سرطان پروستات چیست و چگونه درمان می شود؟
امروزه بیماری سرطان پروستات ،آمار بالایی را در میان مردان بالای 40 الی 50 سال دارد .این بیماری مانند تمام بیماری های دیگر با علائم و نشانه هایی در بدن ایجاد می شود ، با شناخت این علائم و نشانه ها می توان مانع از بروز و پیشروی بزرگ شدن پروستات شد .به همین منظور مراقبت ها ، تغییرات در سبک زندگی و انتخاب بهترین گزینه درمان که توسط پزشک متخصص تشخیص داده می شود از اقدامات مهم به شمار می روند.
پروستات چیست ؟
پروستات یک غدد کوچک در دستگاه تناسلی مرد است. این غده به ساختن منی (مایع شیری رنگ که در هنگام نعوظ اسپرم را از بیضه ها در طول آلت تناسلی حرکت می دهد) کمک می کند.غده پروستات که به شکل و اندازه یک گردو است در قسمت عمقی لگن، زیر مثانه و در جلوی رکتوم (راست روده) قرار گرفته است. همچنین، پروستات بخشی از پیشاب راه ، یعنی لوله ای که ادرار را از مثانه به خارج و از طریق آلت تناسلی حمل می کند، احاطه کرده است.
ایجاد و رشد سرطان پروستات - پروستات نرمال و غیرطبیعی
سرطان پروستات و انواع آن
سرطان پروستات یکی از بیماری های شایع در میان مردان می باشد، این بیماری در سنین کم تر از 50 سال نادر بوده و بیشتر در دوران میانسالی مردان رخ می دهد. انواعی مختلفی از سرطان پروستات وجود دارد، که نحوه ی ایجاد و پیشرفت هر یک از آنها اندکی با دیگری متفاوت است.اغلب اوقات سرطان به تدریج در طول زمان به وجود می آید و خطر انتشار وسیعی به همراه ندارد. از طرف دیگر، برخی از انواع سرطان پروستات نیز می توانند انتشار بسیار سریع و مخربی داشته باشند.
سرطان پروستات اولیه
سرطان پروستاتی که در مراحل اولیه یعنی زمانیکه در حد غده پروستات است و پخش نشده، شناسایی گردد، دارای شانس بیشتری برای درمان موفق می باشد.
سرطان پروستات پیشرفته
سرطان پروستات پیشرفته یعنی اینکه سرطان به خارج از کپسول پروستات انتشار یافته است. معمولا این سرطان، در استخوان ها و گره های لنفاوی دیده می شود. سرطان پیشرفته پروستات با نام سرطان متاستازیک نیز شناخته می شود. سرطان متاستازیک، سرطانی است که در بدن پخش شده است.
هنگامی که سرطان پروستات متاستاز می کند اغلب به استخوان ها منتشر می شود. این وضعیت می تواند در نواحی زیر سبب ایجاد درد شود:
ناحیه لگن
کمر
قفسه سینه
در صورتی که سرطان به طناب نخاعی انتشار یابد، ممکن است فرد حس خود را در پاها و مثانه از دست دهد. برخی مردان می توانند بدون داشتن هر گونه علامت سال ها به سرطان پروستات مبتلا باشند.
علائم و نشانه های سرطان پروستات
بخاطر موقعیت قرارگیری پروستات در بدن، سرطان پروستات معمولاً با علائم خاصی همراه است.وقتی پروستات به علت سرطان یا مشکلی دیگر بزرگ می شود، این مجرا در پروستات تنگ تر و تنگ تر می شود. با باریک شدن این لوله، خارج شدن ادرار به سختی مکن می شود.
