بخشی از انتقادها هم به همین سمت رفت. آن‌ها در این جلسه از فیلترینگ اینترنت، مشکلات شرکت‌های حوزه، تعدیل نیرو و مهاجرت نیروی انسانی و تلاش برای آزادی فعالان این حوزه از بازداشت گفتند. بسیاری از آن‌ها همچنین به این نتیجه رسیدند که دولت و وزارت ارتباطات گوش شنوایی برای صدای اعضای نظام صنفی ندارد. جلسه به دو صورت حضوری و آنلاین برگزار شد و هر کدام از کسانی که برای صحبت در تریبون آزاد نام‌نویسی کرده بودند ۳ تا ۴ دقیقه زمان داشتند تا مباحثشان را مطرح کنند.
گزارش‌ها در مورد پیام‌رسان‌های داخلی غلوشده است
ابتدا محمد دین‌محمد آذری رئیس کمیسیون ساخت مراکز داده در مورد جایگاه سازمان فناوری اطلاعات در حاکمیت گفت و به این موضوع اشاره کرد که این سازمان در تصمیم‌گیری در مورد فیلترینگ تک‌رای است. همچنین از مشارکت ندادن ذی‌نفعان مثل سازمان نصر در تصمیمات این حوزه انتقاد کرد و از اثرات فیلترینگ چنین گفت: «کسب و کارها چه در مسیر تولید و فرایند و چه فروش ضرر کرده‌اند. حداقل سه شرکت مراکز داده را که در این مدت نیروهایشان را از دست داده‌اند می‌شناسم. الان شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری بالا در این حوزه تأمل می‌کنند و چه بازار اقتصادی بزرگی که در این مدت از دست رفت.»
حامد معین‌فر یکی دیگر از اعضای نظام صنفی به غیبت نماینده دولت در این جلسه اشاره کرد و گفت هیچ امیدی به وزارت ارتباطات که می‌توانست خانه پدری ما فعالان این صنف باشد نداشتیم:
معین‌فر همچنین طرح فیبر نوری دولت را شوآف این وزارتخانه دانست که براساس آن هدف که همان ایجاد شبکه ملی اطلاعات بسته است، پیاده‌سازی شود: «فناوری اطلاعات تنها بخش صنعت بود که پیشرفت اقتصادی داشته و کورسوی امیدی بوده که جوان‌ها بمانند و تجربه کنند ولی حتی آن هم ازشان گرفته شد. انتظار داشتیم وزیر که شاید در عمل نمی‌توانست کمکی در مورد شرایط اخیر، بازداشت‌ها و بستن اینترنت داشته باشد، حداقل در کلام همراه مردم باشند ولی این را هم مشاهده نکردیم.»
محمد صراف مدیرعامل پلتفرم فیلم‌نت و نایب‌رئیس VOD ایران به نقش اینستاگرام در خریدهای اینترنتی پرداخت و از کسب‌وکارهای خردی گفت که چه به خاطر نبودن دسترسی و چه به این دلیل که مردم از لحاظ روحی دیگر تمایلی به خرید اینترنتی ندارند دچار مسئله شده‌اند. به گفته‌ی او تنها نهادی که امروز می‌تواند در تصمیم‌سازی‌ها تأثیرگذار باشد نظام صنفی است: «اکثر کسب‌وکارها در اینستاگرام هستند و ما هم در VOD اگر بخواهیم فیلمی منتشر کنیم جایی را نداریم. نظام صنفی به واسطه‌ی دسترسی‌هایی که دارد می‌تواند کمک کند. گزارش‌های وضعیت صنعت اگر تجمیع شود و مشخص شود مشکل عمده چیست و نگاه امنیتی از روی اینترنت برداشته شود بسیار می‌تواند کمک کند. در فضای حکم‌رانی کشور گزارش‌های اشتباهی رد و بدل می‌شود، گزارش‌های پیام‌رسان‌های داخلی غلو شده است. همین‌ها باعث تصمیم‌سازی در ارکان مختلف کشور خواهد شد و در آینده به صنعت آسیب می‌رساند. نظام صنفی باید در این زمینه موضع‌گیری کند.»
