هر آنچه که باید از ویتامین ب کمپلکس بدانید
رده درمانی:ویتامین .
اشکال دارویی: قرص، آمپول، شربت
هشت ویتامین در این گروه وجود دارند که شامل :
- ویتامین B1 (تیامین)،
- ویتامین B2 (ریبوفلاوین)،
- ویتامین B3 (نیاسین) ،
- ویتامین B6 (پیریدوکسین)،
- ویتامین B5 (پانتوتنیک اسید) ،
- ویتامین B9 (اسید فولیک) ،
- ویتامین B12 (کوبالامین)
- ویتامین B7 (بیوتین)
می باشند.
تاثیرات ب کمپلکس بر بدن
فارماکوکینتیک:
این ویتامین ها به راحتی از دستگاه گوارش جذب می شوند و مقدار اضافی آنها به سرعت از بدن دفع می گردد.
مکانیسم اثر:
این شکل دارویی مقادیر بالایی از ویتامین های گروه B را به صورت تک دوز برآورده می کند و اثرات اجزای تشکیل دهنده این شکل دارویی به صورت مجزا مورد بررسی قرار گرفته اند.
موارد مصرف :
این دارو برای کمبود ویتامین های خانواده B مصرف می شود. همچنین در شرایط استرس، درمان همراه با آنتی بیوتیک ها و دیورتیک ها، در موارد قبل و بعد از جراحی ها، نارسایی کبدی، بیماری های مزمن، سوختگی ها، عفونتهای شدید و ناراحتی های گوارشی که منجر به اختلال در جذب ویتامین های محلول در آب می شود، نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
مقدار و نحوه تجویز:
بالغین:1 تا 3 قرص یا 5 تا 15 میلی لیتر شربت یا 2 میلی لیتر از راه عضلانی یا وریدی تجویز
می شود.
کودکان: جهت پیشگیری 5 تا 10 میلی لیتر از شربت و به منظور درمان یک تا سه قرص در روز مصرف می شود.
شیرخواران: روزانه 5 میلی لیتر از شربت مصرف شود.
مقدار نیاز روزانه به ویتامین های ب
مقدار توصیه شده روزانه برای افراد بالغ و بزرگسال عبارت است از:
1.5 میلیگرم ویتامین ب1، 1.7 میلیگرم ویتامین ب2، 20 میلیگرم ویتامین ب3، 10 میلیگرم ویتامین ب5، 2 میلیگرم ویتامین ب6، 300 میکروگرم بیوتن، 400 میکروگرم اسید فولیک و 6 میکروگرم ویتامین ب12
بهترین زمان مصرف ویتامین ب کمپلکس
این ویتامین ها نیز بهتر است هنگام صبح مصرف شوند. در مورد ویتامین هایی مانند ث و ب کمپلکس که برای مقابله با استرس و خستگی تجویز می شوند تاکید بر آن است تا هنگام صبح مصرف شوند زیرا خوردن آنها در شب می تواند موجب بروز مشکل در کیفیت خواب شود.
فواید ویتامین ب کمپلکس برای بدن
تولید انرژی
ویتامین ب کمپلکس برای تبدیل کربوهیدرات به گلوکز نیاز است. گلوکز انرژی مورد نیاز بدن برای کارکرد مطلوب را تأمین می کند. همانطور که قبلاً اشاره شد، ویتامین های B1 ، B2 ، B3 و B7 با همدیگر در فرآیند تولید انرژی نقش دارد. پس، کمبود هریک از این ویتامین ها ممکن است منجر به خستگی بیش از حد و فقدان انرژی در بدن شود.
سیستم عصبی بهینه
ویتامین ب کمپلکس نقش مهمی در تجزیه ی پروتئین ها و چربی ها ایفا می کند و به حفظ کارکرد صحیح سیستم عصبی کمک می کند. ویتامین B5 کارکرد غدد فوق کلیوی را تحت تأثیر قرار می دهد ، به تنظیم کارکرد کلیه ها کمک می کند و همچنین به ما کمک می کند استرس را مدیریت کنیم. این ویتامین همچنین برای تولید برخی هورمون ها و مواد تنظیم کننده ی عصبی خاص مورد نیاز است. کارکرد کلی سیستم عصبی که دربردارنده ی مغز نیز است، توسط ویتامین های B1 ، B6 و B12 تنظیم می شود. کمبود این ویتامین ها ممکن است منجر به ایجاد استرس ، اضطراب و افسردگی شود.
