منوراژی چیست ؟
منوراژی یک اصطلاح پزشکی برای دوره های قاعدگی با خونریزی غیر طبیعی و طولانی مدت است . اگرچه خونریزی شدید قاعدگی یک نگرانی شایع است اما اکثر خانم ها خونریزی غیر طبیعی که به عنوان منوراژی شناخته می شود را تجربه نمی کنند.
فرد مبتلا به منوراژی ، به دلیل خونریزی بیش از حد ، توانایی انجام فعالیت های روزمره خود را نخواهد داشت و بنابراین اگر در دوره قاعدگی خود خونریزی غیر معمولی دارید ، با پزشک تان در این زمینه مشورت کنید زیرا روش های درمانی موثری برای درمان منوراژی وجود دارد .
علائم منوراژی
علائم و نشانه های منوراژی عبارتند از:
- نیاز مکرر به تعویض نوار بهداشتی در دوره قاعدگی
- فرد مبتلا به منوراژی برای کنترل دوره قاعدگی خود نیازمند استفاده از تعداد بیشتری نوار بهداشتی خواهد بود
- فرد در طول شب برای تعویض نوار بهداشتی مکررا از خواب بیدار خواهد شد
- فرد مبتلا به منوراژی، بیش از یک هفته خونریزی خواهد داشت
- محدود کردن فعالیت های روزانه به دلیل خونریزی شدید در قاعدگی
- علائم کم خونی مانند خستگی یا تنگی نفس
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت دارا بودن شرایط زیر به پزشک مراجعه کنید:
- در صورتی که خونریزی سنگین واژینال به حدی باشد که نوار بهداشتی در کم تر از 2 ساعت کاملا خیس شود.
- خون ریزی بین دوره یا خون ریزی نامنظم واژن در فرد مشاهده شود.
- هرگونه خونریزی واژن بعد از دوره قاعدگی
علل منوراژی
در برخی موارد، علت خونریزی شدید قاعدگی ناشناخته است اما با این وجود تعدادی از دلایلی که می تواند باعث بروز منوراژی شوند به شرح زیر هستند:
عدم تعادل هورمون :
در یک چرخه قاعدگی عادی ، تعادل بین هورمون های استروژن و پروژسترون میزان آندومتر که در دوران قاعدگی تولید می شود را تنظیم می کند و در صورت بروزعدم تعادل هورمونی ، آندومتر به مقدار زیادی رشد می کند و در نهایت منجر به خونریزی شدید در دوره قاعدگی می شود .
برخی شرایط وجود دارند که ممکن است باعث عدم تعادل هورمون ها شوند. این موارد شامل سندروم تخمدان پلی کیستیک، چاقی، مقاومت به انسولین و مشکلات تیروئیدی است.
اختلال عملکرد تخمدان ها :
اگر تخمدان ها در طی چرخه قاعدگی تخمک گذاری نکنند ، بدن همانند یک چرخه قاعدگی عادی هورمون پروژسترون تولید نمی کند و این وضعیت در نهایت منجر به عدم تعادل هورمون و منوراژی می شود.
فیبروئید رحم :
تومور های غیر سرطانی (خوش خیم) رحم ، در سال های باروری بروز پیدا می کنند و فیبروم رحم باعث میشود که خونریزی قاعدگی سنگین تر از حالت نرمال باشد .
پولیپ کوچک و خوش خیم ایجاد شده بر روی لایه داخلی رحم نیز ممکن است باعث خونریزی شدید و طولانی مدت در دوره قاعدگی شود.
آدنومیز :
این وضعیت زمانی اتفاق میافتد که غددی در آدنومتر (در دیواره رحم) ایجاد شود که این امر نیز باعث بروز خونریزی شدید همراه با درد در دوره قاعدگی می شود.
دستگاه داخل رحمی (IUD):
منوراژی یک اثر جانبی شناخته شده در استفاده از دستگاه داخل رحمی غیر هورمونی به منظور جلوگیری از بارداری ناخاسته است که پزشک به شما در مدیریت و کنترل جایگزین سازی دستگاه کمک خواهد کرد .
