اثرات روحی و روانی ناباروری و راه حل آن

تاثیر ناباروری بر جسم و روح زنان و مردان ؛ راه کارهای مقابله با آنها

ناباروری به عنوان عاملی تنش زا، در زندگی زوج های نابارور تاثیر منفی بسیار زیادی دارد و افراد را با مشکلات روحی و روانی و جسمی زیادی مواجه می کند. همیشه ناباروری به عنوان یک معضل بزرگ در زندگی افراد، تاثیر مخربی دارد.

با وجود تمام پیشرفت های پزشکی، همچنان درصد قابل توجهی دردچار ناتوانایی در باروری هستند. ناباروری پیامدهایی دارد که تار و پود زندگی را چه به صورت فردی و چه اجتماعی تحت تاثیر شدید قرار می دهد.

بیشترین میزان رضایت و احساس خوشبختی میان زوج های جوانی دیده می شود که فرزندی ندارند ، اما این اتفاق به چندسال اول زندگی مشترک ختم می شود و پس از گذشت چند سال، به مرور، ناباروری موجب افسردگی و تنش بسیار در خانواده می شود.

تجربه ثابت کرده است مشارکت زن و شوهر و تلاش همزمان آنها برای تربیت و رشد کودکان، اغلب موجب استحکام بنیان خانواده ها می شود. به همین دلیل نبود فرزندی در خانواده، اغلب موجب سست شدن بنیان خانواده می شود.

شکاف ارتباطی بین زوج ها

ناباروری ممکن است روابط فردی به ویژه ارتباط میان زوج ها را تحت تاثیر قرار دهد. هرچند گاه مشاهده می شود که ناباروری ، صمیمت و نزدیکی بیشتری در رابط عاطفی زوج ها ایجاد می کند، اما بسیاری از زوج ها در طول زمان، با مشکلات جانبی بسیاری مواجه می شوند.

برخی از زوج ها با اینکه در کنار یکدیگر زندگی می کنند اما طلاق عاطفی می گیرند و هر کدام سرگرم زندگی شخصی خود بوده و هیچ گونه ارتباط عاطفی با هم ندارند. چنانچه در بخش سلامت پلاس وی اشاره کرده ایم یکی از یکی از مهمترین مشکلات زوج های نابارور آن است که به طور دائم، در حال ارزیابی رفتار، احساست و کنترل شخصی یکدیگر هستند.

تاثیر ناباروری بر روح و روان فرد

مشکلات روانشناختی مانند افسردگی ، فشار روانی، اضطراب از مهمترین مشکلاتی است که 85% خانواده های نابارور و فاقد فرزند مورد بررسی با آن مواجه می باشند.

بیشترین آسیبی که زوج های نابارور آن را تجربه می کنند، حس استرس، غم و اندوه، حقارت، خشم و عصبانیت، کاهش رضایت از زندگی، حسادت به همسران صاحب فرزند و کاهش امید به زندگی می باشد. این افراد اغلب احساس عدم زیبایی، ناامیدی، خودسرزنش گری و نداشتن هدف را دارند. 

زن و شوهرها به مرور درباره هزینه های درمان ناباروی، روش های درمان کارآمد، مشکلات مربوط به فرزند خواندگی و حتی مسائل مربوط به ازدواج مجدد دچار مسائل و درگیری هایی می شوند.

این روال در ایران حاکی از آن است که ناباروری برابر است با بن بستی که بهایش خراب کردن تمام پل های پشت سر در زندگی می باشد. 

تاثیر ناباروری در زنان

تحقیقات نشان می دهد که زنان ناباروری که با روشهای لقاح در خارج رحم درمان می گردند، دچار اختلالات روحی و روانی جدی می شوند. از سوی دیگر مشکلات روانی عامل مهمی در عملکرد روش درمان و کاهش پاسخ دهی بدن بیمار در درمان های نازایی می شود به همین دلیل در صورت ادامه ناکامی در درمان و شکست های احتمالی، مشکلات روانی بیمار افزایش می یابد.  

متخصصان با توجه به اهیمت موضوع سلامت روان و تاثیر آن در باروری، توصیه می کنند درمان ناباروری بهتر است همزمان با درمان روحی و روانی صورت گیرد .درمان نازایی و باروری احساس رضایت ماد را به وجود می آورد و آستانه تحمل او را بالا می برد. نازایی ضربه روحی بسیار بدی است که علاوه بر کاهش احساس ارزشمندی و اعتماد به نفس در زنان باعث ایجاد تنش در رابطه بین فردی، اجتماعی و زناشویی می شود. 

نازایی در سلامت روان و مشکلات زناشویی اختلال ایجاد می کند و ممکن است زمینه جدایی و طلاق زوج ها را نیز فراهم کند. به همین دلیل درمان همزمان مشکلات روانی و جسمی در رفع این مسائل حائز اهمیت است.

تاثیر ناباروری در روح و روان زوجین

مردان پس از گاهی نسبت به عدم توانایی در باروری خود دچار مشکلات روانی مختلفی می شوند که عبارتند از :

• نگرانی برای ازدست دادن قدرت جنسی و مردانگی
• استرس و اضطراب
• نداشتن لیاقت جنسی

نگرانی برای ازدست دادن قدرت جنسی و مردانگی:

ناباروری در مردان برابر است با هجومی بر احساسات آنها مانند حس رقابت، اضطراب ساختگی و آسیب روانی. میزان ناباروی شریک جنسی مردان 49% است اما اغلب، خانم ها از نظر ناباروری مورد بررسی قرار می گیرند.

احساس افسردگی، استرس، حس گناه در مردانی که توانایی باروری ندارند، منجر به ناتوانی جنسی روانی نیز می شود که احساس بی لیاقتی همراه با ناباروری را تشدید می کند.

