بیماری هیدروپس گوش چیست و چه نشانه هایی دارد؟
هیدروپس گوش (Hydrops of the ear)، همچنین با نام بیماری منییر (Meniere's disease) شناخته می‌شود. این یک بیماری مزمن در گوش داخلی است که به طور عمده با سه علامت اصلی همراه است:سرگیجه حمله‌ای و شدید، کاهش شنوایی حسی، و وزوز گوش (صدای روزآمد یا بوق زنبور عسل در گوش بدون وجود منبع خارجی).
در هیدروپس گوش، سیستم ساک اندولنفی (یک سیستم پریلمفی و پستلمفی در گوش داخلی که با نظم فشار و ترشح مواد ساخته شده است) اختلال می‌کند. این مشکل ممکن است به دلیل افزایش فشار درون ساک اندولنفی یا نقص در جذب و تخلیه مایعات درون آن باشد. این مواد مایع اضافی باعث ایجاد فشار بالا در گوش داخلی می‌شوند که علائم بیماری منییر را ایجاد می‌کند.
علائم هیدروپس گوش و بیماری منیر
هیدروپس اندولنف (بیماری منیر) یک بیماری مزمن است که با سرگیجه حمله‌ای شدید، وزوز گوش و کاهش شنوایی نوسانی حسی-عصبی همراه است. در ابتدای بیماری، ممکن است فقط برخی از این علائم وجود نداشته باشد، اما برای تشخیص نهایی، وجود تمامی این علائم ضروری است.
- سرگیجه به عنوان علامت اولیه در دو سوم بیماران رخ می‌دهد. این بیماری معمولاً در سنین 30 تا 50 سال اتفاق می‌افتد.
- حملات سرگیجه دورانی شدید، بدون گیجی یا عدم تعادل بین حملات، نشانه‌های واضحی از مراحل اولیه بیماری منیر هستند.
- در حملات تیپیک، سرگیجه شدت می‌یابد و تا چند ساعت پایدار می‌ماند، سپس بهبود می‌یابد. بنابراین، این بیماری با سرگیجه مداوم چند روزه یا چند هفته‌ای همراه نیست.
- در ابتدا، فواصل بین حملات ممکن است چندین سال باشد، اما با تشدید حملات، این فواصل کاهش می‌یابد و به ندرت حتی به یک حمله در روز می‌رسد.
- در این حالت نیز، بیماری همچنان به شکل حمله‌ای با فواصل بهبودی کامل باقی می‌ماند. در مراحل پیشرفته بیماری، ممکن است در بین حملات، عدم تعادلی خفیف رخ دهد.
- علاوه بر سرگیجه، در حملات شدید، تهوع و استفراغ و در حملات خفیف، تهوع همراه با سرگیجه رخ می‌دهد.
- کاهش شنوایی در این بیماران به صورت نوسانی حسی-عصبی و در فرکانس‌های پایین است.
- در ابتدا، کاهش شنوایی یک طرفه است، اما در بیش از 25 تا 40 درصد بیماران (معمولاً طی سه سال اول بیماری) گوش دیگر نیز درگیر می‌شود.
- کاهش شنوایی معمولاً نوسانات سریعی دارد و بین حملات به حالت طبیعی بازمی‌گردد.
- با پیشرفت بیماری، کاهش شنوایی پایدار، احساس پری یا فشار در گوش، تغییر شکل کلمات و دیپلاکوزیس رخ می‌دهد.
- در آزمون‌های شنوایی، کاهش شنوایی حسی-عصبی در فرکانس‌های پایین (بر خلاف سایر انواع کاهش شنوایی) وجود دارد.
- وزوز گوش در این بیماران در ابتدا آهسته است و به تدریج حالت نوسانی می‌گیرد. این وزوز گوش قبل یا حین حملات سرگیجه شدت می‌یابد و در بین حملات نیز باقی می‌ماند.
دلایل و علت بیماری هیدروپس گوش
هنوز دقیقاً علت ایجاد هیدروپس گوش و بیماری منییر مشخص نیست، اما عوامل متعددی از جمله عوامل ژنتیکی، اختلالات ضربان قلبی، مشکلات عروقی، عوامل ایمنی، و عوامل محیطی مانند تغییرات فشار هوا و تغذیه نامناسب ممکن است نقشی در بروز و تشدید این بیماری داشته باشند. درمان هیدروپس گوش و بیماری منییر از طریق مدیریت علائم، کنترل فشار درون گوش داخلی، رعایت رژیم غذایی مناسب و استفاده از داروهای ضدسرگیجه، ضدتهوع، و ضدالتهاب صورت می‌گیرد که در ادامه بخش سلامت پلاس وی به آن اشاره خواهیم داشت.
