اصول پرورش و مراقبت از رز صحرایی یا آدنیوم
رز صحرایی یا آدنیوم گیاه بسیار رنگارنگ، زیبا و جذاب است که گل های کوچکی به رنگ قرمز، صورتی ، سفید و زرد دارد. این گیاه خانگی و تزئینی از راسته گل سپاسی سانان و تیره خرزهره ایان است و بومی مناطق جنوبی و شرقی آفریقا و کشور عربستان است.
این گیاه به علت داشتن گل های درشت و زیبا، مقاومت بالا و نگهداری راحت برای محیط خانه مناسب است . این گیاهان انواع مختلفی دارند و در فیلیپین و تایلند با نام اسب صحرا نیز شناخته می شود. اگر به این گیاه علاقمند هستید، کافی است که نکات مراقبتی را در مورد آن بدانید.
نام های دیگر این گیاه:
- ایمپالا لیلی
- موک آزالا
- سابی استار
- درخت داورف باتل
بعضی از انواع این گیاهان سمی می باشند و میزان سم آن ها نیز شدید است ، مثلا نوع اولندر کوزین یکی از انواع شدید سمی است که حتما باید آن را از دسترس کودکان دور نگه داشت . در آفریقا از سم این گیاه برای شکار استفاده می شود.
نور
چنانچه در پلاس وی گفته ایم این گیاه عاشق نور خورشید است و این موضوع را می توان از گل ها و شکوفه های متعدد آن در فصل تابستان فهمید. آدنیوم به 4 تا 5 ساعت تابش مستقیم آفتاب در طول روز نیازمند است و اگر این گیاه را در نور جانبی پرورش دهید، رفته رفته شاهد ضعیف شدن آن خواهید بود. این گیاه از آفتاب صبح بیشتر از آفتاب عصرگاهی لذت می برد و باید در معرض آفتاب کامل قرار گیرد.
گلدهی
گیاه آدنیوم همزمان با خارج از خواب زمستانی ، به گل دهی می رسد یعنی فصل گل دهی این گیاه در اواخر زمستان و اوایل فصل بهار است . این گیاه دارای گل هایی درشت و زیبا به رنگ های قرمز ، صورتی ، ارغوانی ، زرد ، آبی ، سفید و تلفیقی از این رنگ ها است .گل ها در حدود 3 الی 5 سانتی متر طول و حدود 4 الی 5 سانتی متر قطر آن ها می باشد .گل آدنیوم جاذب پروانه ها ، زنبور ها و پرندگان است.
آب دادن
آبیاری در تابستان به صورت روزانه انجام شود. بهتر است آبیاری به صورتی باشد که همواره خاک مرطوب باقی بماند. به آرامی و با دقت به گیاه آب دهید و خاک را اشباع کنید اما لبریز نکنید.
مقاومت این گیاه در برابر خشکی بالاست اما اگر گیاه شما در معرض نور مستقیم است باید میزان آب دادن به آن را افزایش داد. مهم ترین چیزی که باید در مورد این گیاه به خاطر داشته باشید، این است که بیش از حد به گیاه آب ندهید چرا که خاک باید نم و رطوبت داشته باشد، نه این که خیس باشد.
رطوبت
این گیاه در هوای مرطوب و گرم بهترین رشد را دارد . رطوبت هوا سبب می شود تنه گیاه کلفت شود و گلهای آن دارای تنوع رنگی بیشتری نسبت به گیاهان موجود در خشکی شود.
خاک
بهترین خاک برای این گیاه خاکی با زهکشی و تهویه مناسب مانند خاک کاکتوس است که متشکل از ماسه،شن،کودپوسیده،خاک باغچه است . این گیاه در خاک هلندی نیز به خوبی رشد می کند. خاک ادنیوم بهتر است مرطوب باشد و کمی قلیایی . pH خاک مورد استفاده برای این گیاه باید بین 6 تا 8 باشد.
دما
این گیاه می تواند در انواع مختلف اقلیم های آب و هوایی دوام بیاورد. این گیاهان عاشق نور مستقیم خورشید هستند و می توانند در دمای حداقل 70 و حداکثر 100 درجه سانتیگراد دوام بیاورند.
