خار پاشنه نوعی زایده استخوانی در قسمت پاشنه پا است که باعث ناراحتی و درد در کف پا می شود، دلایل خار پاشنه چیست؟ راه درمان و پیشگیری از خار پاشنه چگونه است؟
خار پاشنه چیست و چه علل و علائمی دارد ؟ درمان آن چیست؟
خار پاشنه نشت کلسیم است که باعث ایجاد یک استخوان در زیر استخوان پاشنه می شود. خار پاشنه مستقیما توسط فشار عضلات و رباط ها در طولانی مدت ایجاد می شود و در افراد دارای اضافه وزن و در میان ورزشکارانی که تمام مدت در حال دویدن هستند، شایع تر است. این بیماری با گذشت زمان توسعه یافته و بیشتر خواهد شد و گاهی خارپاشنه حتی تا حدود دو سانتی متر نیز می تواند بزرگ شود و رشد یابد. خار پاشنه در مواقع بسیاری بی علامت است اما گاهی این عارضه می تواند همراه با درد متناوب و مزمن همراه باشد. معمولا بیش از 90 درصد از مشکلات مرتبط با خارپاشنه توسط روش های غیرجراحی بهبود می یابد اما اگر خارپاشنه درمان نشود و درد آن کمتر نشود، عمل جراحی لازم و ضروری است. در ادامه این بخش از بهداشت و سلامت نمناک با علل و علائم و درمان خار پاشنه آشنا خواهید شد.
علل خار پاشنه:
خار پاشنه زمانی رخ می دهد که رسوبات کلسیم در قسمت پایین استخوان پاشنه ایجاد شود، فرایندی که معمولا طی چند ماه اتفاق می افتد. خارهای پاشنه اغلب به علت کشیدگی عضلات و رباط های پا، کشش پلانتار فاسیا، و تکرار پاره شدن غشای پاشنه استخوانی اتفاق می افتد. خارپاشنه در میان ورزشکارانی که تمام مدت در حال دویدن و پریدن هستند، بیشتر دیده می شود. با توجه به تحقیقات انجام شده توسط فیزیوتراپیست ها و پدیده ها، این وضعیت در هر چهار نفر، یکی اتفاق می افتد. در این بخش از سلامت نمناک برخی از عوامل مشترک عبارتند از:
سن: سن همراه با عوامل دیگر می تواند سبب ایجاد خارپاشنه شود و خارپاشنه در زنان و مردان مسن تر شایع است.
اضافه وزن: افراد چاق و دارای اضافه وزن که ساعتهای زیادی را می ایستند، ممکن است دچار این وضعیت شند.
تمرینات شدید: تمرینات شدید گاهی اوقات ممکن است به این درد منجر شود. دویدن و پریدن می تواند موجب فرسودگی پاشنه و قوس کف پا شود.
پاهای صاف: شکل پا می تواند خطر ایجاد این وضعیت را در صورت عدم انعطاف پذیری تاندون آچیلی پا، بدتر کند.
کفش نامناسب: استفاده از کفش های بدون پاشنه و یا پاشنه بلند (به ویژه آن هایی که دارای پاشنه های نازک و بلند هستند) سبب افزایش ابتلا به خار پاشنه می شود.
ناهنجاری های مربوط به راه رفتن: راه رفتن به شکل غلط سبب می شود فشار زیادی روی استخوان پاشنه، رباط ها و اعصاب نزدیک پاشنه ی پا وارد شود.
فعالیت روی سطوح سخت: راه رفتن، دویدن یا پریدن مکرر روی سطوح سخت می تواند موجب فرسودگی پاشنه ی پا شود.
ضربه به پاشنه ی پا: آسیب و ضربه به پاشنه ی پا و پارگی غشایی که آن را می پوشاند سبب ایجاد خار پاشنه می شود.
جنسیت: خار پاشنه در زنان بیشتر از مردان شایع است.