دستگاه گوارش سالم
از آنجایی که همه ی ویتامین های ب کمپلکس محلول در آب است، هضم و تولید هیدروکلریک اسید را بهبود می بخشد. این اسید چربی ها ، پروتئین ها و کربوهیدرات ها را تجزیه می کند. وجود ویتامین های B1 ، B2 ، B3 و B6 برای حفظ کارکرد صحیح دستگاه گوارش در بدن ضروری است. کمبود این ویتامین ها ممکن است باعث ایجاد مشکلات گوارشی شدیدی شود.
بهبود حافظه
یکی از فواید مهم ویتامین های ب کمپلکس افزایش حافظه و تمرکز است. مطابق پژوهش های انجام شده، این ویتامین ها سپر محافظی در برابر نورون های مغزی ایجاد می کند. هموسیستئین اسید آمینه ای سمی برای سلول های عصبی است. ویتامین های گروه ب به تجزیه ی این اسید آمینه کمک می کند. و از آنجایی که این ویتامین ها تولید گلبول های قرمز خونی را افزایش می دهد، مغز اکسیژن بیشتری دریافت می کند. ویتامین B6 ، B9 و B12 ویتامین های مفید برای افزایش حافظه است.
پوست ، مو و ناخن های سالم
ویتامین B1 ، B2 ، B3 ، B5 ، B7 ، B9 و B12 برای رشد سالم پوست ، مو و ناخن ها لازم است. دریافت مقداری کافی این ویتامین ها برای داشتن پوستی سالم ، درخشان ، جوان و برای به تأخیر انداختن سفید شدن موها لازم است. سلامت موها ، پوست و ناخن ها به سنتز مناسب RNA و DNA و تکثیر سلولی بستگی دارد که ویتامین های ب کمپلکس به عملکرد بهتر آن ها کمک می کند. اختلالات پوستی مانند درماتیت ، پوست چرب ، شور ه ی سر ، پوسته پوسته شدن لب ها ، پوست خشک ، سفید شدن موها و رشد ضعیف مو از کمبود این ویتامین ها ناشی می شود. مشکلات شایع دیگر عبارت است از چین و چروک ، آکنه ، بثورات پوستی ، شکنندگی ناخن ها و سوزش پوست.
در چه مواردی مصرف ب کمپلکس منع می شود ؟
بارداری سالم
مطابق گفته های مختصصان،یکی از مهم ترین اقداماتی که مادران باردار برای کاهش احتمال نقص های مادرزادی می توانند انجام دهند، دریافت روزانه مقدار کافی ویتامین B9 یا همان اسید فولیک است. مصرف این ویتامین به مقدار کافی قبل از بارداری و در اوایل دوره ی بارداری مؤثرتر است. پزشکان در مورد علت مؤثر بودن اسید فولیک در جلوگیری از ایجاد نقص های مادرزادی مطمئن نیستند. ولی آن ها از نقش ویتامین ها در رشد عادی DNA آگاه هستند. مادران باردار و شیرده روزانه به مصرف 400 میلی گرم اسید فولیک نیاز دارند. کمبود ویتامین B9 ممکن است باعث اختلال در رشد نوزاد و ناتوانی های یادگیری شود.
اشتها
کمبود برخی از ویتامین های B، برای نمونه ویتامین B1 (تیامین) با کاهش اشتها همراه است. دریافت زیاد این ویتامین می تواند به بهبود اشتها کمک کند. میزان توصیه شده ویتامین B1 برای درمان کمبود این ویتامین روزانه از 5 میلی گرم تا 30 میلی گرم بوده و میزان توصیه شده آن برای کمبود شدید 300 میلی گرم است. مکمل ویتامین B کمپلکس ممکن است حاوی تیامین بیشتر یا کمتر از نیاز بدن باشد. بنابراین برای مصرف مقدار مناسب این ویتامین های گروه B با پزشک خود مشورت کنید.
افزایش وزن
برای کاهش وزن یا حفظ وزن فعلی، دریافت مکمل های ویتامین B ممکن است موثر یا بی فایده باشند. از طرفی افزایش اشتها می تواند منجر به افزایش وزن شود، اما از طرف دیگر برخی از ویتامین های B در بهبود سطح پایین قندخون یا افزایش انرژی موثر است. بنابراین قبل از خرید ویتامین B کمپلکس به برچسب آن توجه کنید. درصورتیکه حاوی مقدار بالایی ویتامین B1 یا ویتامین B6 باشد، افزایش اشتها را به دنبال خواهد داشت. همچنین اگر حاوی میزان بالایی از ویتامین B2، ویتامین B5 و ویتامین B12 باشد، ممکن است باعث افزایش انرژی و جلوگیری از پرخوری شود.
