بزرگی لوزه سوم در کودکان
افزایش حجم لوزه سوم، اثر فشاری بر جریان لنفاوی دارد و تخلیه لنفاوی، سینوس ها و بینی را دچار مشکل می کند و باعث بروز عفونت های مکرر سینوس ها و التهاب بینی می شود.
کیوان اختر کاوان جراح و متخصص گوش و حلق و بینی اظهار کرد:تنفس دهانی، خواب آلودگی شدید در طول روز، خُرخُر شبانه، انسداد بینی، کم وزنی، کندی رشد، تکلم غیرطبیعی و بیدار شدن از خواب شبانه از علائم بزرگی لوزه سوم است. تشخیص لوزه سوم شامل گرفتن شرح حال، انجام رادیولوژی، معاینه بالینی و ... است.
اخترکاوان، عوارض بلندمدت لوزه سوم را اختلال رشد صورت و جمجمه، افزایش فشار خون ریوی، اختلال رفتار و یادگیری، کورپولمونل و اختلال قلبی – عروقی دانست.
این جراح و متخصص گوش و حلق و بینی عوارض کوتاه مدت لوزه سوم را کاهش تهویه آلوئولی، ایست تنفسی حین خواب، کاهش اکسیژن خون، تنفس با دهان باز، افزایش دی اکسید کربن خون و حلقه تیره در زیر چشم ها دانست.
وی درمان طبی لوزه سوم را داروهای مهار کننده لکوترین ها و مونته لوکاست دانست و یکی از شواهد وجود این بیماری را بد جفت شدن دندان ها عنوان کرد.
اخترکاوان با اشاره به جراحی لوزه سوم، درباره احتمال عود لوزه سوم، گفت:این اتفاق خیلی نادر است و در صورت عود باید علل دیگری نظیر بدخیمی هایی مانند لنفوم و برخی عفونت ها مورد بررسی قرار گیرد.
وی اضافه کرد:در صورت شدید بودن علائم و اثبات بزرگی آدنویید، باید درمان آدنوتاسنیلکتومی مد نظر قرار گیرد. در صورت شدید نبودن علائم و اثبات بزرگی آدنویید نیز می توان تا سه سالگی صبر کرد و بعد در مورد عمل جراحی، تصمیم گیری کرد.
علائم بزرگی لوزه سوم
رشد غیرطبیعی لوزه سوم سوراخهای پشت بینی را تنگ کرده و موجب تنفس دهانی خواهد شد. این مهمترین علامت بزرگی غیرطبیعی لوزه سوم است. وقتی تنفس مشکل پیدا کرد، ممکن است صدادار شود و خرخر در خواب نیز اضافه شود. گاهی این خرخر والدین را بیشتر نگران میکند در صورتی که حتی اگر خرخر هم وجود نداشته باشد، همین که تنفس از راه دهان صورت می گیرد، یک امر غیرطبیعی است. علاوه بر این مشکل چون لوزه سوم سوراخهای پشت بینی را می بندد، ترشح از بینی هم ممکن است بوجود آید.
یکی از علائم مهم دیگر در این کودکان این است که صدایشان اغلب تودماغی می شود. تغییرات دیگری هم در این افراد ایجاد می شود به طوری که در درازمدت قیافه این کودکان طوری تغییر می کند که در اصطلاح پزشکی به آنها قیافه لوزه سومی یا آدنوئید فیس می گویند. چهره کودکان گویای مشکلات مزمن آنهاست به قدری که ما وقتی به آنها نگاه می کنیم، تا حد زیادی به شدت مشکل شان پی میبریم. دهان این کودکان همیشه باز است. لبهای بالای شان به طرف بالا برگشته و موجب نمایان شدن دندانهای جلوییشان میشود. گاهی کبودی زیر چشم نیز دیده می شود.
تشخیص لوزه سوم
تشخیص این اختلال خیلی مهم است چون متاسفانه بزرگی لوزه سوم در بعضی موارد با سایر بیماریها اشتباه گرفته می شود. علائم بزرگی لوزه سوم گرفتگی بینی و ترشحات آن است. کودکی هم که دچار عفونتهای سینوسی مزمن است، مهمترین علامتش گرفتگی و ترشح بینی است. این علائم در کودکی هم که دچار آلرژی مزمن است، دیده می شود. بنابراین ما نیاز داریم که برای افتراق این علائم اقدامات تشخیصی انجام دهیم. اولین قدم معاینه ساده است. معاینه بینی و حلق و گوش شامل این معاینات می شود.
بعد از آن برای این که دقیقا ارزیابی را کامل کنیم، معاینه دقیقتر، معاینه به کمک آندوسکوپ از راه بینی است. به این ترتیب تمام مشکلاتی که شامل سینوزیت، آلرژی، پولیپ، لوزه سوم، بزرگی شاخکهای بینی است، را میتوانیم افتراق و تشخیص دهیم. این کار اگر توسط یک متخصص که تجربه کافی و لازم دارد، انجام شود، برای کودک خیلی راحت است. در بچه های با سن خیلی کم مثلا زیر سه سال ممکن است ما از روشهای تصویربرداری استفاده کنیم. ولی در کودکان با سن بالاتر که همکاری خوبی دارند، بررسی های دقیقتر را با معاینه آندوسکوپی انجام می دهیم.
عوارض بلندمدت لوزه سوم
یکی از مشکلاتی که در آینده برای این کودکان (که درمان به موقع حجیم شدگی لوزه سوم را دریافت نکرده اند) ایجاد می شود، فشارخون اولیه است. وقتی تنفس هنگام خواب کافی نیست و بافت های بدن کمبود اکسیژن دارند، قلب برای جبران خون بیشتری را پمپاژ می کند. این عمل باعث افزایش فشار در قوس آئورت قلب می شود که نهایتا به افزایش فشار خون منتهی خواهد شد. شب ادراری در کودکان واکنشی به این اختلال است.
افزایش حجم لوزه سوم باعث بروز عفونت های مکرر سینوس ها و التهاب بینی می شود
عوارض کوتاه مدت لوزه سوم
بعضی از این عوارض خیلی زود آشکار میشوند؛ اولین تغییر، اختلال در خواب به علت انسداد بینی و کمبود اکسیژن است که باعث می شود کودک از راه دهان تنفس کند. زیر چشمان اغلب این کودکان پف آلود است. بی خوابی ها و تقلای شبانه و خرخر، باعث خستگی و چرت زدن در طول روز و بی اشتهایی و نداشتن رشد کافی کودک خواهد شد. آبریزش از دهان در برخی از آنها، شب ادراری، التهاب گوش و التهاب سینوس، از دیگر علامت های شاخص بزرگی لوزه سوم هستند.
درمان لوزه سوم
اساس درمان صحیح، تشخیص دقیق است. بعد از تشخیص در صورتی که تشخیص ما بر این بود که مشکل از لوزه سوم است، در وهله اول بزرگی لوزه سوم را بر حسب میزان بزرگی و بر حسب شدت علائم درجهبندی می کنیم. اگر در کودک علائم تازه شروع شده باشد و مدت زیادی از آن نگذشته باشد، با درمانهای دارویی شروع می کنیم تا از رشد بیشتر لوزه سوم جلوگیری کنیم. در کودکانی که علائم خیلی شدید است و مشکلات خیلی جدی در تنفس دارند، در صورتی که لوزه سوم هم از نظر درجه بندی اندازه بزرگی داشته باشد، درمانهای جراحی برای خارج کردن لوزه سوم لازم است. البته گروهی از بچه ها هستند که ممکن است آنها را با درمانهای جدیدی که نه دارویی هستند و نه جراحی، بتوانیم درمان کنیم. در این کودکان ممکن است بتوانیم حجم لوزه سوم را بدون بیهوشی با روشهایی مثل استفاده از امواج رادیوفرکانس کم کنیم. این کار مزایایی دارد که مثل عمل جراحی خونریزی ندارد، احتیاجی به بیهوشی هم ندارد. علاوه بر این که بافتهای طبیعی هم مشکلی برایشان ایجاد نخواهد شد. استرس کودک هم در مورد جراحی و اتاق عمل از بین خواهد رفت. به این ترتیب تعداد عملهای جراحی در مورد لوزه سوم را می توانیم به حداقل ممکن برسانیم.
جراحی لوزه سوم
برای همه بیماران دچار لوزه سوم بزرگ، الزاما جراحی لازم نیست مگر اینکه پزشک به این نتیجه برسد که لوزه سوم باید برداشته شود. در این صورت اگر در انجام جراحی تعلل شود، تبعات آن در آینده با بیمار خواهد ماند که معمولا جبران ناپذیر است یا راه های درمانی بسیار پرهزینه ای دارند. زمان مناسب جراحی وقتی است که کودک 10 هفته از عمرش سپری شده و 10 کیلوگرم وزن دارد و هموگلوبین خونش 10 میلی گرم در دسی لیتر است. برداشتن لوزه سوم ممکن است با جراحی های دیگری توام شود. وقتی کودک مدام دچار التهاب گوش هم باشد، در همان حین که لوزه سوم برداشته می شود، لوله ای در گوش تعبیه می کنند که ترشحات داخل آن تخلیه شود. این جراحی با بیهوشی عمومی انجام می گیرد. جراحی پایه در گوش، گلو و بینی است و زمان زیادی طول نمی کشد و بعد از عمل هم بیمار خیلی زود به وضعیت طبیعی برمی گردد و می تواند مایعات و غذای نرم مصرف کند.
احتمال عود لوزه سوم
در افرادی که دچار حساسیت های طولانی مدت یا سینوزیت مزمن هستند، احتمال عود لوزه سوم وجود دارد. البته تعداد این بیماران بسیار کم است و بعد از جراحی هم باید تحت نظر متخصص ایمونولوژی قرار گیرند.