چهار نشانه ادراری در سرطان پروستات:
شب ادراری :بیدار شدن مداوم طی شب برای ادرار کردن
اضطرار :حس اینکه باید فوراً ادرار کنید
تکرر :ادرار کردن در دفعاتی بسیار بیشتر از حد طبیعی
تردید :دشواری شروع جریان ادرار
درد و ناراحتی ناشی از سرطان پروستات
از جمله نشانه های رایج ، درد در نیمه ی پایینی بدن میان مردهایی است که به سرطان پروستات مبتلا می شوند. این درد معمولا در ناحیه ی پایین کمر، پاها، و باسن رخ می دهد. هم چنین ممکن است شخص مبتلا هنگام نشستن، در لگن خود احساس ناراحتی کند یا به طور کلی، اندکی درد در همه ی استخوان های بدن خود احساس کند .
نشانه سرطان پروستات در مایع منی
غالبا به دلیل وجود خون ، شکل و ظاهر مایع منی تغییر می کند.شخص مبتلا ممکن است توانایی لازم را برای حفظ نعوظ به اندازه ی مناسب برای برقراری رابطه ی جنسی از دست بدهد.ولی در حقیقت، حدود دو سوم از مردانی که به سرطان پروستات مبتلا می شوند، بسیاری از این علائم را در خود مشاهده نمی کنند. ولی یک سوم باقی مانده معمولا متوجه ی حداقل یکی از این علائم می شوند.
علل ایجاد سرطان پروستات
علت اصلی ایجاد سرطان پروستات تا حدودی نامشخص است. پژوهش های پزشکی تنها توانسته اند در این مورد به مشکلات سلولی اشاره کنند. درست مانند انواع دیگر سرطان، سرطان پروستات نیز وقتی به وجود می آید که در این غده ی تناسلی سلول های غیرطبیعی تولید شوند. این سلول های جهش یافته بسیار سریع تر از سلول های سالم منتشر می شوند و فضای بیش تری از پروستات را اشغال می کنند. رشد این سلول های می تواند به ایجاد یک تومور در بافت پروستات منجر شود؛ سپس سلول ها از تومور جدا می شوند و در بخش های دیگر بدن نیز رشد می کنند.
به طور کلی عوامل و دلیل ایجاد سرطان پروستات را به چند بخش تقسیم کرد که شامل:
سن : یکی از عوامل افزایش خطر سرطان پروستات ، سن می باشد. در سنین بالا خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری وجود دارد.
بیماری های مقاربتی : مردان مبتلا به سوزاک در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این نوع سرطان می باشند.
چاقی و اضافه وزن :چاقی و اضافه وزن در مردان مبتلا به سرطان پروستات ، خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پروستات پیشرفته را به وجود می آورد.
بعضی از داروها : تحقیقات نشان می دهد که مصرف روزانه داروهای ضدالتهاب باعث افزایش خطر ابتلا به این بیماری می شوند.
ژنیتک : مردانیکه در خانواده شان سابقه سرطان پروستات دارند در خطر بیشتری هستند، همچنین مردانیکه در خانواده شان بیشتر خانم ها سرطان سینه دارند، در خطر بیشتری می باشند.
مصرف بیش از حد برخی مواد غذایی :
شیر و محصولات لبنی
چربی های اشباع در محصولات حیوانی
گوشت قرمز
گوشت کبابی
انواع درمان و نمونه برداری سرطان پوستات
اغلب برای مردانی که به مراحل اولیه سرطان پروستات مبتلا هستند و در سلامتی به سر می برند، جراحی یک راه درمانی مناسب است. به عمل جراحی که در آن پروستات را برمی دارند، پروستات برداری و یا پروستاتکتومی می گویند. به طور معمول جراحان از این دو روش استفاده می کنند:
درمان سرطان پروستات با پروستات برداری رتروپوبیک
در این روش جراح پروستات را با یک برش در بالای استخوان شرمگاهی در زیر شکم خارج می کند. او همچنین غدد لنفی نزدیک پروستات را از حیث ابتلا به سرطان بررسی می کند. این روش به جراح این امکان را می دهد تا از صدمه دیدن اعصابی که نزدیک پروستات هستند و کنترل مثانه و نعوظ با آنهاست، جلوگیری کند.
