استفاده از دستگاه تصفیه هوا
استفاده از دستگاه تصفیه هوا یکی از بهترین راه های از بین بردن آلاینده ها و کاهش اثرات مخرب آلودگی هوا است. به طور کلی، دستگاه های تصفیه هوا مثل درختان که کربن دی اکسید را جذب می کنند و اکسیژن را به محیط برمی گردانند، با به دام انداختن و از بین بردن ذرات معلق، هوای سالم را به محیط تزریق می کند.
اما بسیاری از دستگاه های تصفیه هوا با لامپ UV ادعای تصفیه هوا دارند و عملکرد آن ها هیچ شباهتی به درختان یا فیلترهای تصفیه هوا ندارد.
در این مقاله قصد داریم درباره نحوه عملکرد لامپ UV بیشتر توضیح دهیم و بررسی کنیم که چرا دستگاه تصفیه هوا با لامپ یو وی می تواند خطراتی را به همراه داشته باشد؟
دستگاه تصفیه هوا با لامپ UV چیست؟
دستگاه های تصفیه هوا با لامپ UV نوعی از دستگاه های تصفیه هوا هستند که به کمک نور ماورای بنفش با موج کوتاه، قصد از بین بردن ذرات بیماری زا (پاتوژن هایی) مانند ویروس ها، باکتری ها و قارچ ها را دارند.
در واقع هدف این نوع دستگاه های تصفیه هوا، مثل تمام دستگاه های دیگر موجود در بازار در نهایت یک چیز است:کاهش آلاینده ها و افزایش کیفیت هوایی که تنفس می کنیم.
در حال حاضر در بازار هم دستگاه هایی وجود دارند که تنها فیلتر آن ها لامپ UV است و هم دستگاه هایی که لامپ UV در آن ها یکی از مراحل تصفیه هوا است.
تصفیه هوا در دستگاه های تصفیه هوا با لامپ UV چگونه انجام می شود؟
در این نوع دستگاه ها، پاکسازی آلاینده ها با مکش هوا از طریق فن به داخل دستگاه شروع می شود. قرار است آلاینده ها با عبور از فیلتر لامپ UV ضدعفونی شده و از بین بروند. بزرگترین نگرانی که درباره این روش تصفیه هوا وجود دارد این است که در فرآیند تصفیه هوا ممکن است گاز ازن تولید شود.
موضوع دیگری که درباره این نوع تصفیه هوا وجود دارد این است که در این روش پاکسازی، نور و انرژی لامپ UV قرار است که روی مولکول های آلاینده و با تغییر ساختار DNA آن ها، این ذرات آلاینده را به ذرات بی خطر تبدیل کند. چرا که باکتری ها تنها یک سلول دارند و برای ادامه زندگی به DNA خود وابستگی دارند. بنابراین با تابش UV و ایجاد تغییر در DNA، در تئوری این باکتری ها از بین خواهند رفت.
اما در آزمایش های مختلف، میزان موفقیت این روش تصفیه هوا متفاوت بوده است. در بعضی از این مطالعات مشخص شده که لامپ UV با واکنش ناقص ذرات آلاینده، این ذرات را به مولکول های ناشناخته و خطرناکی تبدیل می کنند که می توانند سلامتی ما را با تهدیدات جدی رو به رو کنند.
خطرات استفاده از لامپ UV چیست؟
همانطور که گفته شد، یکی از مضرات دستگاه هایی که از لامپ UV برای تصفیه هوا استفاده می کنند، افزایش غلطت گاز ازن در هوای محیط است. زمانی که موکول اکسیژن موجود در هوا، از این فیلتر دستگاه عبور می کند، به دو اتم تقسیم شده و در نتیجه ترکیب هر یک از این اتم ها با یک مولکول اکسیژن دیگر گاز (O3)ازن تولید می شود. بالا رفتن غلظت گاز ازن در هوای محیط برای بیماران تنفسی و قلبی عوارض بسیار زیادی دارد. آلاینده ازن کارایی بیماران ریوی را می تواند به شدت کاهش دهد.
ازن همچنین باعث عوارضی مثل:
- ناراحتی بینی و گلو درد،
- سردرد، آلرژی و حساسیت پوستی،
- حالت تهوع، حالت خستگی و گیجی
نیز می شود و اگر کسی بیماری زمینه ای باشد می تواند آن را شدیدتر کند.
ایراد دیگری که به گفته سازمان حفاظت از محیط زیست آمریکا (EPA)نسبت به این دستگاه های تصفیه هوا وارد است، ناکارآمدی لامپ UV برای تصفیه کامل هوا است. همانطور که توضیح داده شد، این واکنش ها صرفا برای از بین بردن ویروس ها و باکتری ها است و روی دیگر ذرات خطرناک آلاینده مثل PM 2.5 که آلاینده های بسیار ریز در هوای شهر ها هستند و بخش بزرگی از آلودگی هوا را تشکیل می دهند، اثر چندانی ندارد. بنابراین طبق نظر این سازمان، UV به تنهایی برای تصفیه هوا کافی نیست و باید در کنار آن از فیلترهای دیگری برای به دام انداختن یا از بین بردن ذرات آلاینده استفاده کرد.
مقاله مرتبط در پلاس وی :7 گیاه آپارتمانی تصفیه کننده هوا را بشناسید
آیا استفاده از لامپ UV در دستگاه های تصفیه هوا به هیچ عنوان توصیه نمی شود؟
استفاده از دستگاه های تصفیه هوا با لامپ UV برای مصرف خانگی به هیچ عنوان توصیه نمی شود. این دستگاه ها برای بعضی از مراکز بهداشتی و درمانی که شرایط خاصی دارند استفاده می شوند. همچنین لامپ UV برای ضد عفونی کردن فیلترهای دستگاه تصفیه هوای دندان پزشکی نوجان نیز کاربرد دارد.
چه دستگاه تصفیه هوایی برای خانه مناسب است؟
نوع دیگری از دستگاه های تصفیه هوای موجود در بازار، دستگاه هایی هستند که از فیلتر هپا و کربن اکتیو برای پاکسازی آلاینده ها استفاده می کنند. این نوع دستگاه ها هیچ گونه ماده جدیدی را به محیط اضافه نمی کنند و تنها با به دام انداختن ذرات آلاینده، کیفیت هوای محیط را افزایش می دهند.
فیلترهای هپای به کار رفته در این دستگاه ها، تا 99% از آلاینده های موجود در محیط را که شامل ویروس ها و باکتری ها نیز می شود، جذب خود می کنند. برندهای بزرگ و معتبر در جهان نیز از همین روش برای تصفیه هوا در دستگاه های خود استفاده می کنند. از جمله آن ها می توان به برند باسابقه IQ Air اشاره کرد.
در ایران نیز شرکت های معتبر دستگاه های تصفیه هوا از جمله نوجان مهر (www.nojaan.com) از فیلترهای باکیفیت هپا و کربن اکیتو برای از بین بردن آلاینده ها استفاده می کنند. این نوع دستگاه ها با توجه به آنکه هیچگونه عوارض جانبی ندارند، بهترین گزینه برای افزایش کیفیت هوای خانه و فضاهای بسته عمومی مانند اداره ها هستند.