باید خواسته‌هایمان را به نهادی بالاتر ببریم
در بخش دیگری هاتف خرمشاهی مدیر سابق مرکز نوآوری اتاق تهران غیبت وزیر یا نماینده از وزارتخانه در این جلسه را پیامی برای نظام صنفی و فعالان این حوزه دانست: «مثل اینکه جناب وزیر نمی‌خواهند به ما گوش کنند. این نوع رفتار با یک نهاد صنفی پیغام خوبی نمی‌دهد. به جا بود که این جلسه در ساختمان شهید قندی یا کلاه‌فرنگی برگزار می‌شد. اگر قرار است وزارتخانه با نظام صنفی قهر باشد، بخش خصوصی باید فکر دیگری کند و شاید ما باید خواسته‌هایمان را به نهاد‌های بالاتر ببریم.» خرمشاهی از وضعیت سخت شرکت‌های حوزه‌ی IT گفت که سرمایه‌گذاری در سه ماه گذشته در صنعت فاوا به صفر رسیده است و با وجود کوچ استارتاپ‌ها و بسته بودن ارتباطات بین‌المللی اگر دچار حمله‌ی سایبری شویم تکلیف این حوزه چه می‌شود؟» خرمشاهی همچنین به آمارهای کاربران روبیکا اشاره کرده و گفت اگر روبیکا ۳۵ میلیون کاربر دارد چرا درآمد همراه اول تا این اندازه افت کرده است: «ما از زمان اصلاحات با دولت‌ها حرف زدیم و تعامل داشتیم و هیچ زمانی وزیر ارتباطات و مجموعه دولت را تا این اندازه بی‌مهر ندیدیم.» خرمشاهی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به گزارش‌های بالادستی که آسیب اقتصادی فیلترینگ را تا ۳۵ هزار میلیارد تومان در یک ماه برآورد کرده اشاره کرد و گفت برآوردهای غیرمستقیم آن را ۲۰ تا ۴۰ هزار میلیارد تومان می‌دانند.
بهناز آریا مشاور و مدیر سیستم‌های مدیریت امنیت اطلاعات هم با تأیید صحبت‌های خرمشاهی در مورد ناامیدی از وزارتخانه گفت اگر شورای عالی فضای مجازی و شورای امنیت ملی که تصمیم‌گیر هستند باید از آن‌ها دعوت کرد و خواسته‌ها را به آن‌ها گفت. او از مسئله‌ی امنیت اقتصادی در شرکت‌ها گفت و تأکید کرد با توجه به اتفاقات اخیر و صیانتی که اتفاق افتاده حتی در مسائلی مثل به‌روزرسانی دستگاه‌ها هم دچار مشکل هستند، با این حجم عظیم استفاده از فیلترشکن، تلاش برای دسترسی ساده برای متخصصانی که حتی مصونیت ندارند نظرشان را ابراز کنند، نمی‌توان انتظار ایجاد امنیت داشت: «اعتماد بین بخش خصوصی و دولت به‌طور کامل از بین رفته است، آیا دولت قصدی برای اعتمادسازی مجدد دارد؟»
حاضران همچنین به بحث حمایت از فریلنسرها از سوی دولت اشاره کردند و گفتند به رسمیت شناختن فریلنسر نباید به سمتی برود که عامل شکست شرکت‌های بومی شود، چون اگرچه با فریلنسر می‌توان هزینه‌ی شرکت‌های بزرگ را کم کرد اما کارهای بزرگ را با شرکت‌ها می‌توان انجام داد. همچنین بیژن منیعی درباره‌ی طرح وزارتخانه در مورد فریلنسرها گفت اگر می‌خواهیم برای این گروه کاری کنیم طرح آن را نظام صنفی باید بدهد. همچنین یکی از اعضای کمیسیون آموزش، مهم‌ترین چالش پیش روی صنف را بحث نیروی کار و نیروی انسانی متخصص دانست و گفت این نیروی انسانی در حال حاضر از کشور خارج می‌شوند یا کار فریلنسری می‌کند.
