زمان شروع و ترتیب رشد دندان نوزاد + علائم و مراقبت

پاسخ تمام سوالات والدین در مورد رشد دندان نوزاد

برای والدین زیباترین لبخند در دنیا ،لبخند کودکشان است که با دندان های ریزش شروع به خندیدن می کند و بدترین چیز آن است که نشانی از پوسیدگی روی دندان ها مشاهده شود که مسلما امری ناخوشایند برای والدین خواهد بود. رویش دندان فرایندی است که طی آن اولین دندان کودک از لثه برش خورده و نمایان می شود. طبیعی است که والدین به محض رویش اولین دندان نگران مراقبت های دندان پزشکی باشند. در این قسمت از پلاس وی قصد داریم نحوه رویش دندان های کودک را شرح دهیم.

چه زمان رشد دندان نوزاد شروع می شود؟

رویش دندان برای اکثر کودکان معمولا از سنین 6-12 ماهگی آغاز می شود و تا سه سالگی تقریبا 20 دندان شیری خواهند داشت. 

ترتیب رشد دندان های کودک:

دندان کودکان معمولا بصورت دوتایی (جفتی) جوانه می زند. ابتدا دندان های جلویی ردیف پایین، چند ماه بعد دندان های جلویی ردیف بالا، سپس دندان های جانبی و تحتانی ردیف بالا و به دنبال آن دندان های آسیاب اولیه ، نیش و آسیای ثانویه جوانه می زنند. بنابراین تا سه سالگی ، کودک 20 دندان خواهد داشت . ترتیب رشد دندانی براساس سن کودک عبارتند از :

4-7 ماهگی دندان های وسطی (مرکزی) پایین

8-12 ماهگی دندان های وسطی بالایی

9-16 ماهگی دندان های جانبی بالایی و پایینی

در یک سالگی کودک 8 دندان خواهد داشت

13-19ماهگی دندان های آسیاب اولیه پایینی

16-23 ماهگی دندان های نیش بالایی و پایینی

23-31 ماهگی دندان های آسیاب ثانویه بالایی

تا سه سالگی کودک 20 دندان خواهد داشت. 

*توجه داشته باشید که ترتیب رشد دندانی در همه کودکان یکسان نیست زیرا برخی کودکان ممکن است رشد دندانی سریع داشته باشند در حالی که برخی دیگر از کودکان رشد دندانی آهسته خواهند داشت. 

چه زمان باید نگران دندان درنیاوردن کودک خود باشیم ؟

متوسط سن دندان درآوردن کودک حدود 6 ماهگی می باشد. رویش دندان قبل از 6ماهگی دندان زودرس محسوب می شود . اگر کودک تا 13 ماهگی رویش دندانی نداشت آن را به عنوان رشد دندانی با تاخیر در نظر می گیرند اما نباید نگران این تاخیر بود زیرا رشد دندان در هر کودک متفاوت است . تا زمانی که رشد مو، پوست و استخوان کودک عادی باشد جای نگرانی نیست. تاخیر رشد دندان هیچ مشکلی در رشد کلی او ندارد. 

برخی از دلایلی که ممکن است رشد دندان به تاخیر بیفتد ، عبارتند از:

• دلایل ارثی
• تغذیه ضعیف
• کم کاری تیروئید
•  تولد زودرس

اما اگر فکر می کنید سابقه خانوادگی و تغذیه ضعیف به تاخیر رشد دندان کودک بستگی ندارد با پزشک مشورت کنید. ابتدا به دنبال علائم باشید. 

علائم رویش دندان چیست ؟

هنگام رویش دندان ، کودک بدخلق می شود زیرا دندان های او از لثه خارج می شوند. علائم رویش 3-6 روز قبل از رویش دندان ظاهر می شوند و به محض نوک زدن دندان از لثه متوقف می شود . رویش دندان در برخی نوزادان یک فرایند آسان و سریع است اما در برخی از آن ها می تواند آهسته و دردناک باشد.

برخی از علائم و نشانه های رایج رویش دندان عبارتند از:

•  قرمزی و تورم لثه ها که با کبودی و درد همراه است.
•  آبریزش بیش از حد دهان کودک، ممکن است او هر شی را در دهانش ببرد. آبریزش دهان کودک تا چند هفته پس از رویش دندان ادامه خواهد داشت.
•  کشیدن گوش، درد لثه باعث درد گوش نیز می شود زیرا مسیرهای عصبی یکسانی دارند.
•  افزایش جویدن و گاز گرفتن، کودک برای رهایی از درد ناشی از فشار رویش دندان از لثه هرچیزی را گاز می گیرد و می جود.
•  خواب کودک به دلیل درد طولانی ممکن است مختل شود. این درد سبب بی قراری کودک نیز خواهد شد، بنابراین کودک ممکن است بدخلق شود.
•  علاقه نداشتن به غذا و خوردن، جویدن یا مکیدن غذا ممکن است سبب ناراحتی بیشتر برای کودک شود. طبیعی است که اشتهای خود را از دست می دهد.
•  کودک به دلیل ناراحتی اطراف فک و گونه ها ممکن است گونه خود را بکشد.
•  به دلیل آبریزش دهانی بیش از حد ممکن است جوش های ریز و خفیفی اطراف دهان و قفسه سینه کودک ایجاد شود.
•  گاهی اوقات پروسه رویش دندان با تب خفیف همراه است. 