تشخیص بیماری هیدروپس گوش
در ابتدا، از بیمار در مورد تاریخچه سرگیجه، شدت، مدت زمان و تداوم آن، همچنین کاهش شنوایی، تغییرات آن، وزوز و احساس پری در گوش(ها) پرسش می‌شود. همچنین اطلاعاتی در مورد سابقه بیماری‌های دیگر مانند سفلیس، اریون، عفونت‌های جدی، التهابات چشم، نقص سیستم ایمنی، آلرژی و جراحی گوش در گذشته نیز درخواست می‌شود.
علاوه بر این، وضعیت سلامتی عمومی مانند دیابت، فشار خون، چربی خون بالا، مشکلات تیروئید و اختلالات عصبی-روانی نیز مورد سئوال قرار می‌گیرد تا در صورت وجود بیماری‌های مرتبط، تشخیص و درمان آن‌ها صورت گیرد.
سپس با تکمیل تاریخچه بیماری، آزمون‌های تشخیصی برای ارزیابی عملکرد شنوایی و تعادل انجام می‌شود. آزمایش‌های سنجش شنوایی معمولاً نشان می‌دهند که کاهش شنوایی حسی در گوش مبتلا وجود دارد. همچنین، توانایی بیمار در تمایز گفتار (تشخیص کلمات مشابه مانند "میز" و "تیز") نیز در گوش مبتلا معمولاً کاهش می‌یابد.
درمان هیدروپس گوش
درمان هیدروپس گوش (بیماری منیر) معمولاً به منظور کاهش علائم و مدیریت حملات سرگیجه و عوارض مرتبط انجام می‌شود. درمان هیدروپس گوش شامل موارد زیر می‌شود:
داروها
استفاده از داروها به منظور کنترل سرگیجه و علائم مرتبط با هیدروپس گوش می‌تواند مفید باشد. معمولاً داروهای ضد سرگیجه، دیورتیک‌ها (داروهای ادرارآور) و داروهای ضد تهوع و استفراغ تجویز می‌شوند.
رژیم غذایی
تغییر در رژیم غذایی با محدود کردن مصرف نمک، قند و غذاهای پرچرب و مصرف مواد غذایی سالم می‌تواند به کاهش عوارض مرتبط با هیدروپس گوش کمک کند.
فیزیوتراپی
تمرینات فیزیکی و تناسب اندام با هدف تقویت عضلات تعادل و بهبود تعادل بدن می‌تواند در کاهش سرگیجه و بهبود عوارض هیدروپس گوش موثر باشد. همچنین، تمرینات چشمی و تمرینات گوش نیز بهبود شنوایی و تعادل را تسهیل می‌کنند.
جراحی
در موارد شدید و مقاوم به درمان دارویی، جراحی ممکن است لازم باشد. جراحی هیدروپس گوش معمولاً شامل روش‌هایی مانند دیسکتومی ساک اندولنفی (لابیرنتکتومی) یا استفاده از شیوه‌های جراحی مغز و گوش می‌شود.
برای درمان هیدروپس گوش، چه زمانی جراحی توصیه می شود؟
روش‌های جراحی در درمان هیدروپس گوش (بیماری منیر) عبارتند از:
لابیرنتکتومی شیمیایی (Chemical labyrinthotomy)
در این روش، دارویی مانند جنتامایسین به گوش میانی تزریق می‌شود تا عملکرد تعادل در گوش کاهش یابد و در نتیجه سرگیجه کنترل شود. این روش معمولاً در حفظ شنوایی مؤثر است.
شانت آندولنفاتیک یا روش دکمپرسیون (Decompression)
در این روش، ساک اندولنفاتیک که جای تجمع مایعات گوش داخلی است، باز می‌شود. این روش معمولاً سرگیجه را کنترل می‌کند، اما تعادل برخی از افراد به طور دائم بهبود نمی‌یابد.
قطع عصب وستیبولر (Vestibular nerve section)
در این روش، عصب تعادل از محل خروج آن از گوش داخلی به سمت مغز قطع می‌شود. این روش درمان موقتی برای حملات سرگیجه است و بیشتر موارد شنوایی حفظ می‌شود.
تخریب لابیرنت و قطع عصب هشت (Labyrinthectomy and eighth nerve section)
در این روش، مکانیسم تعادل و شنوایی در گوش داخلی تخریب می‌شود. این روش در مواردی که بیمار دچار افت شدید شنوایی در گوش مبتلا است، استفاده می‌شود و معمولاً حملات سرگیجه را در بیشتر موارد کنترل می‌کند.
انتخاب روش جراحی برای هر فرد باید تنها توسط پزشک متخصص گوش و حلق و بینی تعیین شود و بر اساس شرایط و عوارض هر فرد ممکن است متفاوت باشد.
