نشانه اولیه آلزایمر
آلزایمر نوعی بیماری مربوط به مغز است که ماهیت آسیب شناختی آن در سال 1906 به وسیله یک پزشک آلمانی به نام «آلویس آلزایمر» توصیف شد.
متاسفانه انواع دمانس (زوال عقل) یا آنچه در بسیاری موارد تحت عنوان آلزایمر شناخته می شود با توجه به افزایش طول عمر در کشور رو به افزایش است.
اولین نشانه آلزایمر در سالمندان
با افزایش سن، مقداری از توانایی های ذهنی و جسمی افراد کاهش می یابد زیرا مغز هم مثل سایر قسمت های بدن دچار تغییر، تحلیل و فرسودگی می شود و اگر برای حفظ و مراقبت از آن کاری نکرده باشیم، ممکن است رو به زوال و نابودی برود. آلزایمر شایع ترین نوع «زوال عقل» است. این بیماری یکی از مشکلات شایع دوران سالمندی است و احتمال ابتلا از سن 65-60 سال به بعد بیشتر می شود، اما الزاما هر فرد مسنی به آلزایمر دچار نخواهد شد.
با این حال خوب است بدانید بسیاری از کسانی که نگران فراموشی خود هستند، هنوز آلزایمر نگرفته اند، چون افرادی که به آن مبتلا می شوند معمولا متوجه آن نمی شوند. به بیان دیگر، فراموشی های گذرایی که گاهی به سبب خستگی های ذهنی و فکری ناشی از زندگی روزمره اتفاق می افتد به هیچ وجه به معنی آلزایمر نیست. دکتر بابک زمانی، متخصص مغز و اعصاب و نایب رئیس انجمن مغز و اعصاب معتقد است:افزایش زوال عقل تاحد زیادی به دلیل افزایش طول عمر مردم، طبیعی است. به بیان دیگر، افزایش زوال عقل به معنی افزایش شیوع آن نیست، بلکه به معنی افزایش سالمندی و درک و تشخیص بیماری هاست. بعلاوه شیوع این بیماری بین ایرانی ها و کسانی که از نظر نژادی شبیه ما هستند، تفاوت چندانی وجود ندارد. این نوع بیماری ها بیشتر به ریشه نژادی بازمی گردد و آمار آن بین ایرانی ها با اروپاییان مشترک است.
آلزایمر با پیری می آید
منظور از دمانس، گروه بیماری هایی است که بر اثر آنها فعالیت های عقلی بتدریج و به صورت پیشرونده کاهش پیدا می کنند تا جایی که کارکرد های فرد را مختل می سازند.
به گفته دکتر زمانی، بروز نشانه های این بیماری از 70 یا 80 سالگی آغاز می شود و کمتر از نیمی از مردم در 90 سالگی درجاتی از آن را خواهند داشت.
اولین نشانه آلزایمر در سالمندان
این متخصص مغز و اعصاب در مورد عوامل خطر این بیماری می افزاید:سالمندی مهم ترین فاکتور در ابتلا به دمانس است، ولی فاکتورهای خطر اترواسکلروز مثل فشار خون، دیابت و چربی خون هم بر شیوع آن تاثیر دارند. بعلاوه کم تحرکی، بیکاری و نداشتن فعالیت های فکری هم باعث تشدید علائم می شوند.
آلزایمر دوران میانسالی
شاید خیلی ها ندانند دمانس فقط معطوف به بیماری آلزایمر که مخصوص دوران کهنسالی است، نمی شود . بلکه بیماری دیگری به نام اف تی دی (FTD) نیز در سن 50 یا گاهی قبل از آن بروز می کند که بیشتر با علائم رفتاری خود را نشان می دهد.
اولین نشانه آلزایمر را می شناسید؟
در آلزایمر اولین نشانه زمانی بروز می کند که شخص به دلیلی، بستری و دچار توهم و بی قراری می شود و بعد از بهبود می فهمد دیگر هوش و حواسش مثل سابق نیست . البته نکته مهم آن است که ظاهر و شخصیت افراد مبتلا و نیز کارکرد روزمره آنها تا مدت ها تغییر نمی کند. بخصوص در آنها که در سنین بالا هستند و سال ها از ابتلا به بیماری شان گذشته است، این مساله بیشتر صدق می کند.