اگر علائم شدید باشد یا فرزند شما علائم گفته شده در ادامه ی این بخش از پلاس وی را به همراه داشته باشد ممکن است مربوط به رویش دندان او نباشد:

•  دمای بالای بدن
•  اسهال
•  آبریزش بینی و سرفه
• خارش بدن کودک 

پلاس وی توصیه می کند در چنین مواردی با پزشک مشورت کنید. اگر کودک به دلیل دردی ناگهانی گریه کرد به پزشک مراجعه کنید. 

اعمالی که هنگام رویش دندان باید از آن ها پرهیز کرد عبارتند از: 

•  از محصولات بی حسی دندان دوری کنید، هنگام رویش دندان کودک از هرگونه مالیدن ژل های بی حسی و الکل برروی لثه کودک پرهیز کنید زیرا سبب بی حسی گلو شده و بلع او را دشوار می کند. همچنین ممکن است کودک را در معرض خطر کاهش اکسیژن در خون قرار دهد.
•  از استفاده هرگونه ژل های گیاهی یا هومیوپاتی پرهیز کنید زیرا مواد تشکیل دهنده آن ها ممکن است سبب مشکلات قلبی و خواب آلودگی شود .
•  پماد های موضعی موثر نیستند زیرا هنگامی که کودک شیر می خورد آن را شستشو می دهد.
•  استفاده از لثه گیر کودک را فراموش کنید. هیچ مدرکی مبنی بر آنکه لثه گیر درد لثه کودک را تسکین می دهد وجود ندارد از طرفی نیز می تواند یک خطر خفگی بالقوه داشته باشد.
•  از مالیدن روغن گل میخک بر لثه کودک خودداری کنید زیرا سبب سوزش لثه ها می شود.

پروسه رویش دندان کودک یکی از طولانی ترین و دردناک ترین مرحله رشد زندگی یک کودک محسوب می شود. به عنوان والدین باید صبور باشید تا این پروسه به پایان برسد. 

درد رویش دندان کودک چه مدت طول می کشد؟

زمان مشخصی برای رویش دندان وجود ندارد . پس از رشد اولین دندان و تسکین درد، هنگام رویش دندان آسیاب ها کودک مجدد احساس ناراحتی خواهد داشت. زیرا این دندان ها باعث ناراحتی و درد بیشتر نسبت به دندان های جلویی خواهد شد زیرا از لحاظ اندازه بزرگ بوده و در پشت دهان کودک قراردارد. 

راه های مراقبت از دندان کودک:

دندان های شیری کودک همانند دندان های دائمی او احتیاج به مراقبت دارند. بهداشت زودرس دندان کودک برای پیشگیری از پوسیدگی آن ها ضروری است. نکاتی برای مراقبت از دندان کودک که باید در نظر گرفته شود. عبارت است از:

•  لثه کودک را با یک گاز استریل یا پارچه تمیز کنید
•  قاشق، چنگال و کاسه جداگانه ای برای کودک در نظر بگیرید زیرا استفاده مشترک با دیگر اعضای خانواده سبب عفونت لثه او خواهد شد.
•  غذاهایی سرشار از ویتامین و مواد معدنی به کودک بدهید تا به استحکام دندان های او کمک کند. کودک برای رشد سالم دندان و لثه های خود به کلسیم، فلوراید ، فسفر و ویتامین C احتیاج دارد.
•  از خوراندن غذاهای قندی و نوشیدنی های شیرین به کودک خودداری کنید زیرا سبب پوسیدگی دندان او خواهد شد.
•  هنگامی که 20 دندان اصلی کودک رشد کرد معاینات دندان پزشکی برای او در نظر بگیرید.
•  نوشیدنی را توسط یک فنجان به کودک بدهید زیرا نوشیدن مایعات توسط شیشه شیر سبب پوسیدگی دندان او خواهد شد.
•  از دادن شیشه شیر هنگام خوابیدن کودک پرهیز کنید زیرا سبب پوسیدگی آهسته دندان او می شود.
•  پس از استفاده از مکمل ها و داروهایی که شیرین هستند دهان کودک را با آب بشویید.
•  هنگامی که 18 ماهگی کودک تمام شد مسواک زدن را شروع کنید. 

برخی از سوالات رایج و متداول

1. آیا رویش دندان سبب تب، اسهال و آبریزش بینی می شود؟

افزایش دمای خفیف هنگام رویش دندان رایج است اما هیچ مدرکی مبنی بر ایجاد تب وجود ندارد. اگر کودک شما تب به همراه استفراغ، اسهال یا عدم اشتها داشت حتما به پزشک مراجعه کنید. 

2. آیا رویش دندان سبب استفراغ می شود ؟

درحالی که برخی معتقدند عفونت ویروسی سبب استفراغ می شود اما برخی دیگر رویش دندان را به استفراغ مرتبط می کنند. اگر کودک استفراغ شدید به همراه عفونت یا تب داشت به پزشک مراجعه کنید.