برخلاف آنچه معمولا شنیده اید، نوشیدن روزانه هشت لیوان آب کلید سلامت نیست یا نپوشیدن لباس گرم در یک روز سرد شما را بیمار نمی کند. شاید باور نکنید دوران بارداری 9 ماه نیست. شایعات مربوط به حوزه پزشکی، اغلب به عنوان حقایقی خدشه ناپذیر بین مردم تکرار می شوند، حتی اگر جستجوهای پیگیرانه در اینترنت، حقیقتی را که پشت این تصورات غلط وجود دارند روشن کنند.در ادامه به بی اعتباری برخی از معمول ترین شایعات پزشکی از نظر علمی می پردازیم.
10باور غیر علمی پزشکی را بشناسید
1. واکسن ها می توانند باعث ابتلا به آنفلوآنزا یا اوتیسم شوند
هرچند بدن در واکنش به هرنوع واکسنی دچار تب خفیفی می شود، اما دکتر راشل ریمان استادیار طب کودکان در دانشکده پزشکی دانشگاه ایندیانا و نویسنده کتابی در زمینه شایعات پزشکی می گوید:این شایعه که واکسن آنفلوآنزا می تواند فرد را به آنفلوآنزا مبتلا کند کاملا نادرست است.
واکسن آنفلوآنزا قطعا شامل ویروس های مرده آنفلوآنزاست؛ اما این ویروس ها کاملا مرده هستند. ریمان افزود:یک ویروس مرده نمی تواند دوباره زنده شود و ایجاد آنفلوآنزا کند.
اما در مورد اوتیسم، شایعه ابتلا به این بیماری در اثر واکسن، با چاپ مقاله ای آغاز شد که سال 1377/ 1998 در نشریه علمی The Lancet به چاپ رسید. در این مطالعه والدین هشت کودک (فقط هشت کودک) مبتلا به اوتیسم گفتند تصور می کنند فرزندانشان پس از زدن واکسن به این بیماری مبتلا شده اند.
از آن زمان تاکنون با وجود مطالعات بسیار دیگری که این موضوع را رد می کنند این شایعه بشدت گسترش یافته است. به عنوان مثال مطالعه ای که در سال 1381/ 2002 در مورد 530 هزار کودک انجام شد (دقت کنید عدد 530 هزار چقدر بزرگ تر از هشت است!)
ارتباطی میان واکسن زدن و خطر ابتلا به اوتیسم را نشان نداد. ریمان می افزاید:متاسفانه با وجود وقت و سرمایه ای که برای اثبات این موضوع به کار رفته است، این شایعه همچنان رواج دارد. آنقدر که در گرماگرم رقابت های انتخاباتی آمریکا، دونالد ترامپ اعلام کرده است اعتقادی به موثر بودن واکسن ها ندارد و فکر می کند واکسن زدن به بروز اوتیسم می انجامد!
2. مصرف مکمل های ویتامین، شما را سالم تر می کنند
مطالعات نشان داده اند مصرف زیاد مکمل های ویتامین می توانند نه تنها بی تاثیر که حتی خطرناک باشند. به عنوان مثال مطالعه ای که در سال 1385/ 2006 انجام شده نشان می دهد خطر ابتلا به زوال عقل درمورد برخی از زنان مسن که مکمل کلسیم مصرف می کنند وجود دارد.
همچنین در مطالعه گسترده ای که نتایج آن سال 1384/ 2005 منتشر شد، محققان پی بردند دوزهای بالای ویتامین ها می تواند با افزایش ریسک سرطان مرتبط باشد. مکمل های ویتامین علاوه بر خطراتی که در بلندمدت متوجه فرد می کنند، در کوتاه مدت نیز می توانند زیانبار باشند. ریمان می گوید بهتر است ویتامین ها و سایر مواد مغذی را به جای قرص ها از غذاهای واقعی دریافت کنید.
3. غذاهای تند و استرس باعث زخم معده می شود
اگر فکر می کنید غذای پرادویه شب گذشته باعث عود زخم معده تان شده است اشتباه می کنید. هرچند پزشکان زمانی بر این باور بودند که دو عامل استرس یا غذاهای پرادویه به زخم معده دامن می زنند، اما امروزه مشخص شده است عامل واقعی زخم معده یک باکتری به نام هلیکوباکترپیلوری است.
دکتر آران سوامیناس مدیر برنامه بیماری های التهابی روده در بیمارستان لنوکس هیل نیویورک می گوید زخم معده - زخمی که در جدار داخلی معده یا قسمت ابتدایی روده باریک ایجاد می شود - می تواند براثر مصرف داروهای خاصی مثل آسپرین و قرص های آهن نیز ایجاد شود.
4. مطالعه در نور کم یا نزدیک تلویزیون نشستن چشم را ضعیف می کند
نور کم یا زل زدن به تلویزیون از فاصله کم، بدون شک می تواند باعث شود چشم شما بسختی کار کرده و آسیب ببیند. اما ریمان می گوید هیچ گونه شواهدی وجود ندارد که نشان دهد این کارها آسیب طولانی مدتی به چشم وارد می کنند.
شایعات پزشکی
وی می افزاید شایعه غلطی که در این زمینه وجود دارد در دهه 1340/ 1960 آغاز شد و در آن زمان می توانست درست باشد. برخی تلویزیون های رنگی اولیه امواجی منتشر می کردند که می توانست به چشم آسیب برساند. اما این مشکل مدت هاست برطرف شده و تلویزیون های امروزی و صفحه های نمایشگر رایانه ها تقریبا بی خطر هستند. بنابراین زیاد نزدیک تلویزیون نشستن، کودک شما را نیازمند عینک نخواهد کرد.