بیماری های زیر می تواند موجب ایجاد خار پاشنه شوند. این بیماری ها عبارت اند از:
- آرتریت واکنشی (reactive arthritis) یا سندرم رایتر (Reiter’s disease)؛
- روماتیسم ستون فقرات (ankylosing spondylitis)؛
- بیماری هیپر استوز اسکلتی ایدیوپاتیک منتشر (diffuse idiopathic skeletal hyperostosis)؛
- پلانتار فاشیاتیس (plantar fasciitis).
عوامل خطر مرتبط با پلانتار فاسیا، عبارتند از:
- افزایش سن، که سبب کاهش انعطاف پذیری پلانتار فاسیا و کاهش پد محافظ پاشنه می شود.
- دیابت.
- ایستادن زیاد بر روی یک پا در مدت زمان طولانی.
- فعالیت های بدنی شدید.
- داشتن پاهای صاف یا قوس بلند.
علائم خار پاشنه:
خار پاشنه اغلب هیچ علامتی ندارند. اما می تواند با درد متناوب یا مزمن همراه باشد - مخصوصا در هنگام پیاده روی، دویدن - اگر التهاب در نقطه تشکیل شده ظاهر شود. به طور کلی علت درد، خار پاشنه نیست، بلکه آسیب به بافت نرمی است که با آن ارتباط دارد. این بافت نرم فاشیا نامیده می شود.
بسیاری از افراد درد خار پاشنه و پلانتار فاسیا را مانند فرو رفتن چاقو یا پین می دانند. این درد در ابتدای صبح پس از بیدار شدن و گذاشتن پای خود بر زمین بسیار تند و شدید است. در طی روز درد کاهش یافته و به دردی خفیف تبدیل می شود و گاهی درد کاملا در طول روز از بین می رود. عصر و شب نیز درد افزایش پیدا خواهد کرد و احساس درد بلافاصله پس از نشستن های طولانی مدت، بیشتر خود را نشان می دهد.
تشخیص وجود خارپاشنه
خار پاشنه معمولا با چشم غیرمسلح دیده نمی شود. متخصص و جراح ارتوپدی برای تشخیص دقیق و صحیح این بیماری، عکس برداری و تصویربرداری ایکس- ری را تجویز می کند. پزشک پا را قبل از انجام آزمایشات و تصویربردار معاینه خواهد کرد تا هرگونه علائم قرمزی یا التهاب را در آن مشاهده کند.
درمان های غیر جراحی برای خار پاشنه:
اگر پاشنه درد دارید که بیش از یک ماه طول می کشد، با یک ارائه کننده خدمات بهداشتی مشورت کنید. او ممکن است برای کاهش درد خارپاشنه توصیه های زیر را ارائه نماید :
- تمرینات کششی
- استفاده از کفش مناسب
- بستن ماهیچه ها و تاندون های تنش دار
- استفاده از وسایل طبی
- درمان فیزیوتراپی
- تراشه شبانه
درد پاشنه ممکن است به درمان با داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن، ایبوپروفن، یا ناپروکسن پاسخ دهد. در بسیاری از موارد یک دستگاه ارتوپدی کاربردی می تواند علل درد پاشنه و قوس را از جمله عدم تعادل بیومکانیک را اصلاح کند. در برخی موارد تزریق با کورتیکواستروئید ممکن است برای کاهش التهاب در منطقه انجام شود.
جراحی خار پاشنه :
بیش از 90 درصد افراد با درمان های غیر جراحی بهتر می شوند. اگر درمان ها پس از یک دوره 9 تا 12 ماه نتواند علائم خار پاشنه را درمان کند، ممکن است جراحی برای شما لازم باشد.
تکنیک های جراحی عبارتند از:
انتشار پلانتار فاسیا
از بین رفتن خار
آزمایش های پیش از جراحی یا آزمایش هایی برای تعیین گزینه های مطلوب لازم است.
توصیه های پس از جراحی
توصیه های پس از جراحی مربوط به استراحت، یخ، کمپرس، ارتفاع پاشنه پا و وزن اهمیت زیادی دارند. در برخی موارد ممکن است برای بیماران لازم باشد پس از عمل جراحی، از باند، اسپلینت، کست، کفش جراحی، ارمرکها یا کاسه استفاده کنند.
عوارض احتمالی جراحی پاشنه
عوارض احتمالی جراحی پاشنه شامل درد عصب، درد پاشنه عادی، بی حسی، عفونت و زخم می باشد. علاوه بر این، با وجود پلانتار فاسیا، خطر بی ثباتی، گرفتگی عضلات پا، شکستگی استرس و تاندونیت وجود دارد.
راههای پیشگیری و جلوگیری از خارهای پاشنه:
- کفش های مناسب با پاشنه ای اندازه، انتخاب کنید. از پوشیدن کفش های کاملا تخت و بدون قوس یا با پاشنۀ بسیار بلند برای طولانی مدت خودداری کنید.
- کفش شما باید مناسب برای هر فعالیتی باشد مثلا در زمان ورزش کفش مناسب ورزشی بپوشید.
- قبل از انجام تمرینات ورزشی بدن را گرم کنید و تمرینات کششی قبل از هر فعالیت داشته باشید.
- اگر اضافه وزن دارید، کم کردن وزن می تواند از خار پاشنه جلوگیری کند.
درمان های خانگی پلانتار فاسیا یا خارپاشنه
در این بخش از سلامت نمناک 10 درمان خانگی و گیاهی از دل نسخه های طب سنتی برای خار پاشنه پا وجود دارد.
1. سرکه سیب برای درمان خار پاشنه :
یک حوله را به شکل پای خود ببرید و آن را در سرکه سیب فرو ببرید. حوله خیس شده را در کفش خود قرار دهید. حتما حوله را در طول روز مرطوب نگه دارید. حداقل یک هفته این درمان را دنبال کنید.
در روشی جایگزین، 1/2 فنجان سیب سرکه را در یک تابه گرم کنید و آن را در یک ظرف کوچک که با آب گرم پر است، اضافه کنید. پای خود را در ظرف به مدت 5 تا 10 دقیقه قرار دهید، 2 بار در روز برای 1 یا 2 هفته این درمان را تکرار کنید.
شما همچنین می توانید 1 قاشق غذا خوری از سرکه سیب و عسل را در یک لیوان آب گرم مخلوط کنید و آن را دو بار در روز برای 1 یا 2 هفته بنوشید.
2. پک یخ برای درمان خار پاشنه:
یک بطری آب را بگذارید تا یخ بزند و آن را زیر پای خود برای 10 تا 15 دقیقه قرار دهید.این کار را بعد از انجام فعالیت شدید و احساس درد فوری انجام دهید.
توجه: یخ را مستقیما به پوست خود نزنید، تا از یخ زدگی جلوگیری شود.
3. جوش شیرین برای درمان خار پاشنه:
1/2 قاشق چای خوری جوش شیرین و کمی آب را مخلوط کنید تا خمیری تهیه شود. این خمیر را روی پاشنه خود قرار دهید و آن را با باند گاز استریل ببندید. دو بار در روز این درمان را تکرار کنید.
در روشی دوم، 1 قاشق چای خوری جوش شیرین و 2 قاشق غذاخوری سرکه سیب را در یک لیوان آب گرم مخلوط کنید. آن را یک بار در روز به مدت 2 هفته بنوشید تا PH بدنتان متعادل شود.
4. نمک اپسوم یا سولفات موثر در درمان خار پاشنه:
نمک اپسوم می تواند پاشنه شما را تسکین دهد و آرام کند و همچنین می تواند التهاب را کاهش دهد. 2 تا 3 قاشق غذا خوری نمک اپسوم را در یک وان آب گرم بریزید. پاشنه آسیب دیده را در ظرف حاوی این محلول به مدت 10 تا 15 دقیقه قراردهید و به آرامی پاشنه خود را برای کاهش فشار ماساژ دهید، سپس کمی مرطوب کننده بزنید و بخوابید.
5. روغن نارگیل مناسب برای درمان خار پاشنه :
منطقه آسیب دیده را با روغن نارگیل گرم ماساژ دهید و بگذارید چند ساعت بماند تا از درد و التهاب راحت شوید. این کار را هر روز قبل از رفتن به رختخواب برای جلوگیری از ناراحتی در صبح انجام دهید.
شما همچنین می توانید 1 قاشق غذا خوری روغن نارگیل را هر روز صبح بخورید.
6. روغن دانه کتان برای درمان خار پاشنه:
1/4 فنجان روغن دانه کتان را در یک ظرف گرم کنید و سپس یک پارچه را در روغن بگذارید. این پارچه را روی منطقه آسیب دیده قرار دهید و آن را با یک قطعه پلاستیکی پوشش دهید. یک پد گرم بر روی روکش پلاستیکی برای چند ساعت قرار دهید. در طول این مدت، از هر حرکتی اجتناب کنید.
از این درمان یک بار در روز تا زمانی که از درد رهایی پیدا کنید، استفاده کنید.
7. زردچوبه برای بهبود خار پاشنه:
1 قاشق چایخوری پودر زردچوبه را در یک فنجان شیر مخلوط و سپس روی حرارت کم گرم کنید. نوشیدن این محلول دو بار در روز برای بهبود سریع مفید است. شما همچنین می توانید 500 تا 1000 میلی گرم کورکومین را 3 بار در روز برای حدود 6 هفته مصرف کنید. قبل از شروع یک رژیم مکمل، با پزشک خود مشورت کنید.
8. یونجه برای درمان خار پاشنه:
1 قاشق چای خوری بذر یونجه را به 1/2 فنجان آب جوش اضافه کنید. درش را بگذارید و اجازه دهید 20 تا 30 دقیقه بجوشد. سپس این ترکیب را از صافی عبور دهید و به محلول به دست آمده کمی عسل اضافه کنید. این چای را 3 یا 4 بار در روز بنوشید تا درد و التهاب آرام شود.
9. بوراکس موثر در درمان خار پاشنه :
بوراکس برای درمان خار پاشنه موثر است زیرا کمک می کند تا سطح هورمون ها و مواد معدنی مورد نیاز برای سلامت استخوان حفظ شود. برای استفاده و بهره وری از خواص بوراکس 1/2 قاشق چای خوری بوراکس را با 4 فنجان آب سرد و کلر شده مخلوط کنید. پای خود را در این محلول به مدت 30 دقیقه قبل از خواب خیس کنید و چند هفته به طور روزانه تکرار کنید.
ورزش های مخصوص برای درمان خارپاشنه :
ورزش های توصیه شده برای خارهای پاشنه تسکین دهنده هستند.
1. حوله ورزشی برای درمان خار پاشنه
این بهترین تمرین برای درمان این بیماری است. باید یک حوله بر روی زمین پهن کنید و سعی کنید حوله را با استفاده از انگشتان پا نزدیک تر کنید.
2. ورزش کمربند برای درمان خار پاشنه
این ورزش یک جایگزین عالی نه تنها برای خار پاشنه است، بلکه برای مشکلات دیگری است که می تواند در پای شما ظاهر شود. روی زمین بنشینید، کمرتان را صاف کنید و پاهای خود را در مقابل خود قرار دهید. یک طرف کمربند را در انتهای پای خود بگذارید، و یکی دیگر را با دست خود بکشید. پس از آن، شما باید کمربند را به سمت خود بکشید، در حالی که کمربند را با پای خود همان زمان به طرف مقابل می کشید. این کار را برای حدود 20 ثانیه انجام دهید. 25 ست و 2 تا 3 بار در روز انجام دهید.
3. توپ و ورزش موثر در درمان خار پاشنه
در این ورزش، شما باید یک توپ کوچک را در اطراف با پای پا خود قرار دهید. این کار برای این مشکل مفید است و همچنین برای پلنتار فاسیتیس نیز مفید می باشد. توپ را زیر پایتان رول کنید. با انجام این کار، شما می توانید پایتان را ماساژ دهید و آرام کنید. برای پایان دادن به این تمرین، توپ را فشار دهید، آن را به نوک انگشتان خود و به پاشنه خود برسانید.
4. رول بطری آب برای کاهش درد خار پاشنه
لازم است یک بطری آب را برای این ورزش فریز کنید. بطری را روی زمین بگذارید، آن را با حوله بپوشانید و روی آن قدم بگذارید. این کار را حداقل 5 دقیقه انجام دهید و حداقل 3 بار در روز تکرار کنید. این تمرین کششی به کاهش درد کمک می کند زیرا سردی به عنوان یک بی حس کننده موضعی عمل می کند.
5. شش ساق پا موثر در درمان خار پاشنه
این یک تمرین بسیار ساده است که در آن فقط باید بر روی یک دیوار یا یک میز با دستان خود تکیه کنید. روی یک پا در حالی که پای دیگرتان را می کشید به جلو خم شوید، مثل حرکت دادن میز و این موقعیت را برای 10 تا 15 ثانیه نگه دارید. این ورزش به کشش عضلات ساق پا کمک می کند.
دیگر درمان های خار پاشنه پا
سونوگرافی کرایول(سنگ شکن)
درمان با کریولتوسنتور یک گزینه درمانی کارآمد برای افراد مبتلا به خار پاشنه می باشد.سونوگرافی کرایول ترکیبی از کاربرد انرژی الکترومغناطیسی و سرما درمانی برای تسکین درد است. این دستگاه مانند یک عصای بزرگ است که از طریق پا و مچ پا حرکت داده می شود.
تزریق کورتیکواستروئید و اوزون تراپی
تزریق برای خار پاشنه دو نوع است:
تزریق کورتن برای درمان خار پاشنه
تزریق کورتیکواستروئید به کاهش دردهای خار پاشنه کمک می کند. کورتیزون یک ماده ی استروئیدی است که عملکرد هورمون هایی را شبیه سازی می کند که به طور طبیعی موجب کاهش درد خار پاشنه می شوند. تزریق استروئید می تواند احتمال پارگی تاندون را افزایش دهد.
اوزون درمانی خار پاشنه
تزریق ازون، درمان بسیار موثری بوده و می تواند نقش بسیار اساسی در بهبود وضعیت بیمار داشته باشد. با کمک تزریق گاز ازن در ناحیه پاشنه می توان التهاب را کم کرد.
طب سوزنی
طب سوزنی همچنین می تواند درد و التهاب را از بین ببرد. استفاده از طب سوزنی با روش های تن و تانگ و با شیوه های چینی موجب درمان و کاهش درد خار پاشنه در تعداد زیادی از بیماران خار پاشنه می شود.
نکات و راهنمایی های اضافی برای افراد دچار خار پاشنه :
- پوشیدن کفش های مناسب برای محافظت از پاها مهم است.
- از پوشیدن کفش های نامناسب، تنگ و یا بد اجتناب کنید.
- وزن مناسب داشته باشید.
- رژیم غذایی غنی از سبزیجات، میوه ها و غلات کامل را دنبال کنید.
- فشار را از پاشنه خود دور کنید، از بالشتک پاشنه یا پد پاشنه بلند در کفش خود استفاده کنید.
- اجازه دهید پایتان استراحت کند، استراحت برای بهبود سریع ضروری است.
- پای خود را در هنگام استراحت بالا نگه دارید.
- هرگز پابرهنه، به ویژه در سطوح سخت راه نروید.
- همیشه کف پای خود را با بالشتک محافظت کنید.
- قبل از بلند شدن از تخت در صبح، پاها را کش دهید.
- از ایستادن برای ساعتهای طولانی پرهیز کنید.
- پس از مشاوره با پزشک خود، مکمل های کلسیم و منیزیم را مصرف کنید.
- شما همچنین می توانید 1000 میلی گرم مکمل اسید چرب امگا 3 را دو بار در روز یا 500 میلی گرم قرص زنجبیل 2 یا 3 بار در روز دریافت کنید.
- پاشنه آسیب دیده را در جلو نور خورشید صبحگاهی قرار دهید تا به سرعت بهبود کمک کند.
- استرس را کاهش دهید زیرا می تواند وضعیت را بدتر کند.
- یوگا و مدیتیشن نیز می تواند بسیار مفید باشد.