حکم آماده کردن غذا برای روزه خواران
روزه داری یکی از تکالیف الهی برای مسلمانان است اما هستند افرادی که به دلایل مختلفی چون بیماری یا مسافرت قادر به انجام وظیفه خود در این ماه نیستند. دراین بین با توجه به حرمت این ماه مبارک ومهمانی خداوند برای بندگانش، این افراد نیز از خوردن وآشامیدن در ملأ عام نهی شده اند و روزه خوردن و حکم روزه خواری در پیشگاه خدا ناخوشایند است. .
حکم روزه خواری و شکستن آن
در این مقاله بعد از ذکر توضیحاتی درباره اقسام روزه، شرایط صحت روزه، و کارهائی که برای روزه دار مکروه است، به چند پرسش و پاسخ در مورد روزه داری می پردازیم:
اقسام روزه
روزه بر چهار قسم است :اوّل ـ روزه واجب، مانند روزه ماه رمضان. دوّم ـ روزه حرام، مانند:روزه روز عید فطر و روز عید قربان. سوّم ـ روزه مستحب، مانند:روزه روز عید غدیر، و روزه روز مبعث. چهارم ـ روزه مکروه، مانند:روزه روز عاشورا.
شرایط روزه صحیح
شرائط صحّت روزه چند چیز است:
1 ـ عاقل بودن.
2 ـ زنان در حال حیض و نفاس نباشند.
3 ـ مرضی که روزه برایش زیان دارد نداشته باشند.
4 ـ در سفر شرعی نباشد.
5 ـ بیهوش نباشد.
6 ـ ایمان داشته باشد.
7 ـ زمان روزه، عید فطر و عید قربان نباشد.
8 ـ غسل نمودن از جنابت و استحاضه، و پس از تمام شدن دوران حیض و نفاس، زنان غسل حیض و نفاس هم کرده باشند.
9 ـ اجازه شوهر برای زنش، و اجازه پدر و مادر برای فرزند در روزههای مستحبّی.
10 ـ نداشتن قضای روزه واجب (پسر بزرگتر که قضای روزه پدر بر او واجب است، میتواند روزه مستحبی بگیرد).
11 ـ روزه را برای خدا بگیرد.
کارهائی که برای روزه دار مکروه است (مکروهات روزه و مبطلات روزه)
برای روزه دار چند عمل کراهت دارد:
1 ـ شوخی کردن با همسر و بوسیدن و دست مالیدن به بدن او، برای کسی که با این اعمال هوسش تحریک خواهد شد، البتّه در جائی که قصد ریختن منی نداشته باشد، و با این اعمال نیز معمولا منی از او خارج نمیشود.
2 ـ سرمه کشیدن با سرمه هائی که مشک در آن وجود دارد، یا با چیزهائی که میترسد وارد حلق گردد.
3 ـ خارج ساختن خون از بدن، به وسیله حجامت یا سرنگ بطوری که موجب ضعف گردد.
4 ـ حمّام رفتن اگر موجب ضعف شود.
5 ـ سعوط نمودن با انفیّه هائی که وارد بینی می کنند.
6 ـ بوئیدن گلهای خوشبو، بخصوص نرگس، ولی عطر زدن برای روزه دار مستحب است، زیرا طبق حدیث عطر تحفه روزه داران است.
7 ـ تر نمودن لباس و گذاشتن آن روی بدن.
8 ـ چشیدن غذا هرچند هم که به حلق نرسد.
9 ـ نشستن زن در آب.
10 ـ کشیدن دندان مخصوصا اگر خونریزی داشته باشد.
سوال:آیا تقلب کردن روزه را باطل می کند؟
جواب:روزه را باطل نمی کند ولی تقلب کردن در شأن مسلمان نیست و حرام است. (جامع المسائل آیه الله فاضل لنکرانی ره، ج 1، ص 628)
سوال:اگر کسی در هنگام خوردن سحری صدای اذان به گوشش برسد چه باید بکند؟
جواب:لقمه را از دهان خارج کند و دهان را بشوید، مگر اینکه یقین داشته باشد که هنوز صبح نشده و لذا اگر یقین به دخول صبح داشته باشد و ادامه دهد روزه باطل می شود.. (مجمع المسائل آیه الله گلپایگانی، ج 4، ص 164)
سوال:حکم شرعی کسی که برای مسلمانی که روزه نمی گیرد غذا و نوشیدنی تهیه می کند چیست؟
اگر روزه بر آن شخص واجب نیست یا شرعا معذور از روزه گرفتن است (مثل اینکه توانایی روزه گرفتن را نداشته باشد)، اشکالی ندارد، ولی در صورتی که معذور نیست و روزه گرفتن بر او واجب باشد، از باب یاری نرساندن بر گناه، باید از این کار خودداری کند و در صورت امکان با زبانی نرم وی را نهی از منکر نماید.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
حضرت آیة الله العظمی خامنه ای(مد ظله العالی):
اگر روزه گرفتن برای او واجب باشد و بدون عذر شرعی روزه نمی گیرد، جایز نیست.
حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی):
بطور کلی اگر آن شخص، شرعا معذور از روزه گرفتن باشد مانعی ندارد ولی در صورتی که معذور نیست باید آنها را با زبان خوب، نهی از منکر نماید و از تهیه آن خودداری نماید.
حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
چنانچه فرد مذکور در افطار روزه معذور است، مانعی ندارد.
سوال:اگر کسی که در هنگام روزه حواسش نبود و ناگهان مقداری غذا خورد و هنگام جویدن غذا یادش آمد که روزه است باید غذایش را بیرون آورد یا قورت دهد؟
جواب:باید فورا غذا را از دهان خارج نماید. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 958، س 1650)
سوال:آیا کسی که بنا به عذری روزه نمی گیرد و در ملأ عام اقدام به روزه خواری می کند کار خلاف شرع انجام داده است و یا اینکه فقط کار غیر اخلاقی انجام داده است؟
جواب:تظاهر به روزه خواری جایز نیست و اگر کسی از گرفتن روزه معذور است نباید در ملأ عام اقدام به روزه خواری نماید.
سوال:موقعی که روزه داریم می توانیم بدون این که آب را فرو ببریم دهانمان را بشوریم یا اشکال دارد؟
جواب:اگر آب را به حلق نرسانید و فقط داخل دهان را شستشو دهید مانعی ندارد پس از بیرون ریختن آب سه مرتبه آب دهان را بیرون بریزید تا یقین کنید که از آب خارج چیزی فرو برده نمی شود. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 958، س1650)