تزریق آمپول B complex مفید است؟
تحقیقات نشان داده است که تزریق ویتامین B complex بسیار موثرتر از انواع قرص یا شربت آن می باشد، زیرا وقتی ویتامین B complex را به صورت قرص مصرف می کنید، سیستم گوارشی، اسیدیته معده و آنزیم ها بر ساختمان این ویتامین ضربه وارد می کنند. اما در صورت تزریق، این آنزیم ها و اسیدیته معده نمی توانند ضربه ای وارد کنند و اثر بهتری بر سلامت خواهد داشت.
تزریق ویتامین B complex می تواند باعث افزایش انرژی گردد. همچنین می تواند خستگی ناشی از تخریب اعصاب، دیابت، سیاتیک، زنگ زدن گوش، استرس، بیماری های مزمن و طولانی مدت، کمبود ویتامین B12 و … را از بین ببرد.
چگونه آمپول B complex را تزریق میکنند و محتویات آن چیست؟
ویتامین 100B complex ، را داخل ورید و یا داخل ماهیچه تزریق میکنند.
یک میلی لیتر از ویتامین 100B complex دارای 100 میلی گرم ویتامین B1، 5 میلی گرم ویتامین B2، 2 میلی گرم ویتامین B6، 2 میلی گرم ویتامین B5، 100 میلی گرم ویتامین B3 می باشد. در آمپول B complex، مقداری فسفات سدیم، الکل بنزیل و هیدروکلریک اسید نیز وجود دارند. هیدروکلریک اسید برای تعادل مقدار PH بدن لازم است.
چه موقع از آمپول B complex میتوان استفاده کرد؟
در تب، سوختگیهای شدید، بارداری، بالا بردن سوختوساز بدن، تخریب لوله گوارش، بیماریهای مزمن، بیماری پرکاری تیروئید، بیماری دستگاه گوارش، مصرفکنندگان الکل و کمبود ویتامینهای گروه B میتوان از این ویتامین استفاده کرد. این ویتامین مخصوصا برای ورزشکاران، کودکان، گیاهخواران و بالغین بیشتر از 50 سال استفاده می شود. ویتامین B complex تزریقی، مستقیما جذب خون میشود. این نوع نیز در bypass، در مواقعی که فرد نمیتواند جذب داشته باشد، استفاده میشود.
مضرات تزریق آمپول B complex چیست؟
-درد مفاصل،-عدم تپش قلب،-تهوع واسهال،-مشکلات کبدی و تغییر در سوخت و ساز بدن.
کمبود ویتامین های گروه B در هنگام بارداری برای جنین می تواند مضر باشد (مخصوصا کمبود اسید فولیک). لذا خانم های باردار باید در خصوص مصرف ویتامین های گروه B با پزشک خود مشورت کنند.
نیازی به مصرف قرص ب کمپلکس در چه کسانی شایع می باشد؟
با توجه به تغذیه ناصحیح، کاهش کیفیت مواد غذایی، استرس و نوع زندگی امروزی کمبود ویتامین های ب کمپلکس در برخی از افراد مشاهده می شود در زیر موارد و افرادی که بیشتر در معرض کمبود ویتامین های گروه ب می باشند را بررسی می کنیم:
گیاه خواران: ویتامین ب12 فقط در منابع غذایی حیوانی مانند گوشت یافت می شود و افراد گیاه خوار در معرض کمبود آن می باشند.
افراد بالای سن 50 سال:با افزایش سن جذب ویتامین های ب بویژه ب12 از طریق دستگاه گوارش کاهش می یابد و توصیه می شود افراد بالای 50 سال زیر نظر پزشک و یا متخصص تغذیه از مکمل های ب کمپلکس استفاده کنند.
بارداری: دوران بارداری نیاز به ویتامین های گروه ب به ویژه اسید فولیک را افزایش می دهد، تحقیقات نشان می دهند مصرف 800 الی 1000 میکروگرم اسید فولیک در دوران بارداری از خطر سقط جنین به طور قابل توجهی می کاهد. پزشکان برای عموم خانم ها مصرف قرص اسید فولیک را در دوران بارداری توصیه می کنند.
استرس: ویتامین های ب به بدن و غدد فوق کلیوی در مقابله و کنترل استرس کمک می کنند بویژه ویتامین ب5 که به آن ویتامین ضد استرس گویند، افرادی که زندگی و یا مشاغل پر استرسی دارند چه به لحاظ فیزیکی و چه روانی نیازمند مقدار بیشتری ویتامین ب5 می باشند. غدد فوق کلیوی از ویتامین ب5 برای تولید هورمون کورتیزول استفاده می کند.
ورزشکاران:ورزشکاران به ویژه آن دسته که به صورت مستمر ورزش می کنند نیازمند مواد مغذی بیشتری از قبیل پروتئین، کربوهیدرات، مواد معدنی و ویتامین ها و به ویژه ب کمپلکس می باشند.
