علل اصلی خشکی دهان + عوارض و درمان

آنچه باید درباره بارداری و خشکی دهان بدانید

تهوع صبحگاهی، خستگی، سردرد، گرفتگی عضلات، بی خوابی و استفراغ از علائم شایع دوران بارداری می باشد. اگر باردار هستید باید با این نشانه ها آشنا باشید و در واقع، حتما گاهی آن ها را تجربه کرده اید اما علائم دیگری نیز وجود دارد که ممکن است به آن ها توجهی نشود. خشکی دهان در بارداری یکی از علائمی است که از نشانه های معروف این دوران محسوب می شود اما بسیاری از بانوان آن را جزو علائم بارداری محسوب نمی کنند. چنان چه می خواهید در مورد دلایل بروز خشکی دهان در بارداری بیشتر بدانید ین بخش از بارداری و نوزاد پلاس وی را از دست ندهید.

خشکی دهان در بارداری به چه معناست؟

خشکی دهان در دوران بارداری یکی از علائم رایج است. برای مرطوب و تمیز ماندن محیط دهان به بزاق نیاز است . بزاق به هضم غذا کمک می کند و از رشد باکتری ها و قارچ های دهان جلوگیری می کند. علاوه بر این بزاق دهان را مرطوب نگه می دارد و هنگامی که بزاق تولید نشود دهان خشک خواهد شد. خشکی دهان با عنوان زروستومیا شناخته می شود و به دلیل تغییرات هورمونی در زمان بارداری رخ می دهد و تغییرات شیمیایی زیادی را به دنبال دارد . این حالت اغلب در سه ماهه اول بارداری رخ می دهد و شب ها بدتر خواهد شد. اگر دهانی خشک دارید به احتمال زیاد گرفتگی بینی نیز دارید، دچار سردرد می شوید، در دهان خود طعم فلز حس می کنید و لب هایتان ترک می خورد.

علائم خشکی دهان در بارداری چیست؟

اگر در دوران بارداری دچار خشکی دهان هستید ، ممکن است یک یا دو مورد از علائم زیر را تجربه کرده باشید ، این علائم عبارتند از:

•  تغییر حس چشایی
•  احساس سوزش داخل دهان یا گلو
•  پوسیدگی دندان
•  خشکی داخل بینی
•  گلو درد

•  مشکل در صحبت کردن
•  گرفتگی صدا
•  گر گرفتگی
•  سوء هاضمه

خشکی دهان در اوایل بارداری چه نتایجی خواهد داشت؟

خشکی دهان در اوایل یا در سه ماهه اول بارداری می تواند مشکلات زیادی به همراه داشته باشد . اگر دهان شما خشک است ، صبح که از خواب بیدار می شوید زبان تان سفید خواهد بود . این اتفاق به دلیل استفراغ و ادرار زیادی است که معمولا در سه ماهه اول بارداری رخ می دهد. خشکی دهان ممکن است بر سلامت دهان و دندان تاثیر بگذارد و ایجاد ناراحتی کند. برای بلع ذرات غذا و کاهش رشد باکتری های دهان به بزاق نیاز است. اگر دهان بزاق کافی تولید نکند، به راحتی دچار مشکلات دندان و لثه مانند التهاب لثه ، پلاک و پوسیدگی دندان خواهید شد. این شرایط نباید نادیده گرفته شود زیرا می تواند بر رشد جنین تاثیر منفی بگذارد.

علت خشکی دهان در بارداری چیست؟

تقریبا همه بانوان باردار به خشکی دهان مبتلا می شوند و ممکن است در این شرایط از بوی بد دهان خود نیز شکایت داشته باشند. برخی از دلایل احتمالی خشکی دهان عبارتند از : 

1. عوارض جانبی برخی از داروها:

خشکی دهان از عوارض جانبی برخی از داروهای تجویز شده یا بدون نسخه است. این داروها شامل دارو های ضد افسردگی، دارو های متسع کننده مجرای تنفسی و داروهای ادرارآور است. به همین دلیل نباید داروهایی را که پزشک تجویز کرده بصورت خودسرانه قطع کنید، مگر این که پزشک دستور بدهد.

2. کم آبی بدن:

حتی اگر روزانه 8 لیوان آب نیز بنوشید ممکن است همچنان احساس کم آبی داشته باشید. در دوران بارداری مادر بیشتر از زمان دیگر نیاز به نوشیدن آب دارد تا سلامتی خود و جنین در حال رشدش را تضمین کند. گاهی اوقات کم آبی بدن باعث خشکی دهان خواهد شد که ممکن است باعث بروز مشکلاتی در زایمان یا موجب زایمان زودرس شود . بنابراین آب بیشتری بنوشید تا جنین سالمی داشته باشید .

3. افزایش حجم خون:

حجم خون در دوران بارداری افزایش پیدا می کند و حجم خون خانم باردار تقریبا 50 درصد بیشتر از یک خانم غیرباردار است. وقتی حجم خون در بدن افزایش پیدا می کند ، کلیه ها فعالیت بیشتری دارند و همین باعث افزایش ادرار و در نتیجه کم آبی بدن خواهد شد.

4. بالا رفتن میزان متابولیسم بدن:

با پیشرفت بارداری فعالیت سلولی مانند تولید انرژی و تجزیه غذا به شدت افزایش پیدا می کند و در نتیجه، آب موجود در بدن کم می شود و این آب باید به طور مرتب جایگزین شود . اگر این جایگزینی انجام نشود دهان دچار خشکی خواهد شد.