سقط جنین :
سقط جنین یکی از عواملی است که ممکن است باعث بروز منوراژی در فرد شود . قرار گرفتن جفت در ناحیه ای غیر معمول درون رحم در دوران بارداری نیز ممکن است باعث بروز منوراژی شود.
سرطان :
سرطان رحم و سرطان دهانه رحم می تواند باعث خونریزی بیش از حد در دوره قاعدگی شود .
اختلالات خونریزی ارثی :
برخی از اختلالات خونریزی مانند بیماری فون ویلبراند، عوامل ژنتیکی ، لخته شدن خون و یا وجود کمبود یا اختلالی در آن نیز باعث خونریزی غیرعادی در دوره قاعدگی خواهد شد .
داروها :
برخی از داروهای خاص از جمله داروهای ضد التهابی ، داروهای هورمونی مانند استروژن و پروژسترون ها ، دارو های ضد انعقاد خون مانند وارفارین، آنوکساپارین ، می تواند در خونریزی شدید یا طولانی مدت قاعدگی نقش داشته باشد .
سایر شرایط پزشکی :
تعدادی دیگر از شرایط پزشکی مانند بیماری های کبد و کلیه ممکن است با منوراژی همراه باشد .
عوامل خطر منوراژی
عوامل خطر با توجه به سن و این که دارای چه شرایط پزشکی هستید ، متفاوت است.
در یک چرخه قاعدگی طبیعی ، آزاد شدن تخمک ها از تخمدان ها باعث تولید هورمون پروژسترون، هورمون زنانه ای که مسئولیت منظم نگه داشتن دوره های قاعدگی را دارد می شود و در صورتی که هیچ تخمکی آزاد نشود ، پروژسترون ناکافی می تواند باعث خونریزی شدید قاعدگی شود.
منوراژی در دختران به طور معمول ناشی از آنولاسیون است و دختران نوجوانی که اولین دوره قاعدگی خود را تجربه می کنند، مستعد ابتلا به منوراژی هستند .
منوراژی در زنانی که در سن مناسب برای بارداری قرار دارند ، به دلیل آسیب شناسی رحم از جمله فیبروم، پولیپ ها و آدنومیز است اما با این حال مشکلات دیگری مانند سرطان رحم، اختلالات خونریزی، عوارض جانبی دارویی و بیماری های کبد و کلیه نیز در بروز این اختلال نقش دارند.
عوارض منوراژی
خونریزی بیش از حد یا طولانی مدت قاعدگی می تواند منجر به بروز سایر شرایط پزشک شود ، از جمله:
کم خونی :
منوراژی ممکن است باعث بروز کم خونی در فرد شود. تعداد گولبول های قرمز در گردش خون توسط هموگلوبین اندازه گیری میشود. هموگلوبین پروتئینی است که سلول های قرمز خون را قادر به اکسیژن رسانی به بافت ها می کند.
کم خونی و فقر آهن در حالی رخ می دهد که بدن با استفاده از آهن سعی در ساخت هموگلوبین خون داشته باشد که منوراژی باعث کاهش آهن می شود و خطر کم خونی و فقر آهن را افزایش می دهد.
علائم و نشانه های کم خونی شامل رنگ پریدگی ، ضعف و خستگی است . اگرچه رژیم غذایی در کم خونی نقش به سزایی دارد اما منوراژی باعث کاهش شدید این ماده معدنی می شود .
درد شدید :
علاوه بر خونریزی شدید در دوره قاعدگی ، منوراژی باعث بروز درد شدید نیز خواهد شد که این وضعیت نیازمند معاینه پزشک خواهد بود.
تشخیص منوراژی
پزشک برای تشخیص علت خونریزی شدید ، از شما در رابطه با تاریخچه پزشکی و چرخه قاعدگی سوال هایی خواهد پرسید و همچنین در این رابطه که در طول دوره قاعدگی خود، خونریزیتان تا چه حد سنگین بوده و تا چه میزان نیازمند محافظت های بهداشتی بوده اید نیز از شما سوال هایی پرسیده خواهد شد .