درمان سرطان پروستات با جراحی سرمایشی
در جراحی سرمایشی ، ابتدا جراح با کمک سونوگرافی بافت را منجمد و سپس ذوب می کند تا سرطان پروستات را از بین ببرد. از این روش اغلب زمانی استفاده می شود که هرچند بیماری هنوز محدود است اما در پروستات پیشرفت بیش تری کرده است. زمانی هم که جراحی یکی از راه های درمانی نباشد، از آن استفاده می کنند. در این روش، پروستات را برنمی دارند.
درمان سرطان پروستات با پروستات برداری پرینه آل
در این نوع عمل جراحی، که کم تر از آن استفاده می کنند، جراح از طریق برش بین پوست بیضه و مقعد به پروستات دسترسی پیدا می کند. در این روش، جراح نمی تواند غدد لنفی را از حیث ابتلا به سرطان بررسی کند. بنابراین، خودداری از آسیب رساندن به اعصاب مهار کنندة نعوظ مشکل است. از این روش زمانی استفاده می کنند که سرطان به پروستات محدود است.
هورمون درمانی
برای پایان دادن به تولید هورمون مردانه تستوسترون توسط بدن از این روش استفاده می شود. سلول های سرطان پروستات برای رشد خود به تستوسترون وابسته هستند. قطع کردن تولید تستوسترون می تواند باعث مرگ یا رشد آهسته تر سلول های سرطانی گردد.
هورمون درمانی شامل موارد زیر می شوند:
1 - دارو های پایان دهنده در تولید تستوسترون
داروهای شناخته شده به نام آگونیست ها از تولید تستوسترون در بیضه ها جلوگیری می کنند. دارو هایی که معمولا در این نوع هورمون درمانی استفاده می شوند شامل لوپرولید (لوپرون، الیگارد)، گوزرلین (زولادکس)، تریپتورلین (ترلسار) و هیسترلین (وانتاس) می شوند. گاهی اوقات دیگر داروها شامل کتوکونازول و آبیراترون (زایتیگا) می شوند.
2 - دارو هایی که از رسیدن تستوسترون به سلول های سرطانی پیشگیری می کنند
دارو های ضد آندروژن از رسیدن تستوسترون به سلول های سرطانی جلوگیری می کنند. نمونه های این داروها شامل بیکالوتامید (کاسودکس)، نیلوتامید (نیلاندرون) و فلوتامید می شوند.
پرتودرمانی روشی نوین برای درمان سرطان پروستات
در این نوع درمان از مقدار بالای انرژی تابشی جهت درمان سرطان استفاده می کنند. پرتودرمانی زمانی انجام می شود که سرطان در پروستات وجود دارد اما به اندام های دیگر گسترش پیدا نکرده است.
از این روش همچنین، زمانی که به علت سن، سلامتی یا انتخاب شخصی امکان جراحی وجود ندارد، استفاده می کنند. دو نوع پرتودرمانی وجود دارد:
پرتودرمانی خارجی :یک دستگاه به سلول های سرطانی پرتو می تاباند. دستگاه اطراف بدن می چرخد و پرتو را از جهت های زیادی به بدن می تاباند. بعد از اینکه پزشک قسمتی از بدن را که به اشعه نیاز دارد، به طور دقیق مشخص کرد، درمان معمولاً 1 بار در روز، 5 روز در هفته و به مدت 6 تا 8 هفته انجام می شود.
براکی تراپی (Brachytherapy) :این روش نوعی پرتودرمانی داخلی است، که به آن روش کاشت دانه ای هم می گویند. پرتو به وسیلة کاشتن دانه های کوچکی در پروستات به بدن تأیید می شود. بسته به اندازه پروستات، معمولاً 40 تا 130 دانه در پروستات قرار داده می شود. هر دانه مقدار اندکی ماده رادیواکتیو دارد که به شعاع یک اینچ در اطراف خود پرتو ساطع می کند.
جراحی برداشت بیضه ها ؛ ارکیکتومی
برداشتن بیضه ها سبب کاهش سطح تستوسترون در بدن می شود.