ریزش مو:اکثر افرادی که ریزش مو را تجربه می کنند دچار کمبود روی، بیوتین و ویتامین ب5 می باشند، البته ریزش مو دلایل مختلف و متفاوت دیگری نیز دارد.
مصرف برخی داروها از قبیل آسپرین:مصرف طولانی مدت برخی از داروها مانند آسپرین و سایر داروهای ضد انعقاد خون، داروهای ضد رفلاکس معده و برخی دیگر موجب تخلیه ذخایر ویتامین های ب6، ب12 و اسید فولیک می گردند، اگر پزشکتان داوریی برای مصرف طولانی مدت برایتان تجویز کرده با وی جهت استفاده از مکمل های ب کمپلکس به منظور جبران کمبود ویتامین های ب مشورت نمایید.
موارد منع مصرف:
حساسیت به هر یک از اجزای موجود در فرمولاسیون فرآورده.
موارد احتیاط:
از این شکل دارویی نباید در درمان آنمی بدخیم یا دیگر آنمی های اولیه یا ثانویه استفاده شود.
مصرف در بارداری و شیردهی
در دوران بارداری درگروه A قرار دارد و در شیردهی نیز مشکلی ایجاد نمی کند..
تداخلات دارویی :
تداخلات دارویی هر یک از اجزا در توضیح مربوط به خودشان شرح داده شده است.
بهترین منابع غذایی ویتامین ب کمپلکس
ماهی ، جگر گوساله ، گوشت مرغ ،تخم مرغ و لبنیات ، حبوبات ، شیر سویای غنی شده ، جوی دوسر ، دانه ها و مغزها ، اسفناج ، موز
مصرف میوه ها و غذا ها به جای ب کمپلکس
عوارض جانبی ویتامین ب کمپلکس (Vitamin B Complex)
پوست:برافروختگی عمومی، بثورات جلدی و خارش.
موضعی:حساس شدن و سفتی محل تزریق.
ویتامین های گروه B، محلول در آب می باشند، به طوریکه مازاد این ویتامین ها در بدن از طریق ادرار دفع می شود. همچنین دریافت دوز بالای این ویتامین ها می تواند عوارض جانبی منفی داشته باشد. این عوارض جانبی شامل نقرس، افزایش قند خون و مشکلات پوستی است. مصرف بیش از حد این ویتامین ها می تواند منجر به عوارض قلبی و کبدی شود. همچنین دوز بالای ویتامین B3 یا نیاسین با مشکلات بینایی، تهوع، استفراغ و تشدید زخم معده همراه است. از طرفی دوز بالای فولات نیز می تواند با داروهای شیمی درمانی تداخل ایجاد کند.
ملاحظات اختصاصی
1- از آنجا که تزریق این دارو موجب شوک آنافیلاکتیک و مرگ شده است، انجام آزمون داخل پوستی قبل از تجویز مقادیر کامل درمانی دارو توصیه می شود.2- قبل از تجویز این دارو، وضعیت خونسازی بیمار ارزیابی شود.3- افزایش مصرف کربوهیدراتها بدون مصرف کافی ویتامین B کمپلکس ممکن است موحب فقدان حاد و سریع ویتامین شود.4- محلول تزریقی ویتامین B کمپلکس به صورت وریدی یا عضلانی تزریق می شود، ولی تزریق عضلانی آن ترجیح داده می شود.5- باید تداخل دارویی ویتامین B کمپلکس با سایر داروهایی که بیمار مصرف می کند، بررسی شود.
نکات قابل توصیه به بیمار
1- برای جلوگیری از عود بیماری، در طی درمان، از رژیم غذایی مناسبی استفاده کنید.
2- در صورت وجود رسوب در آمپول، از مصرف آن خودداری کنید.
3- آمپول و شربت را دور از نور نگهداری کنید.
هشدارها :
*مطالعات نشان داده است که کمبود ویتامینهای گروه B در هنگام بارداری برای جنین میتواند مضر باشد (مخصوصا کمبود اسید فولیک). لذا خانمهای باردار باید در خصوص مصرف ویتامین های گروه B با پزشک خود مشورت کنند.
*اگر ادرار شما به مدت 7 روز یا بیشتر، زرد پررنگ و یا نارنجی بود، این بدان معنی است که شما در حال استفاده از یک ویتامین مخصوص هستید. اما ادرار پررنگ همیشه به این معنی نیست. پس اگر این وضع برای شما پیش آمد، حتما به پزشک مراجعه کنید.
شرایط نگهداری :
در جای خشک و خنک و دور از دسترس اطفال نگهداری شود.