پزشک شما معاینات فیزیکی به عمل خواهد آورد و ممکن است یک یا چند آزمایش مانند موارد زیر بر روی شما انجام دهد :
آزمایش خون :آزمایش خون به منظور ارزیابی میزان آهن خون و ارزیابی سایر شرایط مانند اختلالات تیروئیدی یا ناهنجاری های لخته شدن خون انجام می گیرد.
تست پاپ اسمیر : در این آزمایش سلول های رحمی برای شناسایی عفونت ، التهاب یا عوامل بروز سرطان، جمع آوری و آزمایش می شوند.
بیوپسی آندومتر : این امکان وجود دارد که یک نمونه از بافت داخل رحم شما گرفته و توسط یک آسیب شناس بررسی شود .
سونوگرافی :در این روش از امواج صوتی برای تولید تصاویری از رحم ، تخمدان ها و لگن استفاده می شود .
براساس نتایج آزمایشات اولیه، ممکن است پزشک انجام آزمایش های دیگری را توصیه کند ، از جمله:
سونوهیستوگرافی :در این آزمایش مایعی توسط یک لوله و از طریق واژن و دهانه رحم به داخل رحم تزریق می شود و سپس پزشک برای شناسایی مشکل در لایه های رحم، از سونو گرافی استفاده می کند.
هیستروسکوپی :این معاینه شامل قرار دادن یک وسیله نازک و روشن از طریق واژن و دهانه رحم به رحم است که به پزشک اجازه میدهد داخل رحم را مشاهده کند.
پزشکان با انجام این آزمایشات موفق به تشخیص علت بروز منوراژی در بیمار خواهند شد.
درمان منوراژی
درمان تخصصی برای اختلال منوراژی مبتنی بر عوامل مختلفی است ، از جمله:
- تاریخچه کلی پزشکی
- علت و شدت بیماری
- تحمل بیمار نسبت به داروهای خاص و روش های درمانی
- احتمال شدید تر شدن اختلال منوراژی
- برنامه ریزی ها مرتبط به فرزندآوری
- تاثیر شرایط بر سبک زندگی
- نظر و ترجیح شخصی بیمار
دارو ها برای درمان منوراژی
درمان پزشکی برای اختلال منوراژی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
داروهای ضدالتهابی استروئیدی مانند ایبوپروفن ، ناپروکسین سدیم به کاهش خونریزی در قاعدگی کمک می کنند.
داروهای NSAID به درمان گرفتگی های دردناک در دوره قاعدگی کمک می کنند.
ترانکسامیک اسید : این دارو به کاهش میزان خونریزی در دوره قاعدگی کمک می کند و فقط در زمان خونریزی باید مصرف شود.
داروهای ضدبارداری خوراکی: قرص های ضد بارداری میتوانند به تنظیم چرخه قاعدگی و کاهش میزان خونریزی در آن کمک کنند.
داروی پروژسترون خوراکی: هورمون پروژسترون میتواند به اصلاح عدم تعادل هورمون و کاهش منوراژی کمک کند.
IUD هورمونی: این دستگاه داخل رحمی نوعی از پروژسترون بنام لوونورژسترول را آزاد میکند که باعث نازک شدن لایه رحم و کاهش میزان خونریزی و درد در دوره قاعدگی شود.
در صورتی که اختلال منوراژی به دلیل استفاده از داروهای هورمونی بروز پیدا کند، تغییر و یا قطع مصرف دارو به درمان این مشکل کمک خواهد کرد.
در صورتی که بیمار به دلیل اختلال منوراژی دچار کم خونی شده باشد، ممکن است پزشک برای او مصرف مکمل آهن را تجویز کند. همچنین در صورتی که بیمار دچار کم خونی نشده باشد اما از کمبود آهن رنج میببرد نیز، مصرف مکمل آهن برای او ضروری خواهد بود.