5. برفک:

در مطالب بخش بهداشت و سلامت پلاس وی خواندید که عامل برفک دهان قارچی به نام کاندیدا آلبیکانس است . همه ممکن است به برفک دهانی مبتلا شوند اما اگر سیستم ایمنی بدن به طور طبیعی کار نکند ، ممکن است برفک بیشتر از اندازه رشد کند. برفک احساس خشکی و پرز مانندی را داخل دهان ایجاد می کند .

عوارض مربوط به خشکی دهان چیست؟

اگر در دوران بارداری دچار خشکی دهان هستید ، نباید آن را نادیده بگیرید زیرا می تواند سبب مشکلی جدی تر شود که بر سلامتی شما و همچنین سلامتی کودک تأثیر منفی بگذارد . خشکی دهان همچنین می تواند نشانه ای از عوارض ذکر شده در ذیل باشد و نیاز به درمان فوری دارد:

1. دیابت بارداری:

دیابت بارداری یا دیابت حاملگی در دوران بارداری اتفاق می افتد و پس از بارداری از بین می رود. بعضی اوقات، حتی دیابت حاملگی می تواند دلیل خشکی دهان باشد و به دلیل بالا رفتن سطح قند خون (به دلیل دیابت حاملگی) باشد، که ممکن است با ایجاد تکرر ادرار ، میزان آب بدن را کاهش دهد. اگر به دیابت حاملگی مبتلا هستید ، ممکن است احساس تشنگی کنید، درد یا سوزشی در دهان داشته باشید یا دارای لب های متورمی باشید.

2. کم خونی:

اگر خشکی دهان به همراه علائمی مانند خشکی گلو، بریدگی گوشه لب و احساس سوزش در زبان باشد ، می تواند نشانه کم خونی باشد و نیاز به درمان فوری دارد . اگر این علائم را تجربه کردید ، فوراً با متخصص زنان مشورت کنید.

3. فشار خون:

اگر خشکی دهان و سردرد های طاقت فرسا دارید، ممکن است به دلیل افزایش ناگهانی فشار خون باشد. افزایش فشار خون می تواند سلامت شما و کودکتان را تحت تأثیر قرار دهد .

نحوه درمان خشکی دهان در دوران بارداری:

دهانی خشک در دوران بارداری مشکل خاصی نیست، بنابراین برای کنترل آن، درمان خاصی نیاز نیست. نکته مهم این است که در وهله اول مراقب موارد اساسی باشید که باعث خشکی دهان می شود. بهترین راه حل برای خشکی دهان نوشیدن حداقل دو تا سه لیتر آب در روز است. این کار باعث می شود از کمبود آب بدن جلوگیری شده و از این طریق احتمال ابتلا به خشکی دهان را کاهش دهید. 

نکاتی برای مقابله با خشکی دهان در دوران بارداری:

موارد زیادی وجود دارد که در دوران بارداری می توان با خشکی دهان مقابله کرد.

نکاتی برای تسکین خشکی دهان در دوران بارداری عبارتند از :

•  به طور مکرر آب بنوشید همچنین می توانید قطعات کوچکی از یخ را بمکید تا دهانتان خیس شود.
•  سعی کنید همیشه و حتی در هنگام خواب از بینی نفس بکشید تا مطمئن شوید آب دهانتان تبخیر نمی شود.
•  بخور صورت دهید بدان صورت که حدود بیست دقیقه در روز بخار گرم تنفس کنید. این کار از خشکی دهان جلوگیری می کند.

•  از مصرف الکل یا قهوه خودداری کنید زیرا علاوه بر تمام خطرات دیگری که ایجاد می کنند، می توانند باعث کمبود آب بدن نیز شوند و بنابراین کاملاً از آن ها دوری کنید.
•  در دوران بارداری از استعمال سیگارخودداری کنید زیرا علاوه برسمی بودن دود سیگار، سبب خشکی دهان و گلو نیز می شود.
•  اگر در مناطق خشک زندگی می کنید از دستگاه رطوبت ساز در اتاق خواب خود استفاده کنید.
•  آدامس ( ترجیحا بدون قند ) بجوید زیرا عمل جویدن باعث تحریک تولید بزاق می شود.
•  بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید . صبح ، شب و بعد از هر وعده غذایی، دندان های خود را مسواک بزنید و نخ دندان بزنید زیرا این اقدامات احتیاطی ضروری می باشند.
•  آب نارگیل بنوشید زیرا سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی بوده و همچنین حاوی الکترولیت هایی است که می توانند بافر موجود در خون را متعادل کنند.
•  رژیم غذایی سالم و متعادلی با سبزیجات سبز، غلات کامل ، آجیل و گوشت بدون چربی داشته باشید و از خوردن غذاهای سرشار از سدیم خودداری کنید زیرا این کار می تواند منجر به کم آبی بدن شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

همان طور که در بالا گفته شد خشکی دهان هیچ خطری ندارد و به راحتی قابل کنترل است اما اگر علائم دیگری مانند سر درد ، احساس سوزش در گلو، خستگی شدید، تشنگی حاد، اسهال و حالت تهوع را تجربه کردید ، فوراً با پزشک خود مشورت کنید. 

سایر نکات:

بارداری تغییرات هورمونی زیادی ایجاد می کند که می تواند منجر به عوارض خاصی شود.

خشکی دهان نشانگر تغییرات متابولیکی، آناتومیکی و فیزیولوژیکی بدن برای رشد یک کودک است.

با این وجود، اگر خشکی دهان همراه با سایر علائم بود به پزشک مراجعه کنید.