کودک همراه مجسمه ی معروف فردوسی در میدان فردوسی تهران
حکیم ابوالقاسم فردوسی شاعر بزرگ حماسه سرا و مشهور ایران است که مجسمه های بسیاری تاکنون از او ساخته شده است. یکی از معروف ترین مجسمه های فردوسی در میدان فردوسی تهران قرار دارد. این مجسمه، حکیم ابوالقاسم فردوسی را با کتاب شاهنامه در دستش نشان می دهد و در قسمت پایین مجسمه، پیکر کودکی تصویر شده است.
با مشاهده این مجسمه ممکن است این سوال در ذهنتان ایجاد شود که کودک همراه فردوسی چه کسی است؟ در این بخش از فرهنگ و هنر پلاس وی به بیان پاسخ این سوال خواهیم پرداخت.
کودک همراه فردوسی کیست؟
مجسمه ای که اکنون در میدان فردوسی تهران قرار دارد، توسط مرحوم صدیقی در زمینه ی مجسمه سازی و مرمت مجسمه دارای تحصیلات آکادمیک بود در اوایل سال 1338، ساخته شد و ایشان کار نصبش را به فرزند خود فریدون صدیقی سپرد.
مجسمه حکیم ابوالقاسم فردوسی از سنگ مرمر کارارا ساخته شده و ارتفاع آن بیش از سه متر است و کتاب شاهنامه ای در دست دارد. پایه ی این مجسمه، تخته سنگی با 59 تن وزن است که از کوه الوند واقع در استان همدان تهیه شده و به تهران منتقل شده است. کار نصب مجسمه ی فردوسی بر روی این قطعه سنگ نتراشیده صورت پذیرفته است.
در پایه این مجسمه کودکی را مشاهده می فرمایید اما کودک همراه فردوسی کیست؟
طبق گفته های فریدون صدیقی کودکی که در قسمت پایین مجسمه وجود دارد، پیکر کودکی زال ـ از شخصیت های شاهنامه است. چون زال روی کوه قاف بزرگ شده پایه مجسمه به صورت یک تخته سنگ طبیعی طراحی شده که حکایت از داستان زندگی زال دارد.
دکتر میرجلال الدین کزازی یکی از شاهنامه پژوهان بزرگ در این باره می گوید:
بر آن نیستم که آن کودک خُرد، زال باشد، زیرا پذیرفتنی نیست از میان چهره های پُر شمار شاهنامه، آن پیکرتراش یا تندیس ساز زال را برگزیده باشد. من می انگارم که شاید خواست او آن بوده است که به شیوه ای نمادین و بر پایه ساختار شاهنامه، زبان پارسی را در آن کودک به نمود بیاورد.
در ادامه او می گوید:«فردوسی این کودک را آنچنان پرورده و بالانده است که بُرنایی گردیده است جاودانه، برومند و شاداب! و به سخن دیگر فردوسی کاری را که پیشینیان او تا آن زمان انجام داده بودند به پایان برده است و از همین روی است که شاید آن کودک در دامان فردوسی دیده می شود».
دیگر آثار ابوالحسن صدیقی
«ابوالحسن صدیقی» بزرگ ترین مجسمه ساز و پدر مجسمه سازی ایران است که مجسمه فردوسی واقع در میدان فردوسی تهران را ساخته است . از دیگر کار های مهم این هنرمند بزرگ تندیس یعقوب لیث صفاری در زابل است. مجسمه فردوسی واقع در میدان فردوسی تاکنون دو مرتبه در سال های 84 و 88 توسط فریدون صدیقی مرمت شده است.
به دلیل ترس از فرسایش مجسمه ی فردوسی صحبت هایی مبنی بر انتقال آن به یک مکان مناسب تر و نصب یک بدل به جای آن در اواخر دهه ی 80 و اوایل دهه ی 90 مطرح شد و تندیسی به وسیله ی فریدون صدیقی ساخته شده است تا نمونه ی اصلی پس از ساخت موزه ای برای آثار ابوالحسن صدیقی به آن موزه انتقال یابد اما هنوز این تندیس به دلیل ساخته نشدن موزه در جلوی در ورودی برج میلاد تهران و تندیس اصلی در میدان فردوسی قرار دارد.
مجسمه های فردوسی در کجا قرار دارند؟
مجسمه های بسیاری از فردوسی شاعر بزرگ ایرانی ساخته شده است و برخی از آنها به قدری ارزشمند بوده که امروزه در موزه نگهداری می شود. تعداد این مجسمه ها به چندین مورد می رسد و هر یک در نقطه ای از ایران یا جهان قرار دارد.
مجسمه فردوسی باغ نگارستان
قدیمی ترین مجسمه حکیم ابوالقاسم فردوسی به حدود هشتاد و پنج سال پیش مربوط می شود و در کشور ما وجود دارد. حدود 410 دانشجوی ایرانی مقیم اروپا در سال 1313 همزمان با جشن هزاره فردوسی در ایران سفارش ساخت مجسمه ی او را به «لرنزی» مجسمه ساز بزرگ فرانسوی دادند. لرنزی سفارش آنها را پذیرفت و تندیس را به بهترین شکل ممکن ساخت.
نماینده ی این دانشجویان شعرهای شاهنامه ی فردوسی را برای لرنزی خواند تا او با الهام از اشعار حماسی فردوسی، تصویری از چهره ی فردوسی را در ذهن خود ایجاد کند و مجسمه او را بسازد بنابراین لرنزی طبق تصور ذهنی خود از فردوسی مجسمه اش را ساخت به همین دلیل این مجسمه با مجسمه ساخت ابوالحسن صدیقی متفاوت است.
مجسمه ی ساخت لرنزی در تاریخ 28 خرداد سال 1315 در مقابل دانشکده ی ادبیات دانشگاه تهران (باغ نگارستان فعلی) قرار گرفت.
معروف ترین مجسمه فردوسی در میدان فردوسی تهران
معروف ترین مجسمه فردوسی در میدان فردوسی تهران قرار دارد. خالق این اثر زیبا مرحوم «ابوالحسن صدیقی» بزرگ ترین مجسمه ساز و پدر مجسمه سازی ایران و از شاگردان نقاش بزرگ کمال الملک است. در هفدهم خرداد ماه 1338 از این مجسمه طی مراسم باشکوهی رونمایی شد.
مجسمه ی فردوسی از جنس سنگ مرمر و به ارتفاع 3 متر ساخته شده است و کار نصب آن به فریدون صدیقی فرزند ابوالحسن صدیقی واگذار شد. جالب است بدانید تاکنون سه مجسمه از فردوسی در میدان فردوسی تهران نصب شده است. دو مجسمه بعد از چند سال برداشته شد و به جاهای دیگری منتقل شد و در سال 1338 سومین مجسمه ی فردوسی ساخته مرحوم صدیقی در این میدان قرار گرفت و همواره در آنجا ماند.
نصب این مجسمه در میدان فردوسی تهران که در اطراف آن سفارتخانه ی چندین کشور، ساختمان مرکزی چندین بانک مانند بانک ملی و بانک سپه، چندین موزه مانند موزه ی جواهرات ملی و موزه ی سکه ی بانک سپه و چند شرکت و مؤسسه نیز در این خیابان قرار دارند بر اهمیت هر چه بیشتر آن می افزایند.
مجسمه فردوسی در ساختمان جدید کتابخانه ی ملی تهران
مجسمه ی معروف دیگر فردوسی در ایران مجسمه ای از جنس برنز با ارتفاع 7 متر است که توسط «رضا یاراحمدی» ساخته شده و در ساختمان جدید کتابخانه ی ملی تهران قرار داده شده است.
مجسمه فردوسی در شهر توس
مجسمه ی زیبا و دیدنی دیگری از فردوسی در مقبره اش واقع در شهر توس قرار دارد.
مجسمه های فردوسی در کشورهای دیگر
در شهر رم پایتخت کشور ایتالیا مجسمه فردوسی به ارتفاع یک متر و 85 سانتی متر قرار دارد که از جنس مرمر سفید ساخته شده است. علاوه بر ایتالیا، تندیسی از فردوسی در کشورهای آلمان، انگلستان، تاجیکستان و فرانسه نیز نصب شده است.
دیگر تندیس های فردوسی
تندیس ساخته ی رضا نیک سیرت و تندیس ساخته ی ابوالحسن صدیقی که به دلیل شرایط نگهداری نامناسب از بین رفته اند اشاره کرد.
تندیس دیگرساخته شده به سفارش اداره ی کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری ایران توسط شرکت نشان سازان
سردیسی برنزی که در جلوی در ورودی ساختمان اصلی دایره المعارف بزرگ اسلامی در دارآباد شهر تهران نصب شده است.
تندیسی که به وسیله ی فریدون صدیقی ساخته شده است تا نمونه ی اصلی پس از ساخت موزه ای برای آثار ابوالحسن صدیقی به آن موزه انتقال یابد اما هنوز این تندیس در جلوی در ورودی برج میلاد تهران قرار دارد.
تندیسی در شهر ایذه در استان خوزستان
تندیسی در میدان فردوسی شهر سلماس (شاهپور)
تندیس های دیگر فردوسی در میدان فردوسی کرمانشاه، نیشاپور، بجنورد ، محوطه ی کاخ نیاوران و ساختمان قدیم کتابخانه ی ملی ایران در تهران، دانشکده ی ادبیات دانشگاه فردوسی شهر مشهد