این گیاه نباید در معرض سرمای شدید قرار گیرد زیرا باعث از بین رفتن گیاه و ریختن برگ های آن خواهد شد پس هنگام سرد شدن هوا بهتر است که این گیاه را به داخل منزل بیاورید. دمای مطلوب برای نگهداری این گیاه دمایی بین 10 تا 35 درجه است.
کود گیاهی
در طول فصل بهار می توانید از کودهای گیاهی برای این گیاه استفاده کنید. کودهای مایع محلول در آب گزینه مناسبی برای این گیاه هستند. از بهار تا زمستان هفته ای یک بار به این گیاه کود دهید و در فصل تابستان این کود دادن را به ماهی یک بار کاهش دهید.
اگر هوا بیش از حد سرد بود، از کود دادن خودداری کنید. شاید با داخل آوردن این گیاه در فصل زمستان بخواهید که هفته ای یک بار به آن کود دهید اما این کار ضرورت ندارد.
هرس کردن
از آن جایی که ممکن است این گیاه بیش از حد بزرگ شود، حتما باید سایز آن را با هرس کردن مدیریت کنید و یک برنامه مناسب برای هرس کردن داشته باشید تا گیاه خود را جوان و تازه نگه دارید . قبل از آوردن این گیاه به داخل منزل در فصل زمستان حتما یک دوره آن را هرس کنید و آن را تازه و سالم به داخل منزل بیاورید.
قبل از این که دوباره گیاه را در فصل رشد به بیرون از منزل انتقال دهید نیز بهتر است دوباره هرس کردن را انجام دهید که در این مواقع ساقه های مرده را قیچی کنید و شاخ و برگ های اضافی را بکنید تا شکل گیاه بهبود پیدا کند.در گونه هایی که با پیوند افزوده شده اند، با هرس شدید می توان گیاه را به گلدهی وادار نمود.
عوض کردن گلدان
این گیاهان رشد آرامی دارند و نباید بیش از یک بار در هر دو سال یا سه سال گلدان آن ها را عوض کنید و از طرفی نباید بیش از حد از گلدان خیلی بزرگ برای آن استفاده کنید. برای گلدان جدید نیز خاک قدیمی را دور بریزید و از خاک کاملا تمیز و مقوی استفاده کنید.
گلدان مناسب برای کاشت آدنیوم
برای کاشت آدنیوم از گلدان سرامیکی و گلدانی استفاده نمایید که کف آن زهکش داشته باشد.
نگهداری آدنیوم بالغ
این گیاهان تا زمانی که به بلوغ نرسیده باشند، رشد زیادی دارند اما گیاهان بالغ رشد کمتری دارند.
آبیاری و کوددهی را هنگامی که گیاه شما به اندازه دلخواه رسید ، کاهش بدهید.
آدنیوم با 2 بار آبیاری در ماه زنده خواهد ماند.
اگر گیاه تحت شرایط تنش به رشد خود ادامه دهد به آفات و مشکلات پس از مدتی مقاوم می شود.
همه گونه های آدنیوم می توانند سریع رشد کنند.
قلمه زدن
این گیاه بعد از قلمه زدن نمی تواند ضخامت اولیه خود را داشته باشد و مدتی طول می کشد و کمی زمان می برد تا دوباره زیر خاک رشد کند.ضخامت و زیبایی آدنیومی که از طریق قلمه بدست می آید به اندازه ی آدنیومی که از طریق بذر کاشت می شود ، نخواهد بود.
از ساقه هایی قلمه بگیرید که ضخامت آن ها به اندازه ی حداقل یک خودکارو به طور مستقیم به تنه ی اصلی متصل باشند .قلمه هایی به طول 10 سانتی متر از گیاه مادر جدا کنید .قلمه های که روی آن ها برگ و گل دیده می شود ، بهتر است حذف شوند.
پس جدا کردن قلمه ها را به مدت 48 ساعت در مکانی سایه قرار دهید تاانتهای قلمه پینه ببندد .بستر مناسبی از ترکیبات خاک پیت ماس + کوکوپیت + پرلیت + مقداری ماسه تهیه کنید و خاک را با اندکی سم قارچ کش مانکوزب ضدعفونی کنید.
