هیدروکلروتیازید و رابطه آن با فشارخون / hydrochlorothiazide
قرص هیدروکلروتیازید دارویی ادرار آور می باشد. هیدروکلروتیازید مکانیسم اثر چندان روشنی ندارد ولی به نظر می رسد با مهار باز جذب نمک در کلیه ها کاهش فشار خون را به دنبال دارد. رفع ادم و بهبود فشار خون از اثرات هیدروکلروتیازید می باشد. هیدروکلروتیازید عوارض مختلفی دارد که از آن جمله می توان به تاری دید، خشکی دهان و احساس سبکی در سر اشاره کرد.
نام ژنریک:
- هیدروکلروتیازید
نام لاتین:
Hydrochlorothiazide
نام تجاری:
- ®Apo-hydro
- ®Aquazide H
- ®HydroDIURIL
- ®Microzide
گروه دارویی- درمانی:
- دیورتیک تیازیدی
- ضد هایپرتانسیون (کاهنده فشار خون بالا)
اشکال دارویی:
قرص خط دار:50 میلی گرم
موارد و مقدار مصرف :
الف) ادم.
بزرگسالان:ابتدا مقدار 25 تا 200 میلی گرم خوراکی، روزانه برای چندین روز یا تا زمانی که وزن خشک به دست آید، مصرف می شود. مقدار نگهدارنده دارو 25 تا 100 میلی گرم خوراکی روزانه یا به صورت متناوب می باشد. موارد refractory ممکن است به دوزهای تا 200 میلی گرم در روز نیاز داشته باشد.
ب) زیادی فشار خون.
بزرگسالان:از راه خوراکی، مقدار mg/day 50-12.5 به صورت مقدار واحد مصرف می شود. مقدار مصرف روزانه بر اساس فشار خون کاهش یا افزایش می یابد. دوزهای بالاتر از 25 میلی گرم معمولاً ارزش اضافه تری ندارند.
کودکان 6 ماه تا 12 سال:mg/kg 2-1 خوراکی روزانه، که به صورت تک دوز یا دو دوز منقسم مصرف می شود. دوز روزانه نباید از 37.5 میلی گرم برای کودکان کمتر از 2 سال یا 100 میلی گرم برای کودکان 2 تا 12 سال بیشتر شود.
کودکان کوچکتر از 6 ماه:تا mg/kg 3 خوراکی روزانه در دو دوز منقسم مصرف می شود. مقدار مصرف روزانه نباید از 37.5 میلی گرم بیشتر شود.
مکانیسم اثر هیدروکلروتیازید
دیورتیک تیازیدی. با مهار بازجذب سدیم در توبول های دیستال کلیه منجر به افزایش دفع آب، سدیم، پتاسیم و یون های هیدروژن می گردد.
فارماکوکینتیک هیدروکلروتیازید
جذب هیدروکلروتیازید پس از مصرف خوراکی نسبتاً سریع است. این دارو به صورت تغییرنیافته و تقریباً به طور کامل از طریق کلیه ها دفع می شود. نیمه عمر هیدروکلروتیازید 8/14-6/5 ساعت می باشد و اثر مدری آن پس از 2 ساعت شروع می شود. زمان لازم برای رسیدن به اوج اثر دارو 4 ساعت و طول اثر آن 12-6 ساعت است. اثر کاهنده فشار خون این دارو پس از 4-3 روز ممکن است ظاهر شود، ولی برای رسیدن به اثر مطلوب ممکن است تا 4-3 هفته زمان لازم باشد.
نحوه مصرف هیدروکلروتیازید
قرص هیدروکلروتیازید را طبق تجویز پزشک و از طریق دهان باید مصرف نمود. معمولا روزی یکبار در صبح قبل یا بعد از صبحانه باید مصرف گردد. از مصرف این دارو در طول مدت زمان خواب خودداری کنید تا از بیدار شدن برای ادرار پیشگیری نمایید. دوز مصرفی به شرایط پزشکی و واکنش شما به درمان بستگی دارد.
از این دارو بطور منظم برای کسب مزایای آن استفاده نمایید. برای اینکه زمان مصرف آن در خاطرتان باقی بماند در ساعت مشخصی از آن در روز استفاده کنید. ادامه دادن به مصرف هیدروکلروتیازید حتی اگر احساس می کنید حالتان خوب شده است مهم می باشد. مصرف کلستیرامین و کلستیپول جذب هیدروکلروتیازید را کاهش می دهد. اگر شما هر یک از این داروها را مصرف می کنید آن ها را حداقل چهار ساعت قبل یا بعد از مصرف هیدروکلروتیازید استفاده کنید.
اگر با مصرف این قرص شرایط شما بهبود نیافت یا شرایطتان بدتر شد با دکتر خود در میان بگذارید. اگر از این دارو به مقدار زیاد مصرف کردید بلافاصله به نزدیک ترین اورژانس مراجعه کنید علایم مصرف زیاد این داروسرگیجه شدید، ضعف و غش می باشند. تغییرات سبک زندگی مثل برنامه های کاهش استرس، تمرین و تغییرات رژیم غذایی ممکن است بازدهی این دارو را افزایش دهند.
آزمون های پزشکی برای بررسی پیشرفت شما باید بطور دوره ای انجام شوند. در طول دوره مصرف این دارو بطور مداوم فشار خون خود را ارزیابی کنید. اما اگر مصرف یک دوز آن را فراموش کردید بلافاصله پس از اینکه یادتان آمد آن را مصرف کنید اما اگر به زمان مصرف دوز بعدی نزدیک هستید از دوز از دست رفته چشم پوشی کنید و بر اساس برنامه عادی از دارو خود مصرف کنید.
اثر بر آزمایشهای تشخیصی :
هیدروکلروتیازید ممکن است غلظت سرمی الکترولیت ها را تغییر دهد و موجب افزایش غلظت سرمی اورات، گلوکز،کلسیم، کلسترول و تری گلیسرید شود. هم چنین، این دارو می تواند مقدار سدیم، پتاسیم، کلر، هموگلوبین، هماتوکریت، گرانولوسیت، گلوبول های سفید و پلاکت را کاهش دهد.
مسمومیت و درمان :
تظاهرات بالینی:تحریک دستگاه گوارشی و افزایش حرکات آن، هیپوتانسیون اورتوستاتیک، گیجی، خواب آلودگی، سنکوپ، ضعف عضلانی، دیورز و لتارژی که ممکن است به سمت کوما برود.
درمان:عمدتاً حمایتی است. عملکرد دستگاه تنفس، دستگاه قلبی - عروقی و کلیه باید پیگیری شود. وضعیت مایعات و الکترولیت ها نیز پیگیری شوند. در صورت هوشیار بودن بیمار، می توان با شربت اپیکا ایجاد استفراغ کرد. در غیر این صورت، معده را باید شستشو داد تا از آسپیراسیون جلوگیری شود. از مصرف داروهای مسهل خودداری شود، زیرا موجب کاهش بیشتر مایعات و الکترولیت ها می شوند.
مصرف در سالمندان:
بیماران سالخورده و ناتوان به مراقبت های شدید نیاز دارند و مقدار مصرف در آن ها ممکن است کاهش یابد. این بیماران نسبت به دیورز بیش از حد حساس ترند (به دلیل تغییرات عملکرد کلیوی و قلبی - عروقی ناشی از سن). دیورز بیش از حد موجب تشدید کمی فشار خون در حالت ایستاده، دهیدراسیون، کمی حجم خون، کمی سدیم، منیزیم و پتاسیم خون می شود.
مصرف در کودکان:
دارو می تواند در کودکان مصرف شود.
مصرف هیدروکلروتیازید در بارداری:
مطالعات حیوانی در مورد مصرف هیدروکلروتیازید در بارداری، شواهدی را مبنی بر آسیب به جنین نشان نداده اند. اما برخی تحقیقات نشان داده است دیورتیک های تیازیدی احتمال بروز برخی ناهنجاری ها را در جنین افزایش می دهند. علاوه بر این مصرف هیدروکلروتیازید در بارداری با ناهنجاری در سطح الکترولیت های جنین، زردی و بروز ترمبوسیتوپنی ارتباط دارد. اما دیورتیک های تیازیدی ممکن است خطرات متابولیک را برای مادر و جنین (هایپوکالمی، ترمبوسیتوپنی، هایپرگلایسمی) به دنبال داشته باشد و می تواند تاثیر مستقیم بر ماهیچه های صاف گذاشته و بر مهار زایمان اثر کند.
مصرف هیدروکلروتیازید در شیردهی:
هیدروکلروتیازید در شیر انسان ترشح می شود. هیدروکلروتیازید در نوزادان شیر خوار در دوز 50 میلی گرم تاثیرات مضری را نشان نداده است اما در دوز بالا ممکن است تولید شیر کاهش یابد. در مجموع بی خطر بودن هیدروکلروتیازید در دوران شیردهی به اثبات نرسیده موارد منع مصرف و احتیاط
موارد منع مصرف:
در بیماران آنوریک، کومای کبدی و حساسیت مفرط نسبت به این دارو و تیازیدهای دیگر یا مشتقات سولفونامیدها. منع مصرف دارد.
موارد احتیاط
1.بیماری شدید کلیوی، عیب کار کبد یا بیماری کبدی.
2.در بیماران با کلیرانس کراتینین کمتر از ml/min 50 ، دارو مؤثر نمی باشد. است.
عوارض جانبی قرص هیدروکلروتیازید 50
قرص هیدروکلروتیازید نیز مانند هر داروی گیاهی و صنعتی دیگر می تواند عوارضی به همراه داشته باشد. شایع ترین عوارض این دارو عبارتند از:
•گیجی•سبکی سر•سردرد•تاری دید
این لیست به معنای آن نیست که هرکسی از قرص هیدروکلروتیازید استفاده می کند به این عوارض دچار می شود بلکه این عوارض نادرند و در صورت وقوع معمولا خود به خود بهبود می یابند. با این وجود در صورتی که این علایم برای شما بسیار آزاردهنده می باشند یا در شما تداوم یافت بایستی پزشک خود را در جریان مشکلتان قرار دهید. شما بایستی در نظر داشته باشید که پزشک شما این دارو را برای شما تجویز نموده است چون قضاوت وی این بوده است که شما از مصرف این دارو سود بیشتری را نسبت به عوارض آن می برید. با این حال اگر تصور می کنید که بدن شما پاسخ مناسبی به این دارو نمی دهد بایستی پزشک خود را از موضوع مطلع نمایید.
برای کاهش سبکی سر و یا سیاهی رفتن چشم به دنبال برخاستن به شما توصیه می شود تا کم کم و مرحله مرحله اقدام به برخاستن نمایید. برای مثال اگر صبح به هنگام بیدار شدن میخواهید بایستید بهتر است مدتی پای خود را از تخت آویزان کنید و سپس به آرامی برخیزید.
این دارو ممکن است موجب دهیدراسیون(کم آبی بدن) شما گردد. بنابراین در صورتی که شما دچار علایم کم آبی بدن و دهیدراسیون شدید بایستی بلافاصله با پزشک خود تماس گرفته و از نظرات وی بهره مند گردید. برخی از علایم کم آبی بدن و دهیدراسیون عبارتند از:
•تشنج•گرفتگی های عضلانی و کرامپ عضلانی•ضعف•خشکی دهان•احساس تشنگی بسیار شدید•تهوع، استفراغ•بر هم خوردن نظم ضربان قلب•کاهش زیاد حجم ادرار
گرچه حساسیت دارویی شدید به قرص هیدروکلروتیازید عارضه ای نادر است اما نباید به سادگی از کنار آن گذشت. بنابراین در صورت پدید آمدن هر یک از علایم حساسیت دارویی بایستی بلافاصله به یک مرکز درمانی مجهز مراجعه نمایید. شایعتریان علایم حساسیت دارویی عبارت است از:
•واکنش پوستی نظیر زدن جوش های ریز(راش پوستی)•تورم لب ها و صورت(آنژیوادم)•سرگیجه شدید•تنگی نفس
واکنش با دیگر دارو ها
1.فنوباربیتال2.پریمیدون3.پنتوباربیتال4.لیتیوم5.لیزینوپریل6.فوسینوپریل7.انالاپریل8.لوزارتان9.والزارتان10.کندسارتان11.آتنولول12.متاپرولول13.بیزوپرولول14.آلمودیپین15.وراپامیل16.دیلتیازم17.کلستیرامین18.کلستیپول19.پردنیزون20.انسولین21.داروهای محلول ضد دیابتی22.مورفین23.کدوئین24.ایبوپروفن
نکات قابل توصیه به بیمار
*جهت جلوگیری از ناراحتی گوارشی، دارو با غذا خورده شود. جهت جلوگیری از شب ادراری، دارو صبح ها یا بعدازظهر خورده شود. از تغییر وضعیت ناگهانی خودداری شود.
*برای جلوگیری از واکنش های حساسیتی به آفتاب، بهتر است از ضد آفتاب استفاده شود.
*قبل از مصرف داروهای OTC با پزشک مشورت کنید.
هشدارها
این دارو در صورت وجود بی ادراری یا نارسایی کلیه و نوزادان مبتلا به یرقان باید با احتیاط فراوان مصرف شود
1.اندازه گیری فشار خون در طول درمان با این دارو در فواصل منظم ضروری است.
2.این دارو زیادی فشار خون را درمان نمی کند، بلکه آن را کنترل می نماید، از این رو مصرف این دارو ممکن است تا آخر عمر ضروری باشد.
3.اثر کاهنده فشار خون این دارو پس از 4–3 روز ممکن است ظاهر شود، ولی برای رسیدن به اثر مطلوب ممکن است تا 4–3 هفته زمان لازم باشد.
4.احتمال بروز کمی پتاسیم خون وجود دارد؛ بنابراین ممکن است مصرف پتاسیم اضافی در رژیم غذایی لازم باشد، بدون مشورت پزشک، رژیم غذایی نباید تغییر یابد.
5.از مصرف سایر داروها، به خصوص داروهای مقلد سمپاتیک که نیاز به نسخهٔ پزشک ندارند باید خودداری شود.
6.در صورت فراموش شدن یک نوبت مصرف دارو، به محض به یاد آوردن، آن نوبت باید مصرف شود، مگر این که تقریباً نوبت مصرف بعدی فرا رسیده باشد. در این صورت مقدار مصرف بعدی نباید دو برابر گردد.
توجهات بیمار - خانواده:
- با مصرف هیدروکلروتیازید از انجام فعالیت های که نیاز به هوشیاری کامل دارند به خصوص در اوایل درمان بپرهیزید.
- در طول درمان با هیدروکلروتیازید از تغییر وضعیت ناگهانی اجتناب کنید.
- در طول درمان با هیدروکلروتیازید روزانه از 2 تا 3 لیتر آب استفاده کنید.
- در صورت ابتلا به دیابت و در طول درمان با هیدروکلروتیازید گلوکز خون را مکررا چک کنید.
- از مصرف الکل و داروهای غیر نسخه ای همزمان با قرص هیدروکلروتیازید اجتناب کنید زیرا احتمال بروز مضرات هیدروکلروتیازید افزایش می یابد.
- در طول درمان با قرص هیدروکلروتیازید از رژیم غذایی سرشار از کلسیم استفاده کنید.
- در طول درمان با قرص هیدروکلروتیازید از کرم ضد آفتاب مناسب استفاده کنید.
نحوه نگهداری دارو
در دمای اتاق و دور از نور و رطوبت نگاه دارید. تمام داروها را دور از دستری کودکان قرار دهید. در طرفی در بسته و محکم که نسبت به نور مقاوم است نگاه دارید.
