلیل آن بروز تب عاطفی بود.
وجود تب عاطفی در برخی از ماهی ها به این معنا نیست که این موجودات به طور کلی دارای عاطفه و ادراک هستند، اما می توانند در تصور پیشین ما مبنی بر این که ما تنها گونه ای هستیم که از این توانایی برخورداریم، خلل ایجاد کنند و زمینه ساز تحقیقات بیشتر و بیشتر شوند. همچنین می تواند به دانش ما در خصوص نحوه تکامل آگاهی و احساس در بین مهره داران پیشرفته بیفزاید.
توضحاتی درباره ماهی ها:
ماهیها، حیوانات خوشحافظه و باهوش
قبلاً چنین تصور میشد که ماهیها حافظۀ بسیار کوتاهی دارند و برخی میگفتند ماهیهای قرمز حافظۀ 3 ثانیهای دارند .
دکتر فیل جی (Phil Gee)، یک روانشناس از دانشگاه Plymouth میگوید "ماهیها قادرند چیزها را به مدت حداقل سه ماه به ذهن بسپارند."
حافظۀ بلندمدت ماهیها به آنها کمک میکند که روابط اجتماعی پیچیدهای تشکیل دهند. حافظۀ مکانی (به ذهن سپردن محل قرار گرفتن چیزها) آنها از هر نظر شبیه مهره داران است و آنها را قادر میسازد نقشههای شناختی ایجاد کنند که در مسیریابی به آنها کمک میکند. آنها برای این کار از نشانههایی مثل نور قطبی، صداها، بوها و علایم مشخصۀ بصری استفاده میکنند .
دکتر ترزا بارت (Theresa Burt) از دانشگاه آکسفرد میگوید:
"ما حالا میدانیم که ماهیها قدرت فراوانی برای یادگیری و به ذهن سپردن دارند و دارای مجموعهای از مهارتهای شناختی هستند که میتواند بسیاری از مردم را شگفتزده کند."
دکتر فیل جی میگوید که ماهیها میتوانند زمان روز را به ما بگویند. او یک ماهی را آموزش داده بود تا برای دریافت غذا یک اهرم را در ساعات خاص روز فشار دهد .
طول عمر طبیعی ماهیها
طول عمر طبیعی ماهیها در انواع مختلف بسیار متفاوت است. طول عمر متوسط انواع مختلف ماهیهای آزاد که سهم بزرگی در تغذیۀ مردم دارند در طبیعت بین 2 تا 7 سال است.