قلمه را در عمق مناسب بکارید وخاک اطراف قلمه ها را با دست خوب فشار دهید . سپس آبیاری کرده و روی سطح را با نایلون دارای تهویه بپوشانید .پس از خشک شدن سطح خاک ، سطح خاک قلمه ها را غبار پاشی کنید .قلمه ها را در محیطی روشن و به دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید.
مشکلات تغذیه ای
آدنیوم ها نیاز به تغذیه متوسط دارند و اگربه کوددهی آنها توجه نشود از بین می روند.
نیتروژن
- اگر برگ های پایینی آدنیوم زرد شده و برگ ها ریزش داشته باشند.
- اگر اندازه برگ ها و گل ها کوچک باشد.
- اگر ساقه باریک شود.
- استفاده از نیتروژن در کنار فسفر در آدنیوم رشد را کنترل می کند.
پتاسیم
- از پتاسیم نیترات برای تأمین پتاسیم آدنیوم در سطوح بزرگ استفاده کنید.
- علت سوختگی حاشیه برگ های پایینی و ریزش برگ ها کمبود پتاسیم می باشد .
فسفر
کمبود فسفر رشد را کاهش می دهد و سبب قرمز شدن برگ های پایینی می شود.
آفات آدنیوم
آفاتی مانند تریپس ها و پسیل ها برگهای جدید را از بین می برند.برای کنترل این آفات از سم های سیستماتیک استفاده کنید . شپشک آرد آلود ، کنه تار عنکبوتی ، شته و مگس سفید از آفات دیگر این گیاه هستند. این گیاه به برخی از حشره کش ها حساس است پس برای از بین بردن آفات از صابون های حشره کش و دیازینون استفاده کنید.
بیماری های آدنیوم
این گیاه بیش از همه در معرض پوسیدگی ریشه قرار دارد و همچنین نباید بیش از حد به آن آب داد زیرا باعث افزایش این پوسیدگی می شود. این گیاه مدت زمان طولانی آب زیادی را درون ریشه های ضخیم خود نگه می دارد و حشراتی مثل آلفیدها، عنکبوت ها و انواع دیگر به این گیاه آسیب می زنند. ریشه این گیاه به پوسیدگی های ناشی از رطوبت از جمله فیتوفترا و پتیوم حساس است.
می توانید از روغن های دور کننده حشره برای گیاه استفاده کنید.
احتمال شیوع عفونت های قارچی نیز در این گیاه وجود دارد و باعث ریزش و پارگی برف ها می شود.
اتیوله شدن یا دراز شدن بیش از حد آدنیوم
از علت های اتیوله شدن گیاه ( ضعیف و رشد باریک تنه ):
- آبیاری بیش از حد
- کوددهی نامناسب
- نور نامناسب
- تهویه نا مناسب می باشد.
زرد شدن برگ آدنیوم
از رایج ترین علت های زرد شدن برگ های گیاه:
- کمبود نیتروژن
- استرس و تنش
- آبیاری بیش از حد یا آبیاری کم
- نور ناکافی
- دمای نا مناسب ( گرما یا سرما )
ریزش برگ آدنیوم
از علت های ریزش برگ آدنیوم:
- شرایط نامناسب نگهداری
- قرار گرفتن گلدان در مکانی سرد یا گرم
- قرار گرفتن گلدان در محیط خیلی خشک یا خیس
- فقر خاک
نرم شدن تنه آدنیوم
علت نرم شدن تنه عبارتند از:
- پوسیدگی قارچی و آلودگی قارچی
- آبیاری نا مناسب و کمبود آبیاری
کاشتن دانه گیاه
این کار را در فصل رشد گیاه انجام دهید و دانه ای از آن را در باغچه یا گلدان بکارید. این مکان را طوری انتخاب کنید که در معرض نور غیر مستقیم خورشید باشد و دمای آن نیز بین 80 تا 85 درجه سانتیگراد باشد و بعد از سه یا هفت روز می توانید منتظر جوانه زدن گیاه باشید و در این مدت نیز هر دو روز یک بار به گیاه آب دهید.