دو خواسته‌ی اصلی، اینترنت آزاد و آزادی فعالان حوزه
بحث آزادی اینترنت و آزاد شدن فعالان این حوزه موضوعات مهم دیگر تریبون آزاد بود. حسین اسلامی رئیس نصر تهران درباره‌ی نتیجه‌ی نامه‌ای که نصر به ریاست جمهوری نوشته بود گفت نامه ارجاع شده و به نظر می‌آید وزارت ارتباطات تصمیم‌گیرنده نیست و شورای امنیت باید تصمیم بگیرد. او همچنین تأکید کرد که دو خواسته‌ی اصلی نصر دسترسی به اینترنت آزاد و آزادی فعالان این حوزه است.
علی حاجی‌زاده مقدم عضو دیگر نظام صنفی و مدیرعامل آدانیک از امیرعماد میرمیرانی یاد کرد که هنوز در زندان است و گفت: «او شخصیت مهمی در حوزه‌ی فناوری اطلاعات و اقتصاد دیجیتال است و نقش مهمی در آموزش و گسترش علم و دانش در این حوزه داشته است.»
او همچنین در پاسخ به یکی حاضران که خواسته‌ی اینترنت آزاد را زیر سؤال برده و پرسیده بود اصلاً معنی اینترنت آزاد چیست گفت:
همچنین میلاد جهاندار مدیر عامل باهمتا در همین زمینه اینترنت آزاد را اینترنتی بدون فیلتر دانست که کنترل آن در دست حاکمیت نباشد: «اینکه ما در هر محدودیتی کار می‌کنیم افتخار ندارد بلکه باید تلاش و الویت‌مان از بین بردن محدودیت‌ها باشد. تکیه‌ی ما باید بر قدرت جمع باشد.»
در این تریبون آزاد از ناامیدی از دولت و بهبودهای جزئی گفته شد و اعضا تأکید کردند صدای کسب‌وکارهای خرد و خانگی که در این شرایط آسیب زیادی دیده‌اند باید شنیده شود.
حسین ریاضی مدیرعامل صنایع ارتباطی پایا با انتقاد نسبت به اینکه چرا دولت خود را موظف به مشورت گرفتن از انجمن‌های تخصصی نمی‌داند گفت هدف از فضای مجازی ارتباطات بین‌المللی است و با محدودیت آن روابط اقتصادی هم محدود می‌شود و رشدی برای کشور در پی نخواهد داشت: «همه ما می‌خواهیم کسب‌و‌کار بیشتر رونق پیدا کند و لازمه آن ارتباطات بین‌المللی است. اینکه فردی در روستایی کسب‌و‌کار دارد و می‌خواهد آن را در کشور و در کل جهان عرضه کند، خواسته به حقی است و باید ابزار لازم در اختیارش گذاشته شود.»
صادق فرامرزی، سرپرست دبیرخانه نصر هم صحبت‌هایش را با انتقاد از محدودیت‌های اینترنت شروع کرد و گفت حاکمیت کار اشتباهی را در مورد اینترنت شروع کرد و صدمه‌ای که قطع ناگهانی اینترنت زد به این سادگی حل نمی‌شود:
فرامرزی به تلاش‌های نصر در این سه ماه اشاره کرده و گفت با اینکه می‌دانستیم این شرایط دست وزارتخانه نیست فکر می‌کردیم تریبون آزاد فرصتی برای طرفین است که نشان دهند یک چیز می‌خواهند: «حاکمیت باید برگردد به نقطه قبل که آن هم مطلوب نبود و بعد بتوانیم با هم گفت‌وگو کنیم. در حال حاضر بین حاکمیت و مردم قهر اتفاق افتاده است.» او همچنین از پیگیری‌ها برای آزادی بازداشت‌شدگان این حوزه گفت و تأکید کرد حتی کسانی که بیرون آمده‌اند آزاد نشده‌اند بلکه در بند وثیقه هستند و باید مراقبشان باشیم.
عکس: دیجیاتو