استرس و اضطراب :

مشکلات نعوذ با احساس استرس روانی تحت تأثیر پارامترهای اسپرم شدیدتر شده و موجب تغییر عکس العمل های احساسی نسبت به ناباروری می شود. این مشکل موجب عدم تعادل روانی و بی ثباتی ذهنی می شود که در نهایت باعث ناتوانی جنسی می گردد. 

نداشتن لیاقت جنسی:

مردان پس از تشخیص ناباروری خود توسط پزشک احساس خجالت می کنند و سوالات بی شماری برای آنها به وجود می آید .به طور مثال آنها تصور می کنند که ناباروری آنها مربوط به عملکرد جنسی آنها می شود.

به تصور بسیاری از مردم، مردان نابارور عملکرد مناسبی در روابط زناشویی ندارند که این امر موجب افزایش ناامنی و خجالت در مردان نابارور می شود. 

تقویت سخت رویی

در اغلب مواردی که درمان های نازایی نتیجه مثبتی ندارد، زوجین مخصوصا خانم ها به شدت دچار ناامیدی و افسردگیمی شوند.

با توجه به هزینه های بالای درمان نازایی، فشار روانی زیادی بر روی زوجها قرار دارد. بنابراین با وجود داشتن فرصت های دیگر، حاضر به تکرار دوره های درمان نمی شوند.

مهم ترین راه حل در چنین شرایطی، سخت رویی است. اگر همزمان با روشهای درمان جسمی، به دنبال کنترل اوضاع روحی و درمانهای روان شناختی باشند، در نتیجه تکرار درمان ها را راحت تر می پذیرند.

برخی از افراد، ناباروری را به هویت خود ربط می دهند و آن را با باورهای منفی و اشتباه پیوند می زنند که خود موجب حس بی کفایتی و بی ارزشی می شود. به همین دلیل اگر بتوان این ارتباط را از بین برد و مرز میان هویت فرد و توانایی باروری او را از هم جدا کرد، می توان استرس و فشار روانی را به طور موثری کمتر کرد.

باورها و رفتارهای نادرست خانواده و اطرافیان در زندگی زوج های نابارور 

ناباروری موضوعی است که همیشه مردم به آن ها دید منفی دارند و عکس العمل های نادرستی به این موضوع نشان می دهند.

عدم حمایت اجتماعی 

حمایت نشدن از سوی اطرافیان به جهت عاطفی و اقتصادی مسئله آزار دهنده ای می باشد. عدم همراهی خانواده در پیگیری برای ادامه درمان یا عدم حمایت مالی برای هزینه های درمان ، شرایط سختی را برای زوجها به وجود می آرد. 

تجسس و دخالت  

اکثر خانم هایی که چند سالی از ازدواج آنها گذشته است با سوالاتی مانند:بچه نداری، به دکتر مراجعه نکردی، فلان روش را امتحان کن و مورادی این چنین بسیاری مواجه می شوند. 

برچسب و سرزنش 

یکی از رفتارهای آزاردهنده ز سوی اطرافیان این است که باید طعنه و زخم زبان های آنها را تحمل کرد. طعنه هایی مانند:بچه دار نشدی، حتما عیب و ایرادی دارد و ... . اولین اتهام ها نیز متوجه خانم می شود. 

عدم حضور در جمع های خاص 

خانم هایی که فرزند ندارند با حضور در جمع مادران باردار و یا خانمهایی که فرزندشان متولد شده است ، از سوی دیگران ترحم و دلسوزی را دریافت می کنند و یا با افرادی که به توانایی خود در باروری افتخار می کنند برخورد کرده و این موضوع آنها را ناراحت می کند. 

طرد شدن 

در برخی موارد خانم هایی که دچار نازایی هستند از سوی خانواده همسرشان طرد می شوند.

راه حل روان شناسان برای کنار آمدن با ناباروری

برای بسیاری از زوج ها، نداشتن فرزند و ماندن در کنار همسری که توانایی باروری ندارد بسیار سخت و طاقت فرساست، اما از سوی دیگر بسیاری از این افراد از این مشکل برای خود فرصت ایجاد کرده اند. موارد زیر روشهایی را به زوجین توصیه می کند که قابل تامل می باشند: 

سراغ علاقه و هدف تان بروید، یادتان بیاید که همه راه ها به فرزند ختم نمی شود و شما صاحب آرمان ها و ایده ال های بزرگی بوده اید که پیش از ازدواج در حسرت آن ها بودید، حالا زمان مناسبی برای برنامه ریزی در راه رسیدن به اهداف بزرگ زندگی تان است.

آسودگی خاطر داشته باشید، چون آرامش روند درمان شما را تسریع می بخشد. 

با همسر خود زمان بیشتری را به تفریح و شادی اختصاص دهید . تفریح و خنده فشار روانی را کاهش می دهد.

به یکدیگر فرصت دهید، بسیاری از مراحل درمان ناباروری زمان بر هستند و احتمال شکست در آنها وجود دارد.

او را به ادامه درمان و مبارزه با مسائل روانی دلگرم کنید  

رابطه عاطفی خود را با همسرتان بیشتر کنید.

اگر مشکل ناباروری از سوی همسرتان است به طور یقین احساس خشم و گناه می کند. به همین دلیل تسلی خاطر او باشید ،زیرا سرزنش همسرتان ، در واقع بی انصافی در حق خودتان است. 

پزشکان از زوج هایی که همسرشنا دچار ناباروری است، اغلب سوال می کنند که آیا تنها هدفشان از ازدواج، داشتن فرزند است ؟ به طور یقین، زندگی مشترک ابعاد بیشتری دارد که فرزندآوری تنها یک بعد از آن است.