بیماری سلیاک چیست و چه علل و علائمی دارد؟
بیماری سلیاک یک اختلال هاضمه است که در آن سیستم ایمنی به گلوتن واکنش می دهد، پروتیینی که در گندم، جو و چاودار وجود دارد. در طول زمان، این واکنش به پوشش روده کوچک آسیب می زند و از جذب برخی مواد مغذی جلوگیری می کند.
همانطور که در ادامه این بخش از سلامت پلاس وی خواهید خواند این بیماری اغلب بین 6 ماهگی و 2 سالگی شروع می شود. با این حال، ممکن است در هر سنی رشد کند. بیماری سلیاک که گاهی اوقات اسپرو یا سولیاک نامیده می شود، یک واکنش ایمنی به گلوتن است، پروتئینی است که در گندم، جو و چاودار تشخیص داده می شود.
منجر به آسیب روده ای اغلب باعث اسهال، خستگی، کاهش وزن، نفخ و کم خونی می شود و می تواند منجر به مشکلات جدی شود.
در کودکان، عدم جذب درست می توانند بر رشد و توسعه رشد تاثیر بگذارند. هیچ درمانی برای بیماری سلیاک وجود ندارد. اما برای اکثر افرادی که به دنبال یک رژیم بدون گلوتن هستند، می تواند به مدیریت نشانه ها و بهبود بخش روده کمک کند.
کنترل بیماری سلیاک با حذف گلوتن از تغذیه
علایم بیماری سلیاک :
علایم و نشانه های بیماری سلیاک می تواند به میزان زیادی متفاوت باشند و در کودکان و بزرگسالان متفاوت است. رایج ترین علایم برای بزرگسالان، اسهال، خستگی و کاهش وزن است. همچنین بزرگسالان ممکن است نفخ و گاز، درد شکمی، تهوع، یبوست و استفراغ را تجربه کنند.
با این حال، بیش از نیمی از بزرگسالان مبتلا به بیماری سلیاک علائم و نشانه هایی دارند که مربوط به سیستم گوارشی نیستند، از جمله:
- کم خونی که معمولاً از کمبود آهن ناشی می شود
- فقدان چگالی استخوان (پوکی استخوان) یا نرمی استخوان
- خارش پوست، جوش پوستی ( درماتیت هرپتیفورمیس)
- آسیب به مینای دندان
- زخم دهان
- سردرد و خستگی
- آسیب سیستم عصبی شامل بی حسی و سوزش در پاها و دست ها، مشکلات احتمالی با تعادل و اختلال شناختی
- درد مفاصل
- کاهش عملکرد طحال
- برگشت اسید و سوزش معده
بیماری سلیاک چه نشانه ای دارد؟
بیماری سلیاک در کودکان:
در کودکان زیر 2 سال این علائم معمول و نشانه های بیماری سلیاک را دارند:
- استفراغ
- اسهال مزمن
- تورم شکم
- شکست در رشد و پیشرفت
- اشتهای ضعیف
- هدر رفتن ماهیچه
نشانه های بیماری سلیاک در کودکان زیر 2سال
علائم بیماری سلیاک در کودکان
کودکان بزرگ تر ممکن است این نشانه ها را تجربه کنند:
- اسهال
- یبوست
- کاهش وزن
- تحریک پذیری
- قد کوتاه
- بلوغ با تاخیر
- علایم عصبی شامل اختلال کم توجهی، بیش فعالی، ناتوانی های یادگیری، سردرد، عدم هماهنگی ماهیچه ای و صرع است
یبوست از علائم بیماری سلیاک
بیماری سلیاک یا درماتیت هرپتیفورمیس:
درماتیت هرپتیفورمیس یک بیماری خارش و جوش و تاول پوستی است که ناشی از اختلالات گلوتنی روده ای است.
جوش ها معمولاً روی آرنج، زانوها، تنه، پوست سر و کفل وجود دارد.
درماتیت هرپتیفورمیس اغلب با تغییرات در آستر روده کوچک مشابه با بیماری سلیاک در ارتباط است، اما ممکن است این بیماری علائم گوارشی قابل توجهی ایجاد نکند.
پزشکان درماتیت هرپتیفورمیس را با رژیم بدون گلوتن یا دارو، یا هر دو درمان می کنند تا مشکلات را کنترل کنند.
بیماری سلیاک چیست؟
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد:
اگر اسهال و یا ناراحتی گوارشی دارید که بیش از دو هفته طول کشیده، با پزشک خود مشورت کنید.
اگر کودکتان رنگ پریده، کج خلق و یا ناتوان در رشد است و مدفوع بد بو دارد با پزشکش مشورت کنید.
دقت کنید که قبل از اینکه رژیم بدون گلوتن را امتحان کنید، با پزشک خود مشورت کنید.
این بیماری در خانواده ها ارثی است. اگر فردی در خانواده شما این شرایط را دارد، از پزشک خود بپرسید که آیا باید تست بدهید یا خیر.
