در چه کارهایی بچه ها متفاوت تر از بزرگسالانند
اگر شما نیز کودکی در خانه دارید ، حتما با دنیای عجیب فرزند تان آشنا هستید، او می خواهد جهان را با استدلال خودش پیش ببرد. در این مطلب با تفاوت جالب دنیای بچه ها با بزرگسالان آشنا شوید زیرا اگر با دنیای کودک آشنا نباشید این خطاهای شناختی می تواند بسیار گیج کننده باشد زیرا کودک شما در حال پیشرفت و کسب مهارت های زندگی و زبانی است.
تفاوت های جالب دنیای بچه ها و بزرگسالان
بچه ها متفاوت از بزرگسالان فکر می کنند. آن ها هنوز کاملا دنیا را درک نمی کنند بنابراین همه چیز را متفاوت می بینند. اما این حالت زیاد طول نمی کشد. بچه ها حدود 11 سالگی بیشتر توانایی های ذهنی بزرگسالان را دارند، آن ها فقط تجربه و دانش به عمل درآوردن این مهارت های جدید را ندارند. اما بچه ها در چه چیزهایی متفاوت هستند؟ آیا آن ها همه چیزهایی که بعدا به عنوان بزرگسال نیاز دارند را باید یاد بگیرند یا با برخی از آن ها به دنیا می آیند؟ بچه ها در انجام برخی چیز ها بدتر از بزرگسالان هستند، اما در برخی چیز ها هم بهتر هستند .
واقعیت یا تخیل؟
اغلب بچه ها اعتقاد دارند چیزهایی اتفاق افتاده که در حقیقت اتفاق نیفتاده است، در واقع آن ها تصور کرده اند که چنین چیزی اتفاق افتاده است. چون برای آن ها گفتن تفاوت بین رویا و واقعیت سخت است. در واقع اگر از یک کودک بخواهید یک رویداد تخیلی را توصیف کند و سپس در آینده از او درباره آن سوال کنید، احتمالا به شما می گویند که واقعا اتفاق افتاده است. همچنین اگر مثلا از او پرسید پیتزایی که دیروز خوردی چطور بود؟ در صورتی که واقع پیتزایی نخورده، احتمالا با جزئیات برای شما توضیح می دهد که چطور بود .
هرچند کودکان رویایی که خودشان ساخته اند را باور می کند، اگر فرد دیگری چیزی به آن ها بگوید که باورکردنی نباشد، احتمال کمی دارد که قانع شوند . دانشمندان کودکان را درباره اعتقادشان به اطلاعات ساختگی که به آن ها گفته شده بررسی کرده و دریافته اند که بچه ها به همان اندازه درباره چیزی که به آن ها گفته شده شک می کنند که آن را باور دارند. همچنین آن ها اشاره می کنند که دلیل اینکه بچه ها تفاوت بین رویا و واقعیت را نمی توانند بویند این است که آن ها نمی فهمند چه چیزی می دانند و چه قدر می دانند، مهارتی که بیشتر مردم وقتی بزرگتر می شوند یاد می گیرند .
بقای شیء
اگر می دانستید که چیزی دقیقا جلوی چشمتان پنهان است و سپس باز هم جلوی شما یک نفر آن را حرکت می داد و به جای دیگری می برد و پنهان می کرد، احتمالا به راحتی آن را پیدا می کردید. این بدیهی است، وقتی می بینید چه اتفاقی می افتد چطور ندانید که آن شیء کجاست. اما اگر اسباب بازی یک کودک را بار ها جلوی چشمش زیر پتو پنهان کنید، و سپس آن را در مقابل کودک جابجا کنید و زیر پتوی دیگری کنار پتوی اول قرار دهید، کودک باوجود اینکه دیده اسباب بازی را زیر پتوی دوم گذاشتید باز هم زیر پتوی اول به دنبال آن می گردد .
معمولا این اتفاق تنها تا 10 یا 12 ماهگی کودک مشاهده می شود و بعد از آن احتمالا دیگر این مشکل را ندارند. فیزیولوژیست رشد مشهور «ژان پیاژه» که اولین بار متوجه این تاثیر شد، معتقد است که کودکان تا 10 - 12 ماهگی مفهوم بقای شیء را درک نمی کنند که به معنای وجود شیء حتی در صورت ندیدن آن است .