عمل جراحی برای درمان منوراژی
در صورت عدم موفقیت درمان با دارو ممکن است درمان منوراژی نیازمند انجام عمل جراحی باشد. گزینه های درمانی شامل مواردی است که در ادامه این بخش از سلامت پلاس وی گفته شده است:
اتساع و کرتاژ (D&C):
در این روش پزشک برای کاهش خونریزی قاعدگی ، طی یک عمل جراحی، دهانه رحم را باز کرده و سپس بافت آستر رحم را ساکشن میکند، اگرچه این روش معمول است و خونریزی شدید را درمان میکند، در صورت عود مجدد منوراژی ممکن است نیازمند انجام روش های D&C اضافی در بیمار باشد.
آمبولیزاسیون شریان رحمی:
برای خانم هایی که منوراژی در اثر فیبروم ایجاد میشود، هدف از این روش کوچک کردن هرگونه فیبروم در رحم با مسدود کردن شریان های رحمی و قطع خونرسانی آن ها است. در طی آمبولیزاسیون شریان رحمی، جراح سوند را از طریق شریان بزرگ در ران (شریال فمورال) عبور میدهد و آن را به شریان رحمی هدایت میکند (جایی که رگ خونی با موادی تزریق میشود که باعث کاهش جریان خون به فیبروم میشود).
جراحی سونوگرافی متمرکز شده:
مشابه آمبولیزاسیون شریان رحمی، عمل جراحی سونوگرافی متمرکز، خونریزی ناشی از فیبروم ها را با کوچک کردن فیبروم ها درمان میکند. در این روش از امواج فراصوت برای از بین بردن بافت فیبروئیدی استفاده میشود. در این روش هیچگونه برشی در بدن بیمار ایجاد نخواهد شد.
میومکتومی:
این روش شامل انجام عمل جراحی به منظور برداشتن فیبروم های رحمی است. بسته به اندازه، تعداد و محل قرارگیری فیبروم ها، جراح ممکن است با استفاده از جراحی باز شکمی، از طریق ایجاد چندیدن برش کوچک (لاپاروسکوپی) یا از طریق دهانه رحم (هیستروسکوپی) عمل میومکتومی را انجام دهد.
فرسایش آندومتر:
این روش شامل از بین بردن (قطع کرد) پوشش رحم (آندومتر) است. در این روش از لیزر، فرکانس رادیویی یا گرما استفاده شده و به این وسیله بافت آندومتر از بین میرود.
بعد از انجام عمل فرسایس آندومتر، اکثر بیماران، دوره های قاعدگی بسیار سبک تری را تجربه خواهند کرد.
بارداری بعد از انجام عمل فرسایش آندومتر عوارض جانبی زیادی به دنبال دارد و بنابراین در صورت انجام این روش درمانی استفاده از یک روش پیشگیری از بارداری به صورت موثر تا دوران یائسگی پیشنهاد می شود.
برای انجام جراحی آندومتر از یک حلقه سیم الکتروشیمیایی برای از بین بردن پوشش رحم استفاده میشود.
هیسترکتومی :
این روش درمانی به منظور برداشتن رحم و دهانه رحم صورت میپذیرد. این روش یک روش دائمی است که باعث عقیم سازی بیمار شده و دوره های قاعدگی را به پایان میرساند. عمل هیسترکتومی تحت بیهوشی بیمار انجام میشود و نیازمند بستری شدن بیمار است. برداشتن تخمدان ها در این روش درمانی، منجر به بروز یائسگی زودرس در او خواهد شد.
بسیاری از این اقدامات جراحی به صورت سرپایی انجام میشود؛ اگرچه ممکن است بیمار برای انجام عمل های جراحی ذکر شده نیازمند بیهوشی عمومی باشد، اما به احتمال زیاد بعد از گذشت یک روز از عمل جراحی میتواند مرخص شود. میومکتومی شکم یا هیسترکتومی معمولا نیازمند بستری شدن بیمار هستند.
در صورتی که منوراژی ناشی از اختلالات تیروئیدی در فرد باشد، درمان این بیماری منجر به بهبود وضعیت منوراژی خواهد شد .