نایب رئیس انجمن مغز و اعصاب با بیان مطالب فوق تاکید می کند:توجه داشته باشید در آلزایمر، مشکل در به خاطر سپردن مطالب اخیر است، اما در اف تی دی یا بیماری های دیگر، دمانس یکی از علائم اش اختلال رفتاری است که به شکل بی تفاوتی و اختلالات اجتماعی و در انواع دیگر با اختلال تکلم بروز پیدا می کند . ولی در اف تی دی ممکن است این تصور ایجاد شود که شخص سکته کرده یا اختلال روانی پیدا کرده است . بنابراین در انواع مختلف دمانس، علائم متفاوتی وجود دارد.
پیشگیری ممکن نیست
با این حال دکتر زمانی در ارتباط با پیشگیری از پیشرفت دمانس به نکته مهمی اشاره می کند:کسانی که مبتلا به آلزایمر یا دمانس می شوند قسمت هایی از مغز شان از بین می رود، اما قسمت های سالم مغزشان به فعالیت خود ادامه می دهد . اگر این افراد اشتغال یا فعالیت فکری داشته باشند قسمت های سالم مغزشان بزرگ تر شده و اطلاعات در آن قسمت ها ذخیره می شود و علائم آلزایمر را تا سال ها به تعویق می اندازند . در واقع، آلزایمر در کسانی که تا سالمندی به کار روزانه خود ادامه می دهند شیوع و شدت کمتری دارد.
شما آلزایمر ندارید !
بسیاری از مردم نگران ابتلا به آلزایمر هستند، در حالی که هر گز مبتلا نمی شوند. بیشتر فراموشی هایی که منجربه مراجعه بیماران به پزشکان می شود فراموشی های زیاد به دلیل مشغله و نداشتن تمرکز است. توجه داشته باشید در بیماری آلزایمر، فراموشی وجود ندارد، بلکه در این بیماری، اختلال در تولید حافظه وجود دارد؛ یعنی مطلب جدیدی یاد گرفته نمی شود. پس اگر اسم فردی را یاد گرفته ایم، ولی بعدا فراموش می کنیم، مبتلا به آلزایمر نیستیم بلکه این نوع فراموشکاری ناشی از خستگی موقت ذهن است.
مراقبت از بیماران فقط کار خانواده ها نیست
دمانس (زوال عقل) به رغم درمان دارویی، پیشرونده است. بخش قابل توجهی از بیماران مبتلا به مراقبت نیاز دارند و نگهداری از این بیماران فشار سنگینی به خانواده ها وارد می شود. به همین دلیل در کشورهای پیشرفته مراقبت های خوبی در منزل به بیماران ارائه و سپس بیماران به موسساتی که بسیار امکانات پیشرفته دارند، منتقل می شوند. در واقع، مراقبت از این بیماران صرفا خانوادگی نیست، بلکه یک مسئولیت اجتماعی است.
درمان دارویی یکسان وجود ندارد
درمان های دارویی نسبت به نوع دمانس متفاوت است و درمان های دارویی یکنواخت در انواع مختلف بیماری موثر نیستند. به طور مثال، داروهای معمول درمان آلزایمر، بیماری اف تی دی را در سنین پایین بدتر می کنند.
همچنین دسته دیگری از بیماران دمانس هستند که توهمات شدید تری پیدا می کنند که این بیماران هم نسبت به داروهای معمول حساس هستند.
علاوه بر درمان زمینه بیماری نیز درمان های علامتی هم برای کنترل عوارضی چون توهمات زیاد، افسردگی ، بی خوابی و اختلالات رفتاری باید انجام شود. بعلاوه اگر علائم شدید رفتاری داشته باشند به احتمال زیاد یک منشا عفونی یا بیماری داخلی در بدن نیز دارند که باید درمان شود.