علل و علائم سیاتیک در ماههای مختلف بارداری + بهترین درمان

علل ، علائم و راههای تسکین و رفع درد سیاتیک در دوران بارداری

آیا نمی ‎دانید که چگونه درد شدید عصب سیاتیک خود را در دوران بارداری کنترل کنید ؟ اولین قدم برای بهبود این درد، شناسایی دقیق علت آن است که در بیشتر موارد این مشکل به دلیل فشار مهره ها بر روی عصب ساتیک است . با این حال، بسیاری از دلایل دیگر نیز وجود دارند . در این قسمت از پلاس وی به شما خواهیم گفت که سیاتیک چیست و چگونه می توانید با انجام برخی از تمرینات کششی آسان، علت آن را تشخیص داده و آن را تسکین دهید .

 سیاتیک چیست ؟

سیاتیک که به عنوان سندروم رادیکولار کمری نیز شناخته می ‎شود به گروهی از مشکلات اشاره دارد. عصب سیاتیک که بزرگترین عصب بدن است ، از قسمت تحتانی کمر تا پشت پاها ادامه دارد که این عصب، پیام عصبی را به پشت ران و قسمت انتهایی پاها منتقل می ‎کند. درد موضعی عصب، یک درد مکرر در تمام طول پاها می ‎باشد که از ناحیه ستون فقرات منشاء گرفته و می‎ تواند دردی عمیق و شدید را در قسمت تحتانی ساق پا ایجاد کند. درد سیاتیک در برخی موارد همراه با کمر درد و در برخی موارد دیگر نیز بدون کمر درد می ‎باشد .

آیا ممکن است که بارداری باعث ایجاد سیاتیک در فرد شود؟

خیر، بارداری باعث بروز مشکل سیاتیک نخواهد شد و در حقیقت تنها 1% از زنان باردار با این مشکل روبه رو هستند و برخلاف تصور عموم، سیاتیک به دلیل فشار وارد شده بر روی عصب ایجاد نمی ‎شود، بلکه به دلیل ایجاد آسیب به دیسک ستون فقرات بروز پیدا می‎ کند و منجر به ایجاد تورم در اطراف عصب خواهد شد .

علل احتمالی بروز سیاتیک در دوران بارداری چیست ؟

فعالیت های بدنی و فشار زیاد، از دلایل بیرونی بروز سیاتیک در دوران بارداری است اما چه اتفاقاتی در داخل بدن رخ می ‎دهد ؟

دلایل اصلی بروز درد عصب سیاتیک در دوران بارداری شامل موارد زیر است :

1. افزایش احتباس مایعات و افزایش وزن بر روی عصب سیاتیک
2. افزایش فشار رحم در حال رشد بر روی عصب سیاتیک و پارگی دیسک نخاعی
3. افزایش فشار شکم و سینه های در حال رشد بر روی مهره های ستون فقرات
4. در سه ماهه سوم بارداری، هنگامی که جنین شروع به جا به جایی به یک موقعیت مناسب برای تولد می ‎کند، ممکن است سر او مستقیما بر روی عصب سیاتیک فشار آورده و منجر به بروز درد شدید در باسن ، پاها و کمر شود .
5. بیماری های سیتماتیک مانند دیابت نیز ممکن است بر روی عصب سیاتیک تاثیر گذار باشد .
6. تومور و یا آبسه و یا خونریزی در لگن نیز ممکن است به عصب سیاتیک آسیب وارد کند .

 علائم سیاتیک در دوران بارداری کدام است؟

 همانطور که گفته شد، علائم و نشانه های سیاتیک بیشتر مربوط به احساس درد در ناحیه لگن می ‎باشد؛ این درد ها ممکن است ثابت و یا متناوب باشند . در این قسمت به ذکر برخی از علائم رایج سیاتیک خواهیم پرداخت :

- درد شدید و سوزش آور در قسمت لگن، کمر و پاها

- احساس سوزن سوزن شدن و یا بی حسی پاها

- درد نادر در ناحیه کشاله ران

- انحنای غیر طبیعی کمر

- گرفتگی حاد عضلات

آیا راهی برای جلوگیری از بروز سیاتیک در دوران بارداری وجود دارد؟

هیچ گونه اقدامات پیشگیرانه ای برای بروز سیاتیک وجود ندارد و اکثر متخصصان زنان و زایمان و ستون فقرات توصیه می ‎کنند که :

- داشتن یک سبک زندگی فعال و سالم به همراه انجام تمرینات یوگا به کاهش خطر آسیب عصب سیاتیک در بارداری کمک زیادی می ‎کند.

- انجام تمرینات منظم ورزشی مخصوص دوران بادراری به حفظ سلامت مادر و کودک کمک زیادی می ‎کند.

- پرهیز از پرخوری در سه ماهه اول بارداری نیز می‎تواند خطر آسیب رسیدن به عصب سیاتیک را کاهش دهد .

 چگونه می‎ توان سیاتیک را در دوران بارداری مدیریت کرد؟

سیاتیک یک ناراحتی موقتی است و شما می ‎توانید با رعایت برخی نکات درد آن را تسکین دهید .

در صورت خفیف بودن درد، مراجعه به پزشک ضروری نیست که برخی از داروهای موثر خانگی برای کاهش درد عصب سیاتیک به شرح زیر است :

1. پوست خود را با یک تکه پارچه بپوشانید و کمپرس گرم و یا یک تکه یخ بر روی ناحیه دردناک قرار دهید :که کمپرس گرم و سرد به تسکین درد کمک زیادی می ‎کند و البته باید دقت کنید که از قرار دادن طولانی مدت کمپرس گرم بر روی بدن خود خودداری کنید زیرا این امر باعث افزایش بیش از حد دمای بدنتان می‎شو و برای کودک خطرناک است .
2. سعی کنید تا حد امکان فعال باشید :احساس درد اندک بعد از انجام فعالیت های پی در پی طبیعی است؛ با این حال باید سرعت انجام فعالیت های خود را تنظیم کنید.
3. اجسام سنگین بلند نکنید :در شرایط ویژه که مجبور به بلند کردن اجسام سنگین هستید ، ابتدا زانو خود را خم کرده و پشت خود را صاف نگه دارید و جسم را نزدیک به خود نگه داشته و بلند کنید.
4. در هنگام ایستادن، پشت خود را با کمی قوس نگه دارید و از ایستادن طولانی مدت اجتناب کنید.
5. هنگام نشستن نیز بهتر است که یک کوسن در پشت خود قرار دهید تا از ستون فقراتتان محافظت شود.
6. به عنوان یک قاعده کلی، از انجام هرگونه فعالیتی که باعث ایجاد درد در ناحیه کمر و لگن و پاهای شما می‎شود خودداری کنید .
7. هنگام خوابیدن؛ روی پهلویی بخوابید که هیچ گونه دردی احساس نکنید که قرار دادن یک بالشت بین پا ها به کاهش فشار بر روی عصب سیاتیک کمک زیادی می ‎کند.
8. برای خوابیدن بر روی تخت، ابتدا روی لبه تخت نشسته و سپس دراز بکشید و پاهای خود را روی تخت دراز کنید.
9. هنگام بلند شدن از روی تخت خواب ابتدا پا های خود را بر روی لبه تخت قرار داده و سپس به آرامی بنشینید؛ نشستن به صورت ناگهانی ممکن است باعث ایجاد فشار بر روی عصب سیاتیک شود.
10. در صورت انجام کار با رایانه، به طورمنظم استراحت کنید.
11. بهتر است در دوران بارداری مراقب باشید تا وزنتان به تدریج افزایش یابد زیرا افزایش وزن ناگهانی باعث ایجاد فشار بر روی عصب سیاتیک می ‎شود. پزشک زنان و زایمان شما، به شما در زمینه افزایش تدریجی وزن کمک خواهد کرد.
12. بهتر است در دوران بارداری از پوشیدن کفش های پاشنه دار خودداری کنید زیرا این گونه کفش ها باعث افزایش فشار بر روی عصب سیاتیک خواهند شد؛ کفش های بدون پاشنه بهترین گزینه برای خانم های باردار هستند.
13. از انجام حرکات تند و تیز خودداری کنید.
14. شنا کردن در دوران بارداری کمک زیادی به تسکین درد کمر خواهد کرد.
15. استفاده از کمربند های مخصوص دوران بارداری نیز کمک زیادی به تسکین درد سیاتیک خواهد کرد.

در صورتی که این راهکار ها، تاثیر چندانی بر روی تسکین درد عصب سیاتیکتان نداشته است، بهتر است به منظور درمان این بیماری، به پزشک مراجعه کنید .

 آیا سیاتیک در کار شما تاثیر خواهد گذاشت؟

در صورتی که درد سیاتیک موجب محدود کردن شرایط زایمان شود، ممکن است فیزیوتراپیست موقعیتی را توصیه کند که کار را آسان کند . زایمان درون آب به کاهش درد سیاتیک کمک زیادی می ‎کند .

گاهی اوقات اگرچه ممکن است در دوران بارداری سیاتیک نداشته باشید اما با این حال اگر عصب سیاتیک در حین زایمان آسیب دیده باشد، احتمالا بعد از زایمان باعث بروز درد می ‎شود. البته لازم به ذکر است که تجربه درد سیاتیکی در یک بارداری به این معنی نیست که در بارداری های بعدی نیز این درد را تجربه خواهید کرد .

 درد سیاتیک در دوران بارداری تا چه مدت به طول خواهد انجامید؟

در بیشتر موارد علائم سیاتیک در طی شش هفته پس از زایمان کاهش پیدا خواهد کرد، در حالی که در برخی موارد ممکن است در حدود 12 هفته به طول بینجامد و در مواردی که درد شدید است، علائم معمولا 6 ماه تا 1 سال بعد از زایمان به طول خواهد انجامید .

 آیا سیاتیک مراقبت از کودک را دشوار می‎ کند؟

گاهی ممکن است هنگام مراقبت از کودک درد های سیاتیک موجب اذیت شما شوند. بهتر است که وضعیت مناسب را حفظ کرده و در حین شیردهی مواضع مختلف را امتحان کنید. این امر باعث تسکین وضعیت ستون فقرات و کاهش درد کمر و لگن می‎شود.

• نشستن بر روی صندلی و تکیه دادن به قسمت تکیه گاه نیز برای شیردهی به کودک مناسب است.
• هنگامی که می‎ خواهید به کودک خود در حالت دراز کشیده شیر بدهید، بهتر است او را بر روی یک بالشت بخوابانید تا به سینه شما نزدیک تر باشد.
•  هنگام بلند کردن کودک خود، دقت کنید که پشت تان را صاف نگه دارید و از انجام هرگونه حرکت چرخشی خودداری کنید.

 درمان سیاتیک در دوران بارداری

پزشک تان ممکن است شما را به یک فیزیوتراپیست اسکلتی عضلانی که در زمینه سلامتی خانم ها تخصص دارد، ارجاع دهد.

یک فیزیوتراپیست برای تقویت ماهیچه های لگن، پشت و شکم شما تمرینات فیزیوتراپی خاصی را توصیه می ‎کند. او همچنین ممکن است به شما توصیه کند که از کمربند مخصوص دوران بارداری که باعث تسکین درد کمر می ‎شود استفاده کنید. شما باید در تمام طول بارداریتان بر روی اعصاب خود کنترل داشته باشید. در برخی موارد نیز ممکن است دکترتان مصرف داروهای مخصوص کاهش درد های سیاتیک را به شما تجویز کند؛ این دارو ها عبارتند از پاراستامول، ایبوپروفن و استامینوفن؛ با این حال، اگر در سه ماهه سوم بارداری خود هستید، مصرف ایبوپروفن به شما توصیه نمی‎شود.

سایر روش های درمانی برای کاهش درد سیاتیک عبارتند از:

- طب سوزنی، طب چینی

- کایروپراکتیک

- ماساژ

انجام ماساژ در سه ماهه دوم و سوم بارداری توسط یک متخصص کمک زیادی به تسکین درد سیاتیک در خانم های باردار خواهد کرد و همچنین گردش خون را نیز تقویت خواهد کرد و این نکته را نباید فراموش کنید که انجام ماساژ تنها باید توسط یک متخصص انجام شود که در این زمینه با تجربه باشد.

 تمرینات کششی مناسب برای کاهش درد سیاتیک در بارداری

انجام تمرینات کششی یوگا با تقویت ستون فقرات ، باسن ، لگن ، معده و پشت شما به تسکین درد سیاتیک کمک زیادی می ‎کند و تمرینات یوگا به اصلاح وضعیت شما نیز کمک خواهد کرد و در صورت وجود درد مداوم، لازم است که این تمرینات را حتی پس از زایمان نیز ادامه دهید .

تمرینات توصیه شده شامل موارد زیر است:

1. کشش پیریفورمیس

عضله پیریفورمیس در ناحیه باسن واقع شده است و می ‎تواند باعث تحریک عصب سیاتیک شود که این تمرین باعث تسکین درد عصب سیاتیک می‎ شود.

نحوه انجام این تمرین:

روی لبه صندلی بنشینید و پشت خود را صاف کنید و شانه های تان را شل کنید.

پای چپ خود را بلند کرده و مچ پای سمت چپ تان را روی زانوی راست خود قرار دهید.

دست چپ تان را روی زانوی چپ خود بگذارید تا از بلند شدن پا در حین کشش جلوگیری شود.

به سمت زانو ها به جلو خم شوید تا در قسمت باسن سمت چپ خود احساس کشیدگی کنید.

این وضعیت را حدود 45 ثانیه حفظ کرده و سپس به حالت اول خود بازگردید.

این تمرین را بر روی پای دیگر خود نیز انجام دهید.

می ‎توانید این تمرین را چندین بار در روز تکرار کنید.

2. تمرینات زانو

این تمرین ، یک تمرین ساده برای کشش عصب سیاتیک است.

نحوه انجام دادن این تمرین:

بر روی زمین و یا تخت خواب خود به پشت دراز بکشید و زانو راست خود را به سمت شکم تان بالا بیاورید.

دستان خود را روی زانو قرار داده و سعی کنید بدون این که به شکمتان فشار وارد شود، پاهای خود را به سمت خودتان بکشید و سپس این تمرین را با پای چپ خود امتحان کنید و همچنین می ‎توانید این تمرین را همزمان با هر دو پا امتحان کنید.

 3. کشش هپ فلکسور

عضلات فلکسور باسن به حرکت رو به جلوی پا کمک زیادی می ‎کند و این عضلات در دوران بارداری سفت می ‎شوند و بر روی لگن اثر می ‎گذارند و به این ترتیب باعث ایجاد درد می‎ شوند.

نحوه انجام دادن این تمرین:

یکی از پاهای خود را به جلو بکشید تا مفصل ران و زانو با زاویه 90% قرار گیرد و تمام وزن خود را به پای جلویی تان منتقل کنید تا در ناحیه پشت، لگن و پاهایتان احساس کشیدگی کنید .

این وضعیت را 30 ثانیه حفظ کنید و سپس به حالت اولیه خود بازگردید .

این تمرین را بر روی پای دیگر خود نیز امتحان کنید .

4. تمرین کبوتر

این تمرین نیز یکی دیگر از تمرینات موثر یوگا است که به تسکین درد سیاتیک در دوران بارداری کمک فراوانی خواهد کرد و به راحتی قابل انجام است .

نحوه انجام این تمرین :

روی زمین زانو بزنید و پای چپ خود را تا جایی که می‎ توانید دراز کنید.

پای راست خود را خم کنید و زانوی تان را به طرف خود بکشید و ساق پای شما باید به حالت افقی جلوی شما قرار گیرد و بعد به تدریج به سمت زمین خم شوید و یک بالشت را در زیر سر و بازوهای خود قرار دهید.

این وضعیت را حدود 1 دقیقه حفظ کرده و سپس به حالت اولیه خود بازگردید.

این تمرین را بر روی پای دیگر خود نیز انجام دهید و چنانچه در پلاس وی گفته ایم می ‎توانید این تمرین را چندین بار در روز انجام دهید.

5. تمرینات همسترینگ

این تمرین یکی از راه های عالی برای کمک به تسکین عضلات سیاتیک است و آن ها را نرم و آرام می‎ کند .

نحوه انجام این تمرین:

یک غلتک بر روی زمین قرار دهید و با کمک دستان و پاهای خود، پشت تان را بر روی غلتک قرار داده و به جلو و عقب حرکت دهید و این تمرین را به مدت 30 ثانیه انجام دهید و سپس به حال اولیه خود بازگردید .

6. پیچ و تاب

پیچ و تاب تنه بدون ایجاد فشار اضافی بر روی عصب سیاتیک کمک زیادی به تسکین درد کمر و لگن خواهد کرد و این تمرین را همچنین می‎توانید در حالت نشسته نیز انجام دهید زیرا هیچ گونه خطری برای شما و فرزندتان نخواهد داشت .

نحوه انجام این تمرین:

روی یک صندلی بنشید و با نگه داشتن لبه های صندلی با دستان خود، اندکی به خود پیچ و تاب دهید. کشیدن نفس عمیق در هنگام انجام این تمرین را فراموش نکنید .

این وضعیت را حدود 30 ثانیه حفظ کرده و سپس به حالت اولیه خود بازگردید.

7. ژست کودکانه

این تمرین، تمرینی ساده است که قسمت تحتانی کمر و قفسه دنده را تسکین می‎دهد.

نحوه انجام این تمرین:

روی زمین نشسته و زانوهای خود را خم کنید.

کمر و باسن خود را بر روی پاشنه پای خود قرار دهید.

هر دو دست خود را روی زمین قرار داده و سر خود را خم کنید و این وضعیت را حدود 2 دقیقه حفظ کرده و سپس به حالت اولیه خود بازگردید.

8. تمرینات لگنی

این تمرینات به تسکین درد لگن ، شکم و عصب سیاتیک کمک فراوانی خواهد کرد .

نحوه انجام دادن این تمرین:

روی زمین دراز بکشید و پا های خود را صاف کرده و از سطح زمین به آرامی بلند کنید.

عضلات شکم خود را محکم کرده و قسمت تحتانی کمر خود را بر روی زمین فشار دهید.

حدود 30 ثانیه این وضعیت را حفظ کره و سپس به حالت اولیه خود بازگردید.

این تمرین را دوبار در روز و حداقل پنج ست در هر بار تکرار کنید.

9. کشش کمر

این تمرین نیز به تسکین درد عضلات کمر، باسن و پا ها کمک می ‎کند و بخش های نخاعی کمر و ستون فقرات را نیز صاف می‎ کند .

 نحوه انجام این تمرین:

در نزدیکی یک میز بایستید و پا های خود را با عرض مفصل ران باز کنید و با قرار دادن دستان خود بر روی میز به آن تکیه دهید. بازو ها و پشت شما در این وضعیت باید کاملا صاف باشند.

سعی کنید باسن خود را از روی میز جدا کنید تا احساس کشیدگی در قسمت پشت پاها و قسمت تحتانی کمر داشته باشید.

به مدت 30 ثانیه تا یک دقیقه در این حالت بمانید و سپس صاف بایستید.

این تمرین را دوبار در روز تکرار کنید.

10. کشش ران

این تمرین که مربوط به قسمت تحتانی کمر است به کاهش درد عصب سیاتیک کمک فراوانی می ‎کند.

نحوه انجام دادن این تمرین:

روی یک صندلی بنشینید و به آن تکیه دهید.

یکی از پاهای خود را کشیده و سپس پای دیگر خود را به آرامی در زیر ران پای خود قرار دهید و موقعیت را برای چند ثانیه حفظ کنید.

سپس تنه بدن خود را به سمت جلو حرکت داده و پشت خود را صاف نگه دارید.

11. کشش قفسه سینه

این تمرین عضلات قفسه سینه و گردن را تقویت می‎کند و درد سیاتیک را کاهش می‎دهد.

نحوه انجام دادن این تمرین:

در قسمت ورودی اتاق خود بایستید و هر دو دست تان را روی چهارچوب در قرار دهید. ساعد باید در تماس با چهارچوب در قرار گیرد. آرنج ها را کمی خم کنید و بازوان خود را در تماس با تنه بدن خود قرار دهید و اندکی به سمت جلو حرکت کنید و سپس دوباره به موقعیت قبلی خود بازگردید.

12. کشش عضلات ران

این حرکت که بر روی عضلات ران متمرکز است به کاهش درد عضلات سیاتیک کمک زیادی می ‎کند.

نحوه انجام دادن این تمرین :

بر روی پاهای خود بایستید و بدن خود را به طرف دیوار بچرخانید. پای چپ خود را نزدیک به دیوار و پای راست خود را دو پا دور تر از دیوار قرار دهید.

دست و ساعد خود را بر روی دیوار قرار دهید. آرنج ها را موازی شانه خود قرار دهید.

زانو چپ خود را خم کرده تا بدنتان رو به جلو کشیده شود.

طوری که انگار در تلاش برای فشار وارد کردن بر روی دیوار هستید، بدن خود را به سمت جلو بکشید.

این وضعیت را چند ثانیه حفظ کرده و سپس به موقعیت اولیه خود بازگردید.

این تمرین را با پای دیگر خود نیز تکرار کنید.

13.  نشستن خیاط

این تمرین نیز برای کشش و تقویت عضلات کمر، ران و لگن و همچنین عضلات سیاتیک بسیار ایده آل است .

نحوه انجام دادن این تمرین:

روی زمین بنشینید و زانو های خود را خم کرده و پاهایتان را در کنار خود قرار دهید و دستان تان را بر روی زانو هایتان قرار دهید تا مقاومت خفیفی برای خود ایجاد کنید.

خودتان را به سمت جلو بکشید تا فشار کمرتان کاهش یابد.

زانوهای خود را به سمت بالا و پایین حرکت دهید.

14. زانو زدن

این تمرین جذاب که برای کاهش درد کمر مورد استفاده قرار می ‎گیرد، به کاهش فشار موجود بر روی عصب سیاتیک کمک زیادی می ‎کند .

نحوه انجام دادن این تمرین:

روی یک سطح نرم و صاف به پشت دراز بکشید و یکی از دستان خود را زیر کمر تان قرار دهید تا یک قوس بر روی آن ایجاد شود.

دست دیگر خود را زیر یکی از ران های خود قرار داده و به سمت سینه خود بکشید. ران های شما باید با زاویه 90% قرار بگیرند.

این وضعیت را چند ثانیه حفظ کرده و سپس به حالت اولیه خود بازگردید.

15. کشش مفصل

این تمرین نیز یکی دیگر از تمرینات مناسب برای کاهش درد عصب سیاتیک است .

نحوه انجام دادن این تمرین :

بر روی پشت خود دراز بکشید و پای تان را خم کرده و به سمت بالا بیاورید و سپس آن را صاف کنید.

این وضعیت را حدود30 تا 60 ثانیه حفظ کرده و سپس با پای دیگر خود امتحان کنید.

16. تمرینات شکمی

این تمرین باعث تقویت عضلات شکم می‎ شود.

نحوه انجام این تمرین:

بر روی پشت خود دراز کشید و زانوهای خود را خم کنید و بازوهای خود را به روی قفسه سینه و یا زیر سر تان قرار دهید و سپس سعی کنید که سر و گردن خود را اندکی از سطح زمین بلند کنید.

این موقعیت را حدود 2 تا 5 دقیقه ثابت نگه دارید و سپس به حالت اولیه خود بازگردید.

 هنگام انجام تمرینات فوق، از وارد کردن فشار بیش از حد به عضلات کمر ، شکم و ران خود خودداری کنید و در صورت احساس هرگونه درد و فشار از انجام تمرین مورد نظر صرف نظر کنید.

قبل از انجام این تمرینات حتما با پزشک خود مشورت کنید و در صورت مشاهده علائمی مانند سردرد ، سرگیجه و یا خون ریزی در هنگام انجام این تمرینات از ادامه انجام تمرین مورد نظر خودداری کرده و سریعا به پزشک مراجعه کنید .