زبان
به نظر می رسد بچه ها به سرعت می توانند زبان یاد بگیرند درحالی که بزرگتر ها باید تلاش و آموزش زیادی ببینند تا بتوانند به زبان دیگری غیر از زبان مادریشان حتی یک مکالمه ساده داشته باشند. هم چنین فرزندان خانواده های دو زبانه می توانند بدون آموزش رسمی، دو زبان را همزمان یاد بگیرند. وقتی واقعا در این باره فکر کنید، عجیب به نظر می رسد، چون سال ها طول می کشد تا بزرگسالان به یک زبان جدید مسلط شوند. زبان شناس مشهور «نوام چامسکی» اظهار می کند که شما این را با کمک LAD یعنی دستگاه فراگیری زبان یاد می گیرید. دستگاه فراگیری زبان یک ابزار نظری در مغز است که به بچه های کوچک اجازه می دهد با سرعت زبان را یاد بگیرند. او نشان داد که تقریبا همه زبان ها کیفیت های مشابهی دارند که باید ابزارهای مشترکی برای ارتباط با همه آن ها وجود داشته باشد .
با دنیای متفاوت بچه ها و بزرگسالان آشنا شوید
اما بعد ها برای دستگاه فراگیری زبان چه اتفاقی می افتد؟ یک فرضیه این است که بعد از دوران بحرانی، یک دوره کوتاه در اوایل زندگی که برای کسب زبان لازم است، دستگاه فراگیری زبان بسیار ضعیف می شود. بحث های زیادی درباره مدت این دوره وجود دارد، اما برخی 18 سالگی و برخی 9 سالگی را پایان این دوره می دانند .
ثبات ادراک
اگر کسی آب را از یک لیوان شیشه ای پهن داخل یک لیوان دراز و باریک بریزد، می دانید که مقدار آب هر دو لیوان برابر است، چون هیچ آبی اضافه نشده است. اما بچه ها تا 7 سالگی این توانایی را ندارند و معمولا فکر می کنند لیوان بلند و باریک آب بیشتری دارد. چون بچه های کوچک «برگشت پذیری» ندارند. آن ها نمی توانند درک کنند که جابجایی در ظروف مقدار مایع را تغییر نمی دهد و نمی توانند ارتفاع و عرض را در کنار هم قرار دهند و فقط به ارتفاع یا فقط به عرض توجه می کنند یا هر دو را نادیده می گیرند .
چهره ها
شاید در باغ وحش ها متوجه شده باشید که به سختی می توان حیوانات یک گونه را از هم تمییز داد، چون به نظر ما آن ها شبیه هم هستند. چون مغز ما عادت ندارد مثلا تفاوت دو میمون را بگوید. اما نوزادان خیلی کوچک هم زمان زیادی نداشته اند که مغزشان بتوانند چهره های انسان ها را از هم تشخیص دهد بنابراین فقط می توانند گونه های مختلف را درک کنند. نوزادان در شش ماهگی می توانستند بگویند چهره میمونی که به ان ها نشان داده شده جدید است یا آن را قبلا دیده اند، اما این توانایی در 9 ماهگی ناپدید می شود و در این سن نوزادان به اندازه بزرگسالان بد عمل می کنند .
تفکر انتزاعی
کودکان کمتر از 11 سال عمدتا براساس واقعیت فکر می کنند و نمی توانند به مشکلاتی فکر کنند که نیاز به انجام چیزهایی دارد که نمی توانند ببینند. آن ها در استدلال انتزاعی خوب نیستند. وقتی روانشناس «رادولف شافر» از کودکان 9 ساله پرسید چشم سوم را کجا می گذارد، همه آن ها گفتند در پیشانی، یک نقطه بسیار بیهوده، چون در حال حاضر دو چشم در این جهت داریم. اما 11 ساله هال چشم سوم را در جاهایی مثل دست قرار دادند تا بتوانند همه جا را ببینند. بچه های کوچکتر نمی توانند این چنین فکر کنند .
آشنایی با دنیای متفاوت بچه ها و بزرگسالان
آنچه میدانند را می کشند نه آنچه می بینند
بیشتر بچه های کوچک بسیار بدتر از بزرگسالان نقاشی می کنند که البته تقصیر آن ها نیست. آن ها نمی توانند دست هایشان به با دقت کافی کنترل کنند تا خطوط صاف بکشند. اما فقط این نیست، روانشناسان رشد فنجانی مقابل بچه های 5 تا 9 ساله قرار دادند که بچه ها می دانستند یک دسته دارد. فنجان طوری قرار داده شده بود که نمی توانستند دسته فنجان را ببینند، بعد از بچه ها خواسته شد دقیقا آنچه را می بینند بکشند. به طرز عجیبی کودکان 5 تا 7 سال دسته ای که نمی دیدند هم کشیده بودند، اما بچه های بزرگتر دسته را نکشیده بودند. این تفاوت بین بچه ها و بزرگسالان است. اگر از یک بزرگسال بخواهند دقیقا آنچه را می بیند بکشد، بدیهی است که دسته را نمی کشند، اما بچه ها آن را می کشند، چون می دانند وجود دارد .