شیمی درمانی
برای از بین بردن سلولهای سرطانی که به سرعت در حال پیشرفت هستند از روش شیمی درمانی استفاده می شود.
درمان سرطان پروستات با جراحی لاپاروسکوپی
جدیدترین نوع جراحی برای برداشتن پروستات است. در این روش برش کوچک تری ایجاد می شود و از لولۀ باریکی که دوربینی در انتهای آن نصب شده است، استفاده می کنند که به وسیلۀ روبات کنترل می شود.
عوارض درمان سرطان پروستات با روشهای جراحی
امروزه روش های جراحی به کمک ابزارهای پیشرفته ، عوارض بعد از جراحی را به حداقل رسانده است. اما گاهی ممکن است مشکلاتی مانند مشکلات زیر بوجود آید:
نشت ادرار از طریق مقعد
ناتوانی جنسی
کوتاه شدن طول آلت تناسلی (1 تا 2 سانتیمتر)
فتق رانی ؛ که گاهی تا دو سال بعد هم محتمل است.
راههای پیشگیری از ابتلا به سرطان پروستات
همیشه پیشگیری بهتر از درمان است، در سرطان پروستات هم مثل هر بیماری دیگر راههای برای جلوگیری از بروز وجود دارد که شامل:
انتخاب یک رژیم غذایی سالم پر از میوه و سبزیجات، غلات کامل و کم چربی
مصرف گوشت ماهی به دلیل وجود اسیدهای چرب امگا3
مصرف فیبرهای گیاهی(حاوی سلولز و همی سلولز) و پروتئین های گیاهی نظیر سویا به دلیل داشتن ایزوفلاونی به نام Genistein که مانع رشد سلول های سرطانی می شود.
مصرف سبزیجات مانند انواع کلم ها(کلم گل، کلم پیچ، کلم تکمه و...) به دلیل داشتن ترکیباتی نظیر ایندول ـ کربونیل، گلوکاریک اسید(کلسیم ـ دی ـ گلوکارات) وسولفورافان.
مصرف سلنیوم، ویتامین های D و E و عنصر روی
کند شدن رشد سرطان پروستات با نوشیدن روزانه یک لیوان آب انار
ورزش و فعالیت بدنی :با ورزش روزانه حداقل 30 دقیقه و افزایش فعالیت بدنی ، باعث افزایش سلامتی و کاهش خطر ابتلای خود به سرطان پروستات را کاهش شوی
-
حفظ وزن مناسب، اگر وزن فعلی شما مناسب است، پس آن را حفظ نمایید و اگر زیاد است شروع به کم کردن وزن کنید.
درمان و پیشگیری از سرطان پروستات با داروهای گیاهی:
در کنار مصرف مواد غذایی مناسب برای پیشگیری از ابتلاء، چنانچه بیماری حاد شود، می توان از گیاهان دارویی مفید برای درمان اختلالات پروستات (به ویژه تورم) بهره جست. از جمله این گیاهان دارویی می توان به نخل اره ای ایرانی، گزنه، کدوی پوست کاغذی، کتان روغنی، شیرین بیان، قارچ گانودرما، جینسینگ آسیایی، تویا، سویا، ادریسی، دم اسب، ذرت، شبدر قرمز، چای سبز، انگور خرس، مِلون تلخ(خربزه وحشی)، بارهنگ(اسفرزه) آبی و خربزه درختی اشاره کرد.
درنهایت بهترین درمان سرطان پروستات چیست؟
هر بیمار، یک فرد منحصر به فرد با مجموعه ای از ویژگی ها است.تجربه، فرهنگ و علائق بیمار کمک می کند تا بهترین روش درمان را انتخاب کنیم.سلامت دستگاه قلبی عروقی نیز در تعیین نوع درمان موثر است.درنهایت شناخت و مراجعه به یک پزشک متخصص اورولوژی و بیماری های دستگاه تناسلی مردان بهترین اقدام در این زمینه است.
