انواع زخم سوختگی و همه چیز درباره نگهداری ، شستشو و درمان

بزرزگترین بافت بدن انسان ، پوست است که از دو لایه اپیدرم و درم تشکیل می شود. پوست عملکردهای ضروری برای بقاء انسان را فراهم می کند. سوختگی یکی از آسیب هایی است که موجب از دست دادن یا تخریب بافت پوست می شود . آسیبی که به پوست وارد می شود، می تواند به دلیل تماس با منابع الکتریکی، حرارتی، شیمیایی و یا تابشی ایجاد شود. میزان صدمات بافت پوست با طول مدت تماس پوست با منبع سوختگی و درجه حرارت یا شدت سوزاندگی عامل سوختگی ارتباط مستقیم دارد. بیماری که دچار سوختگی می شوند به بازتوانی، بازسازی و پشتیبانیهای جسمی و روحی برای سالهای متمادی نیاز دارند .

1- سوختگی های حرارتی 

این نوع سوختگی ، در اثر تماس پوست با حرارت بالا به وجود می آید که رایج ترین نوع سوختگی نیز است .این سوختگی ممکن است با آب جوش، آب باتری ماشین یا هر مایع داغ دیگری ایجاد شود .برای پیشگیری از پیشرفت سوختگی حتما ، موضع آسیب دیده را با آب سرد شستشو دهید .

2- سوختگی های تابشی 

این سوختگی بر اثر تماس پوست با اشعه ایجاد می شود . مانند تماس پوست با قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید ، اشعه بیمارستانی و دستگاه های صنعتی که منجر به سوختگی می شود . 

3- سوختگی های شیمیایی 

تماس مواد شیمایی بازی یا اسیدی با پوست ، موجب سوختگی می شود و البته میزان آسیب مواد بازی بیشتر از مواد اسیدی است. این نوع سوختگی می تواند در اثر تماس پوست با شوینده های خانگی یا مواد صنعتی رخ بدهد. در این سوختگی باید تمام لباس های مصدوم را از بدن خارج کرده و محل سوختگی را با آب 15 تا 30 دقیقه شستشو دهید . 

4- سوختگی های الکتریکی 

برق گرفتگی های خفیف یا شدید نیز می توانند منجر به سوختگی شوند . مثلا برق کاری یا هر فرد دیگری که می تواند با لوازم برقی یا زدن پریز به برق یا هر علت دیگری دچار سوختگی با برق گرفتگی شود. در این موارد باید فرد برق گرفته را از نظر ایست قلبی چک کنید ، همچنین باید به علت امکان پرت شدن مهره های گردن و کمر از نظر شکستگی بررسی شوند.

 

سوختگی ها بر اثر میزان آسیب به بافت پوست ، درجه بندی می شوند و نیاز به درمانهای متفاوتی دارند : 

سوختگی های سطحی که تنها بر سطح پوست اثر می گذارند . 

سوختگی با ضخامت نسبی که لایه های زیرین پوست آسیب می بینند. 

در سوختگی با ضخامت کامل به همه لایه های پوست آسیب می رسد. 

در این سوختگی،بافت های عمیق تر مانند عضلات یا استخوان آسیب می بینند. 

 24 ساعت اولیه پس از سوختگی ، زمان طلایی برای آغاز درمان است که در این مدت با شروع اقدامات درمانی مناسب می توان از ایجاد بافت مرده ویا عفونت زخم سوختگی جلوگیری کرد. نوع دران سوختگی به میزان آسیب بافتی وعمق آن درمان بستگی دارد . 

بهترین روش برای درمان زخم در سوختگی های درجه 2 و 3 ، استفاده از پانسمان های مرطوب حاوی آنتی بیوتیک های موضعی است؛ این پانسمان ها میزان عفونت و همچنین نیاز به جراحی در مراحل بعدی را به حداقل می رسانند در نتیجه در در انتهای پروسه درمان ، فرد بیمار کمتر دچار اسکارهای ناشی از سوختگی خواهد شد.استفاده از ، پانسمان های مناسب و استاندارد در درمان سوختگی نقشی مهم و کاربردی دارند. 

اقدامات اولیه پس از بروز سوختگی 

اگر ناحیه ای که دچار سوختگی شده است در زیر لباس می باشد باید در اولین گام ، اقدام به بیرون آوردن لباس کنید، اما اگر سوختگی به اندازه ای شدید باشد که لباس به پوست چسبیده است ، هرگز لباس را به طور کامل خارج نکنی ، در این شرایط باید دور تا دور موضع آسیب دیده را قیچی کنید و یا با همان لباس مرحله پایین آوردن دما با آب سرد را انجام داده و در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید. 

برای کاهش ضایعات سوختگی ، هرگز از روغن و یا کره برای مالیدن بر ری موضع استفاده نکنید ، زیرا چربی، گرمای سوختگی را در پوست نگه داشته و شدت سوختگی را بیشتر می کند. 

تنها در سوختگی درجه اول پماد و لوسیون های مخصوص می تواند مفید باشد . 

تاولهای روی زخم مانند یک پانسمان بیولوژیک از منطقه سوخته محافظت می کنند و نباید ب آنها دست زده و ترکانده شوند . اما در در برخی موارد که تاول خونی شو، عامل سوختگی، مواد شیمیایی باشند و یا روی مفاصل بزرگ باشد، بهتر است تاول ها ترکانده شوند و پوست سوخته پانسمان شود. 

مراقبت از زخم سوختگی 

دبریدمان زخم :

برداشتن بافت اسکار در التیام زخم سوختگی های عمیق و خفیف جلدی ،بسیار ضرورت دارد. اِسکار بافت غیر زنده ای است که بعد از صدمه سوختگی روی پوست ایجاد می شود و هیچ جریان خونی ندارد.بنابراین امکان نفوذ گلبول های سفید و پادتن ها به موضع وجود ندارد. 

اهداف اصلی دبریدمان : 

انواع دبریدمان : 

علائم سندرم کمپارتمان 

• اگر درد در ساق باشد با حرکت مچ پا شدیدتر میشود.
• احساس درد در تمام طول اندام
• انتشار درد نامفهوم
• افزایش بیش از انتظار شدت درد
• عدم کاهش درد با مسکن های معمولی 

• عدم برقراری حرکات ارادی در انگشتان
• تاخیر در پر شدن مویرگی Capillary refill
• تورم و سفتی اندام
• رنگ پریدگی و سردی اندام
• فقدان نبض شریانی
• حرکات دردناک انگشتان
• اگر انگشتان را در جهتی حرکت دهیم که عضلات کمپارتمان کشیده شوند درد بیمار افزایش می یابد.
• احساس سوزش یا سوزن سوزن شدن در اندام و کاهش حس لمس 

• کاهش عوارض تنفسی
• کاهش تورم زخم
• کاهش درد عضلات ناشی از بیحرکتی
• افزایش بهبودی زخم
• کاهش چسبندگی در نواحی سوختگی مخصوصا اطراف مفاصل و در نهایت پیشگیری از کوتاه شدن عضو و محدودیت حرکتی
• عدم ترکاندن تاول روی سوختگی

• تشویق بیمار به استفاده از لباس های نخی یا پنبه ای ،جوراب های نخی یا حوله ای وکفش کتانی نرم دور کردن بیمار از منابع حرارتی توام با گرد و غبار و خاک و هوای آلوده
• شستشوی یک روز درمیان با آب ولرم به همراه شامپوی بچه یا صابون بچه
• چرب نگاه داشتن پوست بیمار با لوسیون های تجویز شده
• پرهیز ازخاراندن ، خراشیدن، سائیدن، ضربه زدن ، کشیدن و حرکات خشن روی زخم
• خنک نگه داشتن پوست با حوله مرطوب
• پرهیز از غذاهای محرک 

تاثیر تغذیه در بیماران سوختگی و بهبود زخم سوختگی 

این چهار گروه مواد باید در برنامه تغذیه بیمار باشد:

1. گوشت و حبوبات :

مصرف روزانه 200 گرم انواع گوشت و حبوبات مانند لوبیا، نخود ، عدس.

2. لبنیات :

شیر، ماست ، دوغ ؛ مصرف روزانه 4-3 لیوان شیر

3. میوه جات:

همه میوه ها مخصوصا موز ، انجیر و مرکبات 

روشهای درمان سوختگی در منزل 

پرهیز از این روشهای درمانی