5. آدامس 7 سال در معده باقی می ماند
درست است که بسیاری از مواد تشکیل دهنده آدامس مثل الاستومرها، رزین ها و موم ها غیرقابل هضم هستند، اما این بدان معنا نیست که هفت سال در معده باقی می مانند. بسیاری از چیزهایی که ما می خوریم - حتی موادی مثل فیبر که به خوردن آن ترغیب می شویم - غیرقابل هضم هستند.
اما سیستم گوارشی یک سیستم ارگانیک قوی است و هرچیزی را که نمی تواند جذب کند، از خود خارج می کند. ریمان می گوید باوجود چسبندگی و قوام عجیب آدامس، این ماده از سیستم گوارشی عبورکرده و دفع می شود.
6. روزانه باید حداقل 8 لیوان آب بنوشیم
شایعه مصرف هشت لیوان آب در روز از سال 1324/ 1945 آغاز شد؛ زمانی که شورای تحقیقات ملی غذا و تغذیه آمریکا اعلام کرد بزرگسالان باید روزانه حدود 5/2 لیتر (مساوی با هشت لیوان) آب مصرف کنند. هرچند تمام رسانه ها این حقیقت را منتشر کرده و به همین مقدار بسنده کردند، اما آنچه شورای تغذیه در ادامه توضیح داد این بود که بخش عمده این میزان آب از غذاها تامین می شود. ریمان می گوید شایعه ای که وجود دارد را باید این گونه اصلاح کرد:روزانه حدود هشت لیوان مایعات بنوشید یا بخورید
7. هوای سرد شما را بیمار می کند
ریمان می گوید این شایعه که در سراسر جهان رواج دارد، صحت ندارد. شاید وقتی سردمان می شود، علائم سرماخوردگی – واقعی یا خیالی- را بیشتر احساس کنیم. اما دما به خودی خود ما را نسبت به ویروس ها آسیب پذیرتر نمی کند.
این نتیجه در مطالعه ای که سال 1347/ 1968 در نشریه The New England Journal of Medicine به چاپ رسید اعلام شد. براساس نتایج این مطالعه اگر در یک اتاق یا یک حمام سرد، از سرما به خود بلرزید، احتمال ابتلا به سرماخوردگی پس از استنشاق میکروب های سرماخوردگی بیش از زمانی نیست که در دمای معمولی به سر می برید.
ریمان افزود هوای سرد همچنین تفاوتی در دوره بهبودی از سرماخوردگی ایجاد نمی کند. حتی نتایج تحقیقاتی که هنوز در مراحل اولیه هستند می گویند این احتمال وجود دارد که هوای سرد از برخی جهات به بدن کمک می کند. با این حال تاثیر هوای سرد بر میکروب های سرماخوردگی هنوز بدرستی مشخص نیست.
شایعات پزشکی
تحقیقات نشان می دهند دو عامل معمول سرماخوردگی – رینوویروس ها و کرونوویروس ها- دردماهای سردتر بسرعت رشد می کنند و سرماخوردگی در هوای سرد و خشک گسترش بیشتری می یابد. برخی دانشمندان احتمال می دهند دلیل شیوع بیشتر سرماخوردگی در هوای سرد این باشد که در این هوا افراد اغلب در فضاهای بسته به سر می برند و تعامل نزدیک تری با یکدیگر دارند و این شرایط، زمینه را برای گسترش میکروب سرماخوردگی فراهم می سازد.
8. کودکان هنگام دندان درآوردن تب می کنند
این شایعه ای است که همه پدرو مادرها آن را شنیده اند. ریمان می گوید این شایعه پزشکی هم نادرست است و می تواند خطرناک باشد. تحقیقات، ارتباط زیادی میان دندان درآوردن کودک و دمای بالای بدن نشان نداده اند. ریمان هشدار می دهد والدین نباید تب کودک را در نتیجه دندان درآوردن بدانند و به آن اهمیت ندهند.
9. مصرف پروبیوتیک ها از سرماخوردگی جلوگیری می کند
مطمئنا پروبیوتیک ها شما را بیمار نمی کنند، اما از سرماخوردگی تان هم جلوگیری نمی کنند. دکتر پاتریکا هیبرد استاد پزشکی کودکان و رئیس سازمان سلامت جهانی بیمارستان کودکان بوستون می گوید هرچند تحقیقات اولیه، پروبیوتیک ها را عامل جلوگیری کننده از سرماخوردگی معرفی می کردند، اما هیچ یک از آزمایش های پیشرفته و باکیفیت این ادعا را ثابت نمی کنند.
10. دوره بارداری 9 ماه است
همه می دانند دوران بارداری 9 ماه به طول می انجامد. اما همه در مورد این حقیقت در اشتباه هستند. دکتر جوانا استون پزشک متخصص زایمان در دانشکده پزشکی ماونت ساینای نیویورک می گوید درواقع این دوران 5/9 ماه به طول می انجامد. پزشکان معمولا دوران کامل بارداری را 40 هفته عنوان می کنند و آغاز آن را اولین روز آخرین قاعدگی می دانند.
اما باروری زنان معمولا 10 تا 16 روز پس از شروع قاعدگی آغاز می شود. بنابراین با این شیوه شمارش، دو هفته اول بیشتر بارداری ها درواقع قبل از این که زنان متوجه آن شوند آغاز می شود. چیزی که موضوع را گیج کننده تر می کند این است که محققان پی برده اند مدت زمانی که یک بارداری سالم به طول می انجامد می تواند به اندازه پنج هفته کم یا زیاد شود