اخلاق
شما اخلاق کاملا پیشرفته دارید، چون اهمیت انجام دادن چیز ها با نیت خوب، پیروی از قانون و ... را می دانید. حتی شاید درک کنید که گاهی قوانین باید شکسته شوند. اما استدلال اخلاقی کودکان پیچیده نیست. در واقع عقاید اخلاقی بچه های کوچک بر پایه اجتناب از تنبیه است. استدلال آن ها سپس تکامل می یابد و می دانند اگر درست رفتار کنند پاداش می گیرند و در نهایت استدلال اخلاقی آن ها شبیه بزرگسالان می شود. در یک تحقیق از بچه ها پرسیده شد کدام بدتر است؟ شکستن تعداد زیادی لیوان شیشه ای به طور اتفاقی یا شکستن عمدی یک لیوان؟ بدیهی است که وقتی با هدف انجام شده باشد بدتر است، اما بچه های کوچکتر که اصول اخلاقیشان هنوز توسعه نیافته شکستن تعداد زیادی لیوان را بدتر می دانند .
تئوری ذهن
تئوری ذهن درک این است که دیگران متفاوت از ما فکر می کنند و همه آنچه را ما می دانیم نمی دانند. بچه های کوچکتر این را نمی فهمند و فکر می کنند هرچیزی که آن ها می دانند را همه می دانند. این توسط افراد مختلفی آزمایش شده است. در یکی از این آزمایش ها یک نفر اتاقی را ترک می کند که یک کودک در آن قرار دارد و شخص دیگری مقابل چشم کودک یک اسباب بازی را مخفی می کند. سپس از کودک پرسیده می شود فکر می کند کسی که اتاق را ترک کرده کجا دنبال اسباب بازی می گردد. بچه های کوچکتر احتمالا جای شیء پنهان را نشان می دهند .
تئوری ذهن یکی از تفاوت های دنیای بچه ها و بزرگسالان
تعمیم
اگر پای نوزاد را با یک نخ به آویز تخت ببندید، خیلی زود یاد می گیرد که با تکان دادن پایش، می تواند آویز را حرکت دهد. کودک یادش می ماند که اگر دفعه بعد هم روی تخت قرار داده شود می تواند این کار را انجام دهد. اما جالب اینجاست که اگر کوچکترین تغییری در تختی که کودک در آن قرار گرفته ایجاد شود، فراموش می کند که می تواند آویز را حرکت دهد، حتی تغییری به سادگی تغییر رنگ پتو. چون نوزاد توانایی تعمیم دادن تعاملات خود با جهان را ندارد بنابراین فقط در همان شرایط می تواند به یاد آورد چطور آویز را حرکت دهد .
یک کلام هستند
قانون دنیای کودک :همه چیز اونجور که من میگم باید باشه .
قانون دنیای واقعی :همیشه چیزهایی را که می خواهی به دست نمی آوری .
با کودک 4 ساله تان بحث می کنید که این سرگرم کننده نیست که با یک بازنده بازی کنید. شما به او اجازه می دهید که برنده شود تا مشخص کنید که چطور با شکست کنار بیاید اما او هنوز وقتی او را در بازی مار و پله گیر می اندازید، تلاش می کند شما را بازنده نشان دهد .
چه در سرش می گذرد؟ بچه های پیش دبستانی با بازی های گوناگونی مواجه می شوند تا بدانند نمی توانند همیشه اول باشند اما این واقعیت آنها را ناراحت می کند. آنها از بازی با بچه های بزرگ تر هیجان زده می شوند اما این تجربه را ندارند که به عنوان یک کودک ناامیدی و سرخوردگی شان را کنترل کنند .
چطور با آن رو به رو شوید؟ سعی کنید ذهن او را با بازی های دیگر مشغول کنید؛ بازی هایی که راه حل سریع دارد و کودک نوپا را زود به نتیجه می رساند. می توانید او را از نق زدن جدا کنید و با درگیر کردنش در حل مسئله قدرتش را به او نشان دهید. مثلا بگویید «خب این بار برنده نشدی. بذار ببینم چطور می تونی حس بهتری داشته باشی. دلت می خواد با لگوهایی که داری یک ماشین درست کنی؟» بعدا که احساسش بهتر شد یک مشکل را مطرح کنید و از او بخواهید برای پیدا کردن راه حل به شما کمک کند. استراتژی ها را مشخص کنید. شاید باید قوانینی را مشخص کنید که مثلا هر کس باخت، رقیبش را قلقلک بدهد، این طوری همه از بازی لذت می برند .