بیماری سلیاک چگونه درمان می شود؟
علل بیماری سلیاک :
بیماری سلیاک از تعامل بین ژن ها، خوردن غذاهایی با گلوتن پار و دیگر عوامل محیطی رخ می دهد، اما علت دقیق آن مشخص نیست.
روش های تغذیه نوزاد، عفونت های دستگاه گوارش و باکتری های شکمی ممکن است به توسعه بیماری سلیاک کمک کنند.
گاهی بیماری سلیاک بعدا آغاز می شود یا برای اولین بار پس از جراحی، بارداری، زایمان، عفونت ویروسی یا استرس عاطفی شدید فعال می شود.
وقتی سیستم ایمنی بدن به گلوتن در غذا واکنش نشان می دهد، واکنش به برآمدگی های کوچک شبیه به مو که روده کوچک را می سازند، آسیب می زند.
این برامدگی های ویتامین ها، مواد معدنی و مواد مغذی دیگر را از غذایی که می خورید، جذب می کنند ؛ اگر اینها آسیب دیده باشند، مواد غذایی کافی به دست نمی آورید، مهم نیست چقدر غذا بخورید.
برخی از انواع ژن ها به نظر می رسد ریسک توسعه این بیماری را افزایش می دهند اما داشتن این ژن ها به این معنا نیست که شما مبتلا به بیماری سلیاک خواهید شد.
میزان بیماری سلیاک در کشورهای غربی حدود 1 درصد از جمعیت را فراگرفته است. بیماری سلیاک در سفید پوستان شایع است؛ با این حال، این بیماری اکنون در میان بسیاری از گروه های قومی تشخیص داده شده است و در سطح جهانی یافت می شود.
بیماری سلیاک به چه علت پدید می آید؟
عوامل خطرناک بیماری سلیاک:
بیماری سلیاک می تواند بر هر کسی اثر بگذارد. با این حال، معمولاً در میان افرادی که این موارد را دارند معمول تر است:
- یکی از اعضای خانواده، مبتلا به بیماری سلیاک یا درماتیت هرپتیفورمیس باشد
- دیابت نوع 1
- سندروم داون یا سندروم تورنر
- بیماری خودایمنی تیرویید
- ورم روده میکروسکوپی
- بیماری آدیسون
- آرتروز رماتویید
دیابتی ها مراقب باشند بیماری سلیاک نگیرند
عوارض بیماری سلیاک
بیماری سلیاک درمان نشده ممکن است موجب این موارد شود:
سو تغذیه:
آسیب به روده کوچک به این معنی است که مواد مغذی کافی را جذب نمی کنید. سو تغذیه می تواند منجر به کم خونی و کاهش وزن شود.در کودکان، سو تغذیه می تواند باعث رشد کند و قد کوتاه شود.
از دست دادن کلسیم و چگالی استخوان:
عدم جذب کافی کلسیم و ویتامین D ممکن است منجر به نرم شدن استخوان (پوکی استخوان یا ریکیت) در کودکان و از دست دادن تراکم استخوان (پوکی استخوان) در بزرگسالان شود.
بیماری سلیاک چه عوارضی دارد؟
عوارض بیماری سلیاک در بارداری
سقط جنین و ناباروری:
عدم دریافت ترکیب کلسیم و ویتامین D می تواند به مسائل تولید مثلی کمک کند.
عدم تحمل پذیری لاکتوز:
آسیب به روده کوچک ممکن است باعث شود که شما بعد از خوردن محصولات لبنی حاوی لاکتوز، درد شکمی و اسهال را تجربه کنید، حتی اگر آن ها حاوی گلوتن هستند.
سرطان:
افراد مبتلا به سلیاک که رژیم غذایی عاری از گلوتن را حفظ می کنند، خطر ابتلا به چندین نوع سرطان، از جمله لنفوم روده و سرطان روده کوچک را دارند.
بیماری سلیاک باعث چه می شود؟
مشکلات عصبی:
برخی افراد مبتلا به بیماری سلیاک ممکن است دچار مشکلات عصبی مثل تشنج یا ناخوشی محیطی شوند (بیماری اعصاب که به دست ها و پاها منجر می شود).
در کودکان، بیماری سلیاک همچنین می تواند منجر به عدم رشد، بلوغ به تاخیر، کاهش وزن، کم شدن وزن، کم خونی، ورم مفاصل و صرع شود.
بیماری سلیاک چه خطراتی دارد؟
درمان بیماری سلیاک:
در حال حاضر تنها راه درمان رعایت رژیم غذایی فاقد گلوتن برای تمام عمر است که البته رعایت رژیم باید با دقت و حساسیت زیادی و تحت نظر مشاور تغذیه صورت گیرد.پژوهشهای زیادی در جهان روی روشهای درمان نوینی در حال انجام است اما هنوز راه درمانی دیگری جایگزین رژیم نشده